Altın Koza’da ‘onur ödülü’ne kıymet görülen oyuncu Uğur Polat:

Türk sinema ve tiyatrosunun değerli isimlerinden Uğur Polat, bu yıl 31’incisi düzenlenecek Adana Altın Koza Sinema Şenliği’nde, Demet Akbağ ile birlikte “onur ödülü”ne kıymet görüldü.

Polat, 40’tan fazla sinema sinemasına imza attı, birçok tiyatro oyununda seyirci karşısına çıktı. Son yıllarda sinema sinemalarıyla birlikte, televizyon dizilerindeki performansıyla da isminden sıkça kelam ettiriyor.

Polat’la Altın Koza, sinema ve tiyatro üzerine konuştuk.

Altın Koza ve Onur Mükafatı, sizin için ne tabir ediyor?

Adana’nın benim için şöyle bir değeri var, ben devlet tiyatrolarına, konservatuvarı bitirdikten sonra Adana Devlet Tiyatrosu’nda başladım. 1985’te, stajyer olarak gitmiştim. Altın Koza da gelenekleri olan, eski bir şenlik. Birkaç kere orada filmimle yarışlı kısımlara katılmıştım.

Onur mükafatı dediğiniz şey, bugünden yarına verilecek bir şey değil. Geriye dönüp baktığımda, benim de 1979’dan bu yana süren oyunculuk geçmişim var. Bizim toplulukta da şey vardır, onur mükafatı alındığı vakit, tamamdır, bitmiştir iş, bir vedadır, sondur. Lakin mükafatlar bir başlangıçtır, yeni bir motivasyon kaynağıdır, benim için de o denli olacak.

Bir de müsabakadan ödül almak da hoş natürel (gülüyor).

‘YÜKSEK BÜTÇELİ SİNEMALAR ÜSLUBUM DEĞİL’

Son sinemanız 2021’deki, Anadolu Leoparı sineması. SİYAD’dan ve Ankara Sinema Festivali’nden “En Düzgün Erkek Oyuncu” ödülleriniz var. Tek disiplinde emek veren bir sanatçı değilsiniz. Dizi ve tiyatroda da varsınız lakin dizilerde daha çok görüyoruz sizi. Sinema sinemalarında özel bir seçicilik mi var?

Görüştüğüm projelerin birden fazla bağımsız projeler. Ya birinci ya da ikinci sinemalarını çeken direktörler. Önemli bir bütçe lazım sinema için. Hasebiyle para bulunamıyor. Mesela son bir sinema için ayaklandık ama Kültür Bakanlığı destek vermedi. O takviye, sinemanın bütçesi için çok kıymetli bir kalemdi. İşin kısası, para bulunamıyor. Çok yüksek bütçeli gişe sinemalarını de ben tercih etmiyorum, tarzım değil.

Kültür Bakanlığı neden destek vermedi?

Kültür Bakanlığı dayanak veriyor aslında fakat işte neye nazaran dağıtıyor bilemiyoruz. Yandaş mı kayrılıyor, suya sabuna dokunmayan sinemalara mi kaynak çıkıyor ya da onların istediği üslup sinemalara mi bütçe çıkıyor, bilemiyorum. Aslında biliyoruz da işte…

‘FİLMLERİN BİRÇOK SKEÇ KIVAMINDA’

90’ların sonu ve 2000’lerin başı, sinemamızın en hareketli periyoduydu. Bugün baktığınızda, sinemamızı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Daha uygun senaryolar elbette yazılıyor, daha genç direktörler var artık. Auteur direktörler de var. Lakin işin sonu tekrar paraya çıkıyor. O hayallerin gerçekleşmesi için önemli bir bütçe gerekiyor. Yer kiralarından tutun da ekipmana kadar… Münasebetiyle daha düşük bütçeli sinemalar yapılıyor fakat onlar da çok tatmin edici olamıyor, seyirciyi ve içerisinde olanı. Eski sinema ve yeni sinema diye ayıracaksak, ben natürel ki yeni sinemanın çok daha güçlü olmasından tarafım. Yaklaşık 40 sinema çektim, bunun 25’i birinci sinemasını çeken direktörler. Onların daha ustalaşmasını istiyorum lakin şartlarda iş dönüp dolaşıyor, yeniden paraya bağlanıyor.

Bunu pratik bir kıymetlendirme olarak değerlendirelim, pekala teoride durum ne? Dönüp dolaşıp tıpkı sinemaları izliyor üzereyiz, yeni ufukları gerek yok mu?

Var elbette. Gişede bir sinema iş yapınca, onun yedincisi çekiliyor… Hiç yeni bir şey söylenmiyor. Birden fazla televizyon skeci kıvamında. Gişe ve bilet korkusu var ve sinema salonları da onlara çok yer veriyor. Mesela Anadolu Leoparı, yalnızca beş gün salonda kaldı. O beş günü bile bulmak, değerli bir sıkıntı.

