ABD’de diken üstünde sayım! Ya ülke karışırsa

ABD’de seçmenler dün sandık başına giderek 4 yıl boyunca vazife yapacak liderlerini seçti. Yetkililer, sayım sürecinin günler sürebileceğini belirterek Amerikalılara sabırlı olmaları davetinde bulundu.

SAYIM GÜNLER SÜREBİLİR

Yaklaşık 82 milyon kişi oyunu erken kullandı. 50 eyaletteki sandıkların tamamı TSİ saatiyle bu sabah saatlerinde kapandı. Fakat sayım metodu eyaletlere nazaran değişebiliyor. Pek çok eyalette 5 Kasım’dan evvel kullanılan oyların süratli sayılabilmesi için hazırlık yapılsa da, kazananı belirleyecek yüksek nüfuslu Pensilvanya ve Wisconsin’de sürecin uzaması halinde kazananı ilan etmenin günler alabileceği belirtiliyor. 2020’de seçim 3 Kasım’da yapılmasına rağmen Demokrat aday Joe Biden’ın kazandığı fakat 7 Kasım’da netleşmişti. Ayrıyeten iki adayın birbirine çok yakın oy alması durumunda partilerden birinin itirazı üzerine tekrar tekrar sayım yapılması ihtimal dahilinde. Seçimleri kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek ABD’nin 47. başkanı olacak. Seçmen ayrıca Temsilciler Meclisi’nin tamamı olan 435 üyesi ve Senato’nun yaklaşık üçte biri olan 34 üyesini belirlemek için de oy verdi.

İHA’LAR KESKİN NİŞANCILAR

Başa baş geçmesi beklenen yarış, kimi bölgelerde sandıktan çıkan sonuca itiraz sırasında sokakların karışması ihtimalini de tetikledi. Bilhassa, kampanya boyunca 2020’deki seçimlerin kendisinden çalındığını sav etmeye devam eden Trump’ın aşırıcı destekçilerinin muhtemel 6 Ocak 2021’de yaşandığı üzere, yenilgiyi kabul etmemesinden korkuluyor. Emsal bir kaosun yaşanmaması ismine ülke çapındaki seçim merkezlerinde harikulâde denilebilecek tedbirler alındı. Sayım merkezlerinin çatılarına keskin nişancılar yerleştirildi, İHA’lar devreye alındı. Kimi bölgelerde sayım görevlililerin güvenliği için panik butonları yerleştirildi. Başşehir Washington’da pek çok mağaza vitrinlerini tahta bariyerlerle kapattı.

TRUMPÇILAR ÖRGÜTLENİYOR

Amerikan medyasına nazaran, Trump’ı destekleyen aşırıcı kümeler seçimlerden aylar evvel, yenilgiyi tanımamak için örgütlenmeye başladı. New York Times’ın haberine nazaran Telegram’da organize olan Trump yanlıları, birtakım bölgelerde sonuçları tartışmaya açmaya hazır oldukları iletilerini paylaşıyor. İletilerin kimilerinde “sandıktan Trump zaferi çıkmazsa hile yapılmış olacağı” öne sürülüyor; geçersiz kimliklerle ABD vatandaşı olmayanlara oy kullandırıldığı ya da seçmen listelerinin hileli hazırlandığı üzere ispatsız savlar paylaşılıyor.

MUSK’IN TESİRİ KORKUTUYOR

İnternette süratle yayılabilen delilsiz tezler ve düzmece manzaraların insanları sokağa dökebileceğinden korkulurken, Trump’ı desteklediğini açıklayan toplumsal medya platformu X’in sahibi Elon Musk’ın oynayabileceği rol de tartışma konusu. Trump’tan yana dayanak koyan Musk’ın, sonuçlara itiraz gerekirse diye dev bir avukat ordusunu hazır tuttuğu belirtildi.

