Araba ticaretinde değerli değişiklik! Yönetmelik sil baştan yazıldı… Fiyat sabitlenecek, garanti verilecek, ekspertizler sorumlu olacak…

Türkiye’de motorlu kara taşıtı ticareti yapan işletmeleri ilgilendiren yönetmelik sil baştan yine yazıldı. Suistimallerin önüne geçilmesi için yapılan düzenlemeler kapsamında garanti kapsamına giren konular, ekspertizlerin sorumlulukları, bayilerin fiyatları sabitlemesi üzere değişiklikler yapıldı. Yapılan düzenlemeyle birlikte oto galerilerinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatının bulunmasına ait husus kaldırıldı ve böylelikle oto ticaret merkezleri yerine rastgele bir dükkanda araba ticareti yapılabilecek.

YETKİ DOKÜMANI DETAYI

Sadece galericilere verilen yetki dokümanına yönelik kesin kural getirildi. Yetki evrakı olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama yahut satışı yapılamayacak. Bir takvim yılı içinde direkt yahut aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapılması halinde, aksi Ticaret Bakanlığı’nda tespit edilmedikçe her bir satış ticari faaliyet kabul edilecek.

Yetki evrakı, işletmenin bulunduğu yerdeki il müdürlüğü tarafından Bilgi Sistemi üzerinden verilip, yenilenip ve iptal edilecek.

Yetki dokümanında taban olarak, MERSİS numarası ve MERSİS’e kayıtlı işletme ismi ve adresi ile ticaret unvanına yahut ESBİS’e kayıtlı işletme ismi ve adresi ile işletme sahibinin ismi, soyadı ve T.C. kimlik numarasına yahut yabancı kimlik numarasına yer verilecek.

Yetki dokümanı, her bir işletme için farklı ayrı düzenlenecek ve devrolmayacak.

YETKİ EVRAKI KİMLERE VERİLECEK?

Gelir yahut kurumlar vergisi mükellefi olunması, meslek odasına kayıtlı olunması, meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet bahisleri ortasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin bulunması, yetki dokümanı müracaatında bulunan alım satım sorumlusunun on sekiz yaşını doldurmuş olması, en az lise mezunu olması, iflas etmemiş yahut iflas etmiş olsa bile 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kararlarına nazaran prestijinin yerine gelmiş olması, taammüden işlenen hatalardan ötürü beş yıldan fazla mutlaklaşmış mahpus cezası almamış yahut devletin güvenliğine, anayasal tertibe ve bu sistemin işleyişine, ulusal savunmaya ve devlet sırlarına karşı kabahatler ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, itimadı berbata kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, hatadan kaynaklanan malvarlığı bedellerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı yahut haksız mal edinme, azap, cinsel taarruz ve çocukların cinsel istismarı hatalarından karar giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması, düzey 5 mesleksel yeterlilik evrakına sahip olması gerekecek.

DİSTRİBÜTÖRLERE DÜZENLEME

Distribütörlerin haksız ticari uygulamaları ve yükümlülükleri kapsamında, distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini değerli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut olağan kaidelerde taraf olmayacağı bir ticari bağın tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek.

Distribütörler, yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak, fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak yahut taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin yahut bir diğerinin mal yahut hizmetini alma kuralına bağlamak, yetkili satıcının taşıt satışlarına ait kampanyalardan faydalanmasını öbür eser ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası üzere kaidelere bağlamak, distribütörler, tavsiye edilen taşıt satış fiyatının elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlayacak.

FİYAT SABİTLENECEK

Yetkili satıcıların yükümlülüklerinde de değişikliğe gidildi. Tescilsiz motorlu kara taşıtına ait vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak ve alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek, alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etme kuralı bulunacak.

Motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek kesim satışı, servis ve satış sonrası hizmetler üzere faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulmayacak.

EKSPERTİZ RAPORLARI

TSE hizmet yeterlilik dokümanına sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan vilayetlerde faaliyet gösteren işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil dokümanında araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından evvelki on gün içinde ekspertiz raporu alınacak. Ekspertiz raporu fiyatı, satış sürecinin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, öteki hallerde işletme tarafından ödenecek.

Ekspertiz raporu, ilgili standarda nazaran verilen TSE hizmet yeterlilik evrakı bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek. Üç nüsha düzenlenen raporun iki nüshası satıcı işletmeye verilecek. Rapor, satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl müddetle saklanacak.

Model yılına nazaran sekiz yaşın yahut yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zarurî olmayacak.

Ekspertiz raporunda taban olarak, taşıtın markası, ticari ismi, cinsi, tipi, model yılı ve kilometresi, ekspertiz raporunu düzenleyen ticari işletmenin hizmet yeterlilik dokümanı ve MERSİS numaraları ile MERSİS’e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme ismi yahut ekspertiz raporunu düzenleyen esnaf ve sanatkâr işletmesinin hizmet yeterlilik dokümanı numarası ve ESBİS’e kayıtlı işletme ismi ile işletme sahibinin ismi, soyadı ve T.C. kimlik numarası yahut yabancı kimlik numarası, ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki dokümanı numarası ile MERSİS numarası, MERSİS’e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme ismi yahut ESBİS’e kayıtlı işletme ismi, işletme sahibinin ismi, soyadı ve T.C. kimlik numarası yahut yabancı kimlik numarası, ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki evrakının bulunmaması durumunda, yetki evrakının bulunmadığı hususu, TSE’nin ilgili standardı ile belirlenen öbür konular yer alacak.

