10 arabanın 7’sini ithal aldık: Yeni markalar ÖTV matrahları ve model geçişleri tesirli oldu

Türkiye otomotiv pazarı, gerek son 2 yılda pazara giren ABD’li Tesla, Çinli Chery üzere yeni oyuncuların tesiri gerekse de “yerli” üretim yapan markaların model değişim periyotları nedeniyle ithalatta patlama yaşadı. 2025’ten itibaren devreye girecek yeni yerli araba ve hafif ticari modellerinin tesiriyle ithalatın hissesinin azalması beklense de, kelam konusu artışta Kasım 2022’den beri güncellenmeyen ÖTV matrah limitlerinin de tesiri büyük oldu. Otomotiv Sanayi Derneği’nin (OSD) açıkladığı son bilgilere nazaran, temmuz ayında hem araba hem de ticari araç satışlarında ithalat tepe yaptı.

HAFİF TİCARİDE YÜZDE 73’Ü AŞTI

OSD datalarına nazaran, temmuzda hafif ticari araç pazarında ithalatın hissesi yüzde 73.3’e çıkarken, araba pazarında ithalatın hissesinin -açıklanan datalarda tam olarak belirtilmese de- yüzde 73 düzeylerinde olduğu iddia ediliyor. Ocak-Temmuz 2024’ü kapsayan birinci 7 aylık bilgiler ise arabada ithalatın hissesinin yüzde 70’e, hafif ticari araç sınıfında ise yüzde 69’a ulaştığını gösterdi. Bu bilgiler, birinci 7 ayda satılan 536 bin adet binek arabanın yaklaşık 375 bin adedinin, 135 bin hafif ticari aracın yaklaşık 93 bin adedinin ithal olduğunu ortaya koydu.

ÜRETİM YÜZDE 5 GERİLEDİ

Açıklanan rapora nazaran, ocak-temmuz periyodunda toplam otomotiv üretimi yüzde 5 gerileyerek 823 bin 636 adet olarak gerçekleşti. Bu devirde, araba üretimi geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 2 azalarak 542 bin 177 adet olurken, ticari araç kümesinde üretim yüzde 12, ağır ticari araç kümesinde yüzde 18, hafif ticari araç kümesinde yüzde 11 geriledi. Birebir periyotta, toplam kapasitesiyaklaşık 2 milyon adet/yıl olan otomotiv endüstrisinin toplam kapasite kullanım oranı yüzde 73 olarak gerçekleşti. Yılın birinci 7 ayında, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 1 gerilerken, araba ihracatı yüzde 1 arttı. Bu devirde, toplam ihracat 581 bin 865 adet, araba ihracatı 380 bin 383 adet oldu.

MATRAH LİMİTLERİ 21 AY EVVEL GÜNCELLENDİ

Otomotivde ithalatın hissesini artıran bir öteki değerli etken de son olarak Kasım 2022’de güncellenen ÖTV mahrah limitleri oldu. O denli ki, Haziran 2023’te sıfır araç fiyatlarına gelen artırımlarla birlikte yüzde 45, 50, 60 ve 70’lik ÖTV matrah limitleri geçerliliğini yitirmiş, bu tarihten beri yani bir yılı aşkın müddettir satılan tüm arabalardan yüzde 80 ÖTV alınıyor. Lakin, mevcut iktisat siyasetleri nedeniyle matrahlarda bir güncelleme beklenmiyor. OSD Yönetim Kurulu Lideri Cengiz Eroldu da, temmuz ayında gerçekleşen son basın toplantısında mevzuyla ilgili, “Şu anda hükümetin de çok net söylediği soğutma talebi var. Münasebetiyle ÖTV matrahlarında bir güncelleme öngörmüyoruz. Enflasyonun tekrar tek haneli sayılara dönmesi herhalde 2026 ve sonrası olacak. Oralara kadar da bu faiz ve sıkılaştırma, soğutma çalışmalarını devam ettirecekler üzere görünüyor” demişti.

İŞTE OTOMOTİVİN 7 AYLIK KARNESİ