BAŞA BAŞ BİR YARIŞ

Trump da Harris de kampanyanın son gününü salıncak eyaletlerde geçirdi. Salıncak eyaletlerden Pensilvanya’da konuşan Harris, “İvme bizden yana. Trump devrini bir arada kapatalım” iletisi verdi. Eski Lider Donald Trump’ın son miting maratonun durakları da Pensilvanya ve bir öteki kararsız eyalet Michigan oldu. ABD’yi ‘zaferin yeni zirvelerine’ taşıma kelamı verdi. Oy verme sürecinin başlamasından çabucak evvel yapılan son anketler, adayların neredeyse başa baş olduğunu ortaya koydu. Harris ülke genelindeki anketlerde Trump’ın yalnızca bir puan önündeyken, 7 salıncak eyaletin 4’ünde Trump, Harris’i çok az farkla geçiyordu. Adaylar, en büyük salıncak eyalet olan Pensilvanya’da ise eşit görünüyordu. Bu ortada dün oy verme süreçleri sürerken FBI, Rusya’dan yapıldığı tespit edilen aramalarla bomba ihbarları yapılarak seçime müdahale edildiğini bildirdi.

AB ALARMDA
YA TRUMP SEÇİLİRSE

ABD’de yapılan seçimlerde Donald Trump’ın galip çıkması halinde Avrupa Birliği’nin nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine dair ‘kriz görüşmeleri’ yaptığı argüman ediliyor.

Anketlerde iki aday başa baş bir performans sergilerken Trump’ın 2016-20’yi kapsayan birinci devrinde ABD idaresiyle inişli çıkışlı bir devir yaşayan AB, şimdiden muhtemel senaryoları ele alıyor. İngiliz Daily Mail haber sitesine nazaran, AB’li yetkililer Trump’ın Avrupa’ya ticari baskı uygulamaya kalkması halinde Kentucky Bourbon viskisi ve Harley-Davidson motosikletleri üzere Amerikan eserlerine ağır vergiler getirmeyi planlıyor.

AB, ABD’nin oy rengi değişen salıncak eyaletlerinde imal edilen bu eserlere vergi yükü getirerek 2026 ara seçimleri öncesinde Kongre üyelerinin Trump aleyhine harekete geçmesini umuyor.

Ayrıca Biden idaresi ile Ukrayna’nın silahlandırılmasında kritik rol oynayan AB, Trump’ın uygun anlaştığını söylediği Rusya lideri Vladimir Putin ile Moskova yanlısı bir uzlaşmayı desteklemesinden telaş duyuyor.

TRUMP SEÇİLMEDEN TEHDİTLERE BAŞLADI

Seçime saatler kala, Trump, Kuzey Carolina’da düzenlediği mitingde Meksika’yı gaye aldı. Göçmen tersi telaffuzlarıyla dikkat çeken Trump seçilmesi halinde sistemsiz göçmenlerin ABD’ye girmesini engelleyememesi halinde Meksika’ya yüzde 25 gümrük vergisi yaptırımı tehdidinde bulundu. Komşu ülke tarafından işgal edildiklerini söyleyen Trump, “Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum’a çağrıda bulunuyorum; Yüzde 25’lik oran işe yaramazsa 50 yapacağım ve o da olmazsa 75 yapacağım. Sonra da 100 olacak” dedi.

MÜSLÜMANLARDAN TAKVİYE İSTEDİ

Michigan’da rekor sayıda Müslüman ve Arap seçmenin dayanağını aldığını öne süren Trump, X üzerinden yaptığı paylaşımda, Michigan’daki Arap ve Müslüman seçmenin “Harris ve kabinesinin Ortadoğu’yu işgal edeceğinden, milyonlarca Müslümanın vefatına neden olacağından ve 3’üncü Dünya Savaşı’nı başlatacağından haberdar olduğunu” öne sürerek, kendisine dayanak istedi.

‘ÖNDEYİM’

Öte yandan Trump, Florida’da oyunu kullandıktan sonra yaptığı birinci açıklamada önde olduğunu ve “seçimi kazanacağından emin olduğunu” söyledi.

SEÇMENİN GÜNDEMİNDE BUNLAR VARDI

Amerikalıların sandığa giderken tercihlerini etkileyen bahisler değişse de birkaç değerli başlık kazananı belirleyebilir.