EKSPERTİZLER SORUMLU TUTULACAK

Ekspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumlu olacak. Taşıtın gerçek durumuna ters ekspertiz raporu düzenleyen ve Ticaret Bakanlığı’nda yapılan ihtara karşın tıpkı takvim yılı içinde bu karşıtlığı tekrarlayan ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik evrakı Bakanlıkça yapılan bildirim tarihinden itibaren on gün içinde TSE tarafından iptal edilecek. Hizmet yeterlilik dokümanı iptal edilen ekspertiz işletmesine ve ekspertiz işletmesinin sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi yahut temsile yetkili olduğu başka ekspertiz işletmelerine iptal tarihinden itibaren bir yıl müddetle yetki dokümanı verilmeyecek. Aldatıcı ve aldatıcı ekspertiz raporları ile ilgili olarak tüketicilerin 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ayıplı hizmete ait hakları gizli tutulacak.

Bakanlık, TSE hizmet yeterlilik dokümanına sahip işletme sayısını ve taşıt çeşitleri prestijiyle ekspertiz hizmetinin yaygınlaşmasını dikkate alarak ekspertiz raporu alma zaruriliği bulunan öbür araç sınıflarını, ekspertiz raporunda yer verilecek öteki bilgileri, TSE hizmet yeterlilik dokümanı verilecek ekspertiz işletmelerinde ve bu işletmelerde çalıştırılan şahıslarda aranan nitelikleri, ekspertiz raporu düzenleyenlerin yükümlülük ve sorumluluklarını, hizmet yeterlilik dokümanı ile ekspertiz raporu fiyatının üst sonunu ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile üst meslek kuruluşlarının görüşünü alarak belirlemeye yetkili olacak.

İKİNCİ EL ARABADA GARANTİ İŞLEMLERİ

Model yılına nazaran sekiz yaşın yahut yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil evrakında araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay yahut beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak. Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl yahut yirmi bin kilometre olarak belirlendi. İşletme, garanti kapsamına giren konuları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilecek.

Motor, şanzıman ile elektrik ve elektronik sistemleri üzere kesimlerde garanti mühleti yahut kilometresi içinde meydana gelen arızalar azami kırk beş iş günü içinde giderilecek. Bu mühletin tespitinde taşıt sahibinin arızalı taşıtı işletmeye teslim ettiği tarih yahut ilgili vilayet müdürlüğüne yazılı başvurusu üzerine vilayet müdürlüğünce işletmeye yapılan bildirim tarihi dikkate alınacak. Vilayet müdürlüğüne yapılan müracaata, satış kontratının bir örneği ile arızaya ait dokümanlar eklenecek. Arızanın giderilmesine ait masraflar işletmeye ilişkin olacak.

Garanti müddeti yahut kilometresi içinde arızalanan taşıtın işletmeye yahut işletmenin belirleyeceği tamirat noktasına teslim edilmesi halinde işletme tarafından, arızalı taşıtın teslim alındığına dair iki nüsha evrak düzenlenerek bir nüshası taşıt sahibine teslim edilecek. Bu dokümanda minimum olarak; taşıtı teslim edenin ismi, soyadı ve imzası, taşıtı teslim alanın ismi, soyadı ve imzası, taşıta ait şikâyet ve talepler, taşıtın markası, ticari ismi, cinsi, tipi ve model yılı, taşıtın arıza bildirim ve işletmeye teslim tarihi yer alacak. İşletmeler belirtilenlere ek garantiler verebilir.

GARANTİSİ DEVAM EDEN ARAÇLARA GARANTİ MÜDDETİ VERİLEMEYECEK

6502 sayılı Kanunun 56’ncı hususu kapsamında üretici yahut ithalatçı garantisi devam eden taşıtlar hakkında işletmelere garanti verme zaruriliği olmayacak.

GARANTİ KAPSAMINA NELER GİRMEYECEK?

Model yılına nazaran sekiz yaşın yahut yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar, satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar, ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar, taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli grubu, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar üzere modüllerde meydana gelen aşınma ve yıpranmalar, garanti kapsamındaki bir kesimde meydana gelen arızanın direkt sonucu olarak hasar görmedikçe yahut zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan hususlar, ek edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve başka katkı unsurları, garanti kapsamındaki bir kesimde meydana gelen arızanın direkt sonucu olarak hasar görmedikçe yahut zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar, kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması yahut çatlaması, modül değişimi yapılarak yahut yapılmaksızın nizamlı önleyici süreçler, denetimler ve ayarlamalar, ikaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin yahut bilerek yahut bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar, kusurlu kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık teşebbüsü, yangın, infilak, vandallık yahut doğal afetler nedeniyle hasar gören yahut zayi olan kesimler, taşıtın ihmal edilmesinin yahut uygun olmayan bir biçimde kullanılmasının yahut taşıtın gereği üzere çalışması için gerekli olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar, bakım süreçlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar, satış sonrasında taşıta yapılan rastgele bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar, tescil evrakında “Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır.” şerhi bulunan taşıtlar garanti kapsamına alınmayacak.

6 AY 6 BİN KİLOMETRE VURGUSU

İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, motosiklet, araba ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını yahut satışını birinci tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/1/2025 tarihinden evvel direkt yahut dolaylı olarak yapamayacaklar.