471 gün sonra… Gazze’de silahlar sustu

7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail içine yönelik ataklarıyla başlayan savaşta 471 gün sonra birinci uzun vadeli ateşkes dün üç saatlik gecikmeyle TSİ 12.15’te yürürlüğe girdi ve silahlar sustu. Ateşkes ilanından sonra ise Gazzeliler sevinç şovları düzenledi. On binlerce Gazzeli İsrail hücumları altında harabe haline gelen konutlarına dönüş için yollara döküldü. İnsani yardım TIR’ları da ateşkes muahedesi çerçevesinde Gazze Şeridi’ne girmeye başladı. Lakin ateşkes ilanından kısa müddet evvel rehine listesinin ulaştırılmamış olmasını mazeret eden İsrail, Gazze Şeridi’ni bombalamaya devam etti.

3 REHİNE TESLİM EDİLDİ

Tüm dünyanın beklediği Gazze’deki ateşkes dün gecikmeli de olsa başladı. Son olarak Kasım 2023’te yapılan 1 haftalık ateşkesten bu yana birinci defa Gazze Şeridi’nde çatışmalar durdu. Lakin sabah saatlerinde İsrail tarafından gelen açıklamalar ve İsrail ordusunun Gazze’nin kuzeyine yaptığı taarruz güç elde edilen ateşkes muahedesi için “yine mi olmayacak” korkusuna neden oldu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Hamas’ın hür bırakacağı 3 esirin listesi gelene kadar ateşkesin başlamayacağı talimatını İsrail ordusuna ilettiği bildirildi. Listenin gecikmesini “teknik saha nedenlerine” bağlayan Hamas ilerleyen saatlerde listeyi arabulucu ülkeler aracılığıyla İsrail’e iletse de ortadaki müddette Gazze’nin kuzeyine saldıran İsrail ordusu 19 kişiyi öldürdü 36 kişiyi yaraladı. İsrail, kendi esirlerinin isimlerinin geç açıklanmasını mazeret ederek Gazze’yi bombalasa da, El Kassam Tugayları dün akşam 3 rehineyi hür bıraktı.

90 FİLİSTİNLİ İÇİN SEVİNÇ

İsrail ise hapishanelerinde tuttuğu 90 Filistinli mahkûmun özgür bırakılmasını geciktirdi. TSİ 01.00 prestijiyle salıverme süreçlerinin hala sürdüğü açıklandı. Yerinden edilen ailelerin kaldığı çadır kampları başta olmak üzere tüm Gazze Şeridi’nde kutlamalar vardı. Filistin bayraklarıyla sokaklara dökülen Gazzeliler direniş güçlerine dayanak sloganları attı. İnsani yardım taşıyan TIR’lar da mutabakat kapsamında Gazze Şeridi’ne girişlere başladı. Bölgeye yardım girişlerini yok düzeyine indiren İsrail, muahede kapsamında günde 500 ila 600 yardım tırının Gazze’ye girmesine müsaade vermişti. Dün 552 yardım TIR’ı Gazze Şeridi’ne giriş yaptı. TIR’lardan 242’si Gazze’nin kuzeyine geçti.

‘TÜRKİYE’NİN TESİRİ BÜYÜK’

Bu ortada Hamas Siyasi Ofis Üyesi Muhammed Nazzal, Doha’daki ateşkes müzakerelerinde mutabakat noktasına gelinmesinde Türkiye’nin tesirinin çok büyük olduğunu belirterek, “Türkiye hiçbir vakit bu müzakerelerin uzağında değildi ve bilhassa son aylarda yakından takip ettiler. İsrail’in Türkiye’nin aktif rolüne itirazları olsa da biz her vakit Türkiye’nin bir biçimde sürece dahil olması gerektiğini söyledik. Müzakerelerin ve sonucundaki mutabakatın bu noktaya gelmesinde tesirleri çok büyük oldu” tabirlerini kullandı.

‘DENKLEMLERİ DEĞİŞTİRDİK’

İsrailli rehinlerin Kızılhaç yetkililerine teslim edilmesinin akabinde konuşan El Kassam Tugayları Sözcüsü Ebu Ubeyde “Aksa Tufanı” çabasının denklemleri değiştirdiğini ve ateşkes muahedesine bağlı olduklarını belirterek “Tüm dünya direnişçilerin destansı uğraşına şahit oldu” dedi.

İŞTE BİRİNCİ REHİNELER

Ateşkesin geç başlamasına neden olan krizin çözülmesiyle Hamas, 3 bayan İsrailli rehineyi hür bıraktı. İşte Gazze’de 471 gündür tutulduktan sonra özgürlüklerine birinci kavuşanlar:

– Romi Gonen: 23 yaşındaki Gonen, 7 Ekim 2023’te Gazze hududunda düzenlenen Supernova müzik şenliğinden kaçırıldı. Hamas militanlarının baskını sırasında arkadaşlarıyla birlikte bir arabada olan Gonen, annesini arayarak “vurulduğunu ve kanaması olduğunu” söyledi; daha sonra kendisiyle irtibat kesildi. Gonen’in telefonunun daha sonra Gazze’de sinyal verdiği tespit edildi.