* İKTİSAT: Harris, birinci önceliğinin çalışan aileler için yiyecek ve barınma maliyetlerini düşürmeye çalışmak olacağını söyledi. Trump, “enflasyonu sona erdirme ve Amerika’yı tekrar uygun fiyatlı hale getirme” kelamı verdi. Harris, büyük işletmeler için vergileri artırmak isterken Trump, trilyonlarca dolar pahasında bir dizi vergi indirimi uygulayacağını söylüyor.

* GÖÇ: Lider Yardımcılığı periyodunda sistemsiz göçü engelleyemediği için çok eleştirilen Harris, kampanyasında duruşunu sertleştirdi ve insan kaçakçılarıyla uğraş kelamı verdi. Göç zıddı Trump, Meksika hududuna duvar inşa ederek ve yaptırımları artırarak hududu kapatmaya yemin etti. Ayrıyeten, ABD tarihindeki en büyük toplu hudut dışı kampanyasını uygulayacağını vaat etti.

* BAYAN HAKLARI: ABD’de seçmenin en çok ayrıştığı noktalardan biri kürtaj hakkı. Harris, kürtaj haklarını kampanyasının merkezine koydu ve üreme haklarını garanti altına alacağını söyledi. Trump, kürtaj konusunda dengeli bir ileti vermedi; lakin başkanlığı devrinde Yüksek Mahkeme’ye atadığı üç yargıç, ‘Roe v Wade’ diye bilinen anayasal kürtaj hakkının iptal edilmesinde kilit rol oynadı.

BAKALIM SONUCU KİM BİLECEK
İLK SANDIKTAN BERABERLİK ÇIKTI

ABD’nin New Hampshire eyaletinde küçük bir kasaba olan Dixville Notch’ta açılan birinci sandıktan beraberlik çıktı. Ülkede başkanlık seçimlerinin sonuçlarını açıklayan birinci yerlerden biri olan kasabada Cumhuriyetçilerin lider adayı Donald Trump ve Demokratların lider adayı Kamala Harris üçer oy alarak berabere kaldı. Her 4 yılda dünyanın dört bir yanından muhabirler, klasik olarak birinci açılan bu sandığı haber yapmak için Dixville Notch’a akın ediyor. Dört yıl evvel, Joe Biden, ABD-Kanada hududuna yakın bu küçük kasabada kullanılan beş oyun tamamını alarak Trump’a karşı zafer kazanmıştı.

FENOMEN SU AYGIRI ‘TRUMP’ DEDİ

TAYLAND’ın Chonburi kentindeki Khao Kheow Açık Hayvanat Bahçesi’nde yaşayan toplumsal medya fenomeni yavru su aygırı Moo Deng, başkanlık seçimlerinde tercihini kullandı. Moo Deng, iki meyve tabağı ortasında seçim yapması istendiğinde ABD başkanlık seçimlerinde hangi adayın kazanacağını iddia etmeye çalıştı. Hayvan bakıcıları Moo Deng’e biri Donald Trump’ın isminin mahallî yazılışıyla, oburu ise Kamala Harris’in ismiyle hazırlanmış iki meyve tabağı ikram etti. Moo Deng’in, üzerinde Donald Trump yazan meyve tabağını yediği belirtildi. Hayvanat bahçesinin Facebook ve TikTok sayfalarında paylaşılan Moo Deng’in tercih görüntüsü toplumsal medyada da büyük ilgi topladı.

SİMPSONLAR’A NAZARAN ‘KAMALA’ KAZANACAK 

Ülkede seçim heyecanı devam ederken, Simpsonlar dizisinin 24 yıl evvel yayımlanan ‘Bart To The Future’ isimli kısmı tekrar gündem oldu. Geleceğe dair öngörüleriyle pek çok defa gündem olan Simpsonlar, yıllar evvel birtakım olayları yanlışsız bir formda kestirim ederek dikkatleri üzerine çekmişti. 2000 yılında yayımlanan bir kısımda, Lisa Simpson karakterinin giydiği kıyafetler, takıları ve halleri, o devirdeki Demokrat lider adayı Kamala Harris ile benzerlikler taşıyor. Toplumsal medyada karakterin giydiği mor grup elbise, inci kolye ve küpelerin Harris’i çağrıştırdığına dair tezler yer aldı. Birçok kullanıcı, “Simpsonlar, Kamala Harris’in lider olacağını öngörüyor” yorumunda bulundu.

