Alışveriş yaparken ‘iade ve değişim yoktur’ tuzağına düşmeyin

“İade yoktur”, “değişim yoktur” ibaresini kullanan birtakım işletmeler nedeniyle tüketiciler sıkıntı durumda kalabiliyor. Lakin tüketici haklarına nazaran, kimi istisnalar hariç, hem online alış veriş sitelerinde, hem fiziki işletmelerde hem de toplumsal medya üzerinden satış gerçekleştiren işletmelerde iade ve değişim hakkı müşteriye tanınmak zorunda. “İade, değişim yoktur” yazılarının ne Tüketiciyi Muhafaza Kanunu’nda ne de Aralıklı Satış Sözleşmesi’nde hukuksal karşılığı olduğunu söz eden İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Avukat Özlem Şen, konuyla ilgili tüketicilere değerli ikazlarda bulundu.

SATIN ALINAN HİZMETLERDE DE CAYMA HAKKI VAR

Ticaret Sicili Gazetesi’nde kayıtlı firmaların değişim ve iade yapmak zorunda olduğunu belirten Şen, eserlerde olduğu üzere hizmet alış verişinde de tüketicilerin bu haklarını kullanabileceğini belirtti. Hasret Şen, “Satın alınan online kurs, ders üzere bir hizmet ise tüketici hizmet mukavelesi kurulduğu andan itibaren cayma hakkını kullanabilir. Her ne kadar iade yoktur üzere durumlar kelam konusu olsa da hukuk der ki, ‘14 gün içinde kişi hiçbir mazeret bildirmeden cayma hakkını kullanır.’ İstisnai durumlar şunlardır: Şayet bireye özel eser değilse yahut paket açıldığında hijyen şartları bozulan bir eser değilse iade almak zorundalar. İsme özel hazırlanan ikram, fotoğraf baskılı armağanlar, hijyenik olması gereken eserlerde değişim ve iade olmayabilir” dedi.

“E-DEVLET ÜZERİNDEN BAŞVURABİLİRLER”

Şen, satıcının iade ve değişim kabul etmediği durumlarda tüketicinin izlemesi gereken yolu şöyle anlattı:

“Satıcının iade talebini kabul etmediği durumlarda; alış verişin meblağı 2024 yılı içerisinde Resmî Gazetede yayınlandığı biçimiyle, 104 bin liranın altında kalıyorsa evvel Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerekmektedir. Tüketici Hakem Heyetine e-Devlet üzerinden eserin faturası, eser, satıcı bilgileri üzere kanıt niteliğindeki evraklar sisteme yüklenerek müracaat yapılabilir. 104 bin liranın üzerindeyse Tüketici Mahkemesi’ne başvurmaları gerekir. Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılan müracaatlar en fazla 6 ay içerisinde, müracaatın içeriğine bağlı olarak ise bu 6 aylık mühlet 3 ay daha uzatılarak karara bağlanmaktadır.”

“PARA İADESİ YAPILMIYORSA KABAHAT DUYURUSUNDA BULUNUN”

Tüketicinin mağdur olduğu, eserin satıcıya kargo ile geri yollanmasına karşın para iadesinin 10 gün içerisinde yapılmaması, iadenin kabul edilmemesi, sipariş edilen eser yerine öteki eserin gönderilmesi üzere durumlarda tüketicinin satıcı hakkında cürüm duyurusunda bulunabileceğini belirten Şen, şu tabirleri kullandı:

“Instagram’dan ve Facebook’tan da alışverişler kelam konusu. Bu platformlardan alış veriş yapanların en çok şikayet ettiği husus gönderilen eserin farklı olması. Bu durumda nitelikli dolandırıcılık kelam mevzusudur. Tüketici, bu türlü bir durumda savcılığa hata duyurusunda bulunabilir. Türk Ceza Kanunu’nun 158’inci Maddesi’ne nazaran 3 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası öngörülür.”

CAYMA HAKKI İKİNCİ EL SATIŞLARDA DA GEÇERLİ

İade sürecinin uzaması halinde vatandaşın o meblağa faiz işletebileceğini belirten Avukat Özlem Şen, ikinci el eser satışı yapılan internet siteleriyle ilgili olaraksa, “Online ikinci el satış firmalarında satış yapan vatandaşlar ‘İade kabul edilmemektedir’, ‘Dikkatli inceleyin. Zira değişim yapmayacağım’ üzere tabirler kullanıyor. Bu ibarelerin hiçbir tüzel karşılığı yoktur” halinde konuştu.