İki farklı röportajda. “Çalışmayı çok isteyip çalışamadığınız bir direktör var mı?” Sorusuna Nuri Bilge Ceylan, Ferit Karahan ve Emin Alper isimlerini zikretmiştiniz. Nedir sizi etkileyen öge?

Bakış açıları, sinematografileri. Kaygılarını ve öykülerini çok yeterli anlatıyorlar. Oyuncu idareleri çok âlâ. Bir oyuncunun arayıp da bulamayacağı şeyler bunlar. Bu isimler çok farklı bir pencere açtı sinemamızda. Kimileriyle yolumuz kesişti lakin olmadı. Hepsinin yolu açık olsun, hepsiyle çalışmak isterim.

Listeye ekleyeceğiniz isimler var mı?

Yeni direktörleri pek tanımıyorum lakin son sinemam Anadolu Leoparı’nın yönetmeni Emre Kayiş’le yine çalışmak isterim. İsterim ki yazsın, üretsin lakin işte… Para, para…

Tiyatroda da çok değerli işlere imza attınız ancak tiyatroda da uzun müddettir göremiyoruz sizi.

2017’de Devlet Tiyatroları’ndan emekli oldum, o günden beri yapmıyorum. Oranın ben tozunu attım diyeyim. Orada artık oyun oynama sistemi fabrikasyona döndü. Durmaksızın oynanıyor. Seyirciyi, oyunu hiç özlemiyor. Özel tiyatrolar da da para sorunu var. Tüm bunların dışında tiyatroya çok farklı ve fazla bir mesai ayırmak gerekiyor. Kelamın özü Devlet Tiyatroları beni biraz soğuttu.

Peki ortadaki yedi yılda Devlet Tiyatroları’nın şu anki durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Orada makus gidiş, 2000’li yıllların başında başlamıştı. Liyakat sorunu baş göstermişti. Usta oyuncuları kaybettik, birçoğu emekli oldu. E yeterli oyuncular da yetişmedi. İnsan sahnede yeterli oyuncuyla oynamak ister. Karşılıklı alışverişin kelam konusu olduğu her yerde bu böyledir. Uygun oyuncumuz yok, düzgün direktörümüz yok, oyun müellifimiz yok. Temcit pilavı üzere birebir recilerle tıpkı oyunlar sahneleniyor. Hiçbir sanatsal, estetik korku yok. E bu rejilerde de olmak istemiyorum. Bugünkü noktada da büsbütün bir liyakatsizlik kelam konusu.

‘İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ SOYUTLANMAMALI’

1980 darbesini görmüş, derinden yaşamış; Türkiye’nin çok değerli devirlerine şahitlik etmiş birisisiniz. Günümüzde sanatsal söz özgürlüğü durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

İfade özgürlüğünü, Türkiye’nin öbür genel problemlerinden hiç soyutlamamak lazım. Bu ülkeye dair hiçbir umudum yok. Gitgide de daha makûs bir hal alıyor. Hiç olmazsa 80’lerde daha ahlaklıydı kimi şeyler. Dayak yesen bile ahlaklı yiyorduk, dayak atsak bile ahlaklı atıyorduk. Artık ne ahlak kaldı, ne vicdan kaldı. Her şeyin kin, öç alma, intikam, nefret üzerine kurulduğu bir tertipte yaşıyoruz, 20 küsur yılda bu hale geldik.

Soyutlanmamalı dediniz, yurttaşın söz özgürlüğü kavramına daha sıkı sıkıya bağlı olması gerekiyor değil mi?

Evet, maalesef. Yani “TikTok kapatılırsa cennetin kapıları açılacak”mış, bu türlü bir algı var. Neyi tartışıyoruz? Ağlanacak halimize gülüyoruz…

Sanat omurunuzdaki en tesirli sinema sinemasını ve hiç unutamadığınız, tesirinden çıkamadığınız rol nedir, sorusuyla bitirelim söyleşimizi.

Çok var aslında ama… Merhum Ömer Kavur’la çektiğim “Karşılaşma” sineması benim için çok kıymetli. Sinemadaki performansımla ilgili değil bu. Ömer Kavur’u tanıma açısından çok kıymetli, o denli bir insanı tanıdığım, onunla çalıştığım için çok memnunum.

Bir de birinci sinema sineması çok kıymetlidir, Zülfü Livaneli’nin direktörlüğünü yaptığı “Sis” sinemasını de ekleyebilirim.

Yeni bir dizi başlıyor, Deha. Siz de oyuncu kadrosundasınız. Çok önbilgi vermeden biraz rolünüzden ve diziden bahsetseniz…

9 Eylül’de yayına girecek. Bir antikahramanı, hayatla kumar oynayan, negatif bir karakteri oynuyorum. Diziyi de tek cümle ile şöyle özetleyebilirim: “Babana bile güvenme.”