SEÇİM SÜRECİNE DAMGA VURANLAR

BIDEN’A KARŞI TRUMP

Cumhuriyetçi partide kendisine meydan okuyan isimlerin birer birer çekilmesinin akabinde Mart ayında eski Lider Donald Trump (78), partinin gayriresmi lider adayı oldu. 2020’de Trump’ı yenen ABD Başkanı Joe Biden (81) kamuoyunda sık sık lisanının dolaşması, unutkanlığı, duraksamaları yüzünden yaşı üzerinden eleştirilse de bir sefer daha aday olduğunu açıkladı.

MEŞHUR SABIKA FOTOSU

2021 Kongre baskınından bu yana hakkında pek çok dava açılan Trump, 30 Mayıs’ta 12 kişilik mahkeme jürisinin kararıyla 2016 seçimleri esnasında bir porno yıldızına sus hissesi vermesi nedeniye görülen davada resmen hatalı bulundu. ABD tarihinde bir cürümden karar giyen birinci eski Lider olan Trump’ın sabıka fotoğrafı günlerce konuşuldu. Trump, tüm davaları “siyasi cadı avı” olarak nitelendirdi.

JOE BIDEN’I BİTİREN TV MÜNAZARASI

Trump ve rakibi Biden, haziran ayında ilk TV münazarasına çıktı. ABD Başkanı Biden, o kadar berbat bir performans sergiledi ki, haftalarca adaylıktan çekilmesi gerekip gerekmediği tartışıldı.

SUİKAST GİRİŞİMİ

Temmuz ayında, Cumhuriyetçi aday Trump Pensilvanya’da miting yaptığı sırada suikast teşebbüsüne uğradı. Trump kılpayı kurtuldu. Çabucak akabinde yapılan Cumhuriyetçilerin ulusal kongresinde büyük dayanakla resmen aday ilan edildi.

HARRIS ADAY OLDU

Yine temmuz ayında ABD Başkanı Biden, Demokrat partinin adaylığından çekildiğini açıkladı. Demokratlar, Lider Yardımcısı Kamala Harris’i ağustosta düzenledikleri kongrede resmen aday ilan etti.

MUSK SAFINI AŞİKÂR ETTİ

Dünyanın en varlıklı insanı, Tesla ve SpaceX CEO’su, toplumsal medya platformu X’in sahibi Elon Musk, açıkça Trump’ı desteklediğini açıkladı. Trump kampanyasına büyük ölçülerde bağışlar yaptı, mitinglerde sahneye çıktı. Trump seçilirse kendisine hükümette vazife verebileceğini açıkladı.

HARRIS, TRUMP’I YENDİ

Eylül ayında Harris ve Trump ortasında geçen ikinci TV münazarasının kazananı Demokrat aday oldu. Trump’ın münazarada göçmen tersi siyasetini savunmak için sarf ettiği “göçmenler kedi köpek yiyor” sözleri reaksiyon çekti.

MİTİNG MARATONU

Anketler yarışın başa baş geçeceğine işaret ederken, adaylar salıncak eyaletlerde miting tiplerine çıktı. Pek çok Hollywood ünlüsü ve eski Lider Barack Obama’yla ele ele destekçilerine seslenen Harris, Washington’da 75 binden fazla insanı bir ortaya getirdi. Trump’ın New York’taki mitingindeki ırkçı latifeler Latin destekçilerini sarstı. Cumhuriyetçi aday emekçi oylarını toplamak için birkaç saat McDonalds’ta çalıştı; Demokratlara saldırmak için bir mitinge çöp kamyonuyla geldi.