– Emily Damari: 27 yaşındaki Damari, Gazze’ye yakın Yahudi yerleşimlerinden biri olan Kfar Aza kibbutzundan kaçırıldı. Birebir vakitte İngiliz vatandaşı olan genç bayan, 7 Ekim’de yakınlarına gönderdiği son bildiride Hamas militanlarının meskenine ateş açtığını yazdı. Birebir mahalleden olan ve baskında sağ kurtulan arkadaşı Bar Kislev, Damari’nin arabasının militanlar tarafından ele geçirildiğini söyledi.

– Doron Steinbracher: 31 yaşındaki Steinbracher, Damari’yle tıpkı yerden, Kfar Aza kibbutzundan kaçırıldı. Görgü şahitlerine nazaran, kibbutzu basan yaklaşık 10 Hamas militanı Steinbracher’ın kaldığı konutun bahçesini karargâh olarak kullandı. Genç bayan bir mühlet ailesiyle bağlantısını sürdürmeyi başardı; lakin sabah 10.30 sıralarında militanların meskenine girdiğini ve onu götürdüklerini bildiren bir ses kaydı gönderdi.

KASSAM’DAN REHİNELERE ARMAĞAN

Serbest bırakılan İsrailli rehinelerin ellerinde El Kassam Tugayları tarafından verilmiş armağan paketleri olduğu dikkat çekti. İkram paketlerinde, ikramlık eşyaların ve esaret günlerine ilişkin fotoğraflarla birlikte Gazze fotoğrafları bulunduğu belirtildi.

GAZZELİLER MESKENLERİNE DÖNÜYOR

EKİM 2023’ten bu yana devam eden savaşta tekraren yerlerinden edilen Gazzeliler, ateşkesin yürürlüğe girmesiyle konutlarına gerçek yola çıktı. Çadırlarını, giysilerini ve şahsî eşyalarını kamyonlara, yük otomobillerine ve sırtlarına yükleyen binlerce kişi, harap olmuş sokaklardan ve yollardan geçerek bir vakitler yaşadıkları mahallelerine dönmeye başladı. İsrail savaş uçaklarının aralıksız bombardımandan kurtulmanın memnunluğunu yaşarken pek birçoklarını meskenlerinin yerinde enkaz beklese de bölge halkı savaşın bitmesinden şad. El Cezire’ye konuşan Filistinli Enver, savaştan evvel kaldığı Refah kentine döneceğini, “eğer konutu yıkılmışsa sekiz kişilik ailesi için enkazına bir çadır kuracağını” anlattı. Lakin harabeye dönen bölgenin tekrar inşasının milyarlarca dolara mal olacağı ve on yıllar sürebileceği bedellendiriliyor. Amerikan NBC News’ın argümanına nazaran, tekrar inşa sürecinde 1.9 milyonluk nüfusun bir kısmının “Endonezya üzere üçüncü ülkelere süreksiz olarak gönderilme ihtimali” tartışılıyor.

SMOTRİCH’TEN TUHAF AÇIKLAMA: ‘SAVAŞ DEVAM EDECEK’

Ateşkes mutabakatının önündeki en büyük pürüzlerden olan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun çok sağcı ortaklarından da muahedenin yürürlüğe girmesiyle birlikte açıklamalar ve atılımlar geldi. Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir ve partisinden isimler hükümetten istifa ederken, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich “rehinelerin hür bırakılmasının akabinde savaşın süreceğini” söyledi. Daha evvelki açıklamalarında ateşkes yapılması halinde istifa edeceğini belirten Smotrich, Başbakan Netanyahu’dan “uzun vadede Hamas’a karşı çabanın süreceği konusunda garanti aldığını” söyledi. Rehinelerin hür bırakılmasından çabucak sonra “mutlak zafere kadar savaşa dönme misyonunun beklediğini” söyleyen Smotrich, Hamas’ın büsbütün ortadan kaldırılması için “Gazze Şeridi’nin denetiminin büsbütün ellerine geçirileceğini” belirtti.

GİDERAYAK GAF YAPTI

ABD Lider Joe Biden, bugün düzenlenecek yemin merasimi öncesinde son kere Gazze’deki ateşkese ait açıklamalarda bulundu. Biden şunları söyledi: “Ateşkes bizim desteğimizle sağlandı. Katar ve Mısır’ın da dayanağı ateşkesin yürürlüğe girmesinin yolunu açtı, müzakereler hiç kolay değildi. Gazze’deki bu mutabakatın büsbütün uygulanmasını bekliyorum.” 3 yerine 2 rehine bırakıldı diyerek başkanlık devrindeki son gafını da yapan Joe Biden, İsrail ve Lübnan ortasında yaptıkları çalışmalarla da Lübnan’da ateşkesi sağladıklarını kaydederek, “Lübnan’da çok hoş bir fırsat var ve Hizbullah’ın olmadığı bir gelecek bekliyor. Suriye’de de Esad ve Hizbullah olmadan özgür hükümetler kuruluyor. Bölgede ülkeler daha sağlıklı bir geleceğini yolunu arıyor” dedi.