Ay’ın güney kutbu, bir magma okyanusuyla kaplıymış

BBC’nin haberine nazaran, Ay’ın güney kutbuna inen Hindistan’a ilişkin Chandrayaan-3 uzay keşif aracının bulguları, Ay’ın oluşma devirlerinde kelam konusu bölgede magmadan oluşan bir okyanus olduğunu doğruladı.

Ay’ın 4,5 milyar yıl evvelki oluşum devirlerinde erimiş kaya ve madenlerden oluşan magma okyanuslarıyla kaplı olduğuna yönelik “Ay Magma Okyanusu Kuramı” mevcut.

Bilim insanları, Ay’ın oluşumunu izleyen devirde soğumaya başladığını ve “ferroan anortozit” ismi verilen, Ay’dan getirilen kaya örneklerinde sıklıkla bulunan daha hafif bir mineralin yüzeye çıktığını düşünüyor.

Ağustos 2023’te, Chandrayaan-3’ün iniş aracı Vikram’ın Ay yüzeyine bıraktığı, Hintçede “bilgelik” manasına gelen Pragyaan tekerlekli keşif aracındaki, “Alfa Parçacığı X-ışını Spektrometresi” ismi verilen bir araçla 23 ölçüm yapıldı.

Ölçümleri inceleyen bilim insanları, Chandrayaan-3 uzay aracının Ay’a iniş yaptığı daha evvel keşfedilmemiş bölgede, “ferroan anortozit” bulunduğunu tespit etti.

Hindistan’ın Gujarat eyaletinin Ahmedabad kentindeki Fizikî Araştırma Laboratuvarı (PRL) çalışanı, araştırmanın müelliflerinden Prof. Dr. Santosh Vadawale, bulgularının Ay’ın oluşumuna yönelik kuramları takviyeler nitelikte olduğunu belirtti.

4 MiLYAR YIL EVVEL AY’A GÖKTAŞI ÇARPTIĞINA DAiR Kanıtlar DE BULUNDU

Ölçümlerde “ferroan anortozit” yanında, magnezyum da tespit edildi.

Ekip, magnezyumun