‘Akşamdan kalma’ hali nasıl önlenir?

Alkollü bir gecenin akabinde birçok insan sonraki gün başını yastıktan kaldıramazken kimileri hiç etkilenmez.

Araştırmalar, fazla denebilecek kadar alkol aldığı halde bunun olumsuz tesirlerini yaşamayan insanların oranını yüzde 25 olarak veriyor.

Peki bu insanların sırrı ne?

Genlerinde mi, seçtikleri içki tipinde mi, yoksa kapalı bir ilaçları mı var?

Beş yıl öncesine kadar bilim insanları bu sorulara ilgi göstermiyordu.

Bu yüzden, bilimsel bilgilerle dayanaklı bilgi yerine, anlatım ve söylentilere dayalı inançlar ağır basıyordu.

Fakat İngiltere’deki Keele Üniversitesi’nden Richard Stephens, içki sersemliği ve akşamdan kalma halini araştırmak için bir küme kurdu.

Şimdiye kadar alkol sersemliğinin ana nedeninin fazla tuvalete gidildiği için bedenin su kaybetmesi olabileceği düşünülüyordu.

Fakat bilgiler bunun çok da tesirli olmadığını gösteriyor.

Neden akşamdan kalma hissederiz?

Akşamdan kalmalığın bir nedeni içkilerdeki kimyasal hususlar olabilir.

Alkol oluşumunu sağlayan fermantasyon sürecinde kimi zehirli yan eserler ortaya çıkar.

İçkiye koyu renk veren de bu kimyasallar. Bu nedenle renkli viskinin insan üzerinde renksiz votkadan daha ağır bir tesir bıraktığı düşünülüyor.

İçkiler karıştırıldığında daha fazla sayıda yan eser ortaya çıkacağı için olumsuz tesiri de artar.

Alkol içildikten sonraki birkaç saat içinde asetaldehit ve asetata dönüşür. Bu orta eserler bulantı, terleme ve süratli nabız artışına neden olur.

Alkol ve yan eserleri ayrıyeten bağışıklık sistemini de sarsarak enflamasyonu (halk ortasında yangı olarak bilinir) körükleyebilir.

İçki sersemliği halinde hissedilen yükün nedeni budur.

Beyinde bu enflamasyon, kan şekerinin düşmesi ve uykusuzlukla birleşerek baş ağrısına, halsizlik ve makus ruh haline neden olur.

Genetiğin tesiri var mı?

Fakat nüfusun yüzde 23’ü ne kadar içse de akşamdan kalma halini, alkolün bütün bu olumsuz tesirlerini yaşamaz.

Bunun nedeni genler olabilir.

Araştırmacılar, alkolün kandan çabuk temizlenmesini sağlayan, böylelikle zehirli unsurların enflamasyona yol açmasına meydan vermeyen kimi genleri belirledi.

İlginç bir bulgu da içki sersemliğinin kimi kişilik özelliklerinden kaynaklanıyor olma ihtimali.

Bir araştırmada sonlu insanların alkol aldıktan sonra daha sakin şahıslara kıyasla daha fazla içki sersemliği çektikleri görüldü.

Burada sersemlik halinin abartılmasından çok, suçluluk, kaygı üzere hislerin fizikî kahırları artırması kelam konusu.

Tempo ne kadar tesirli?

Stephens, birden fazla insan için asıl sırrın “mantıklı” içmek olduğunu söylüyor.

Bu beşerler, alkol aldıktan sonra ağır içki sersemliği çeken bireylerle tıpkı ölçüde içse bile, onlara kıyasla çok daha yavaş bir tempoda içtikleri için kanlarındaki alkol oranı hiçbir vakit yüzde 0,1’i geçmiyor.

Stephens ayrıyeten gençlerin daha fazla içki sersemliği çektiğini söylüyor.

Son devirde yapılan bir araştırma, fazla ölçüde alkol aldıktan sonra içki sersemliği yaşama riskinin 20 yaşındaki şahıslarda 60 yaşındakilere oranla yedi kat fazla olduğunu göstermişti.

Stephens bunun da içme temposuyla ilgili olduğunu söylüyor.

Getty Images

Uzmanlar sirkeli, yumurtalı karışımın içki sersemliğine uygun geldiği tarafındaki tahlil tezlerinin ise yalnızca ruhsal tesiri olduğu kanısında.

Vücudun su kaybetmesinin rolü fazla olmadığından litrelerce su içmek de tahlil değil.

Stephens, bu duruma düşmemenin en âlâ yolunun “kararında içmek” olduğunu söylüyor.

Ama artık o nokta aşılmış ise “ibuprofen içeren bir ağrı kesici baş ağrısına ve enflamasyona yeterli gelecek, yağlı, kızartılmış yiyecekler de glikoz düzeyinin yükselmesini sağlayacaktır” diyor.

İlacı var mı?

Fazla bir muvaffakiyet kaydedilmemiş olsa da alkol sonrası olumsuz tesirleri giderecek ilaçlar üzerinde de çalışılıyor.

On yıl kadar evvel yapılan bir araştırmada kaktüs incirinin alkolün enflamasyon tesirini azalttığı görülmüş, lakin daha sonra bunun üzerinde durulmamıştı.

Bazıları ise Malavi’de çok makbul bir yiyecek olan pis kokulu süne böceğinin işe yaradığını sav ediyor.

Fakat bölge halkı, hakikat hazırlanıp yenmediği takdirde bu böceğin tat alma duyusunu bir ay felce uğratacağı konusunda uyarıyor. Bu böcek üzerinde çalışmalar sürüyor.

Fakat içki sersemliği tahminen de alkolün bedenimize verdiği ziyan konusunda hatırlatıcı ve olumlu bir rol de oynuyor.

Ancak Stephens, gayesinin alkolü kötülemek olmadığını, insanların ondan zevk aldığını, asıl vurgulamak istediğinin denetimli içmek olduğunu söz ediyor.

Yani bildiri şu: İçip eğlenmekte sorun yok, lakin yavaş ve dikkatli için, nerede duracağınızı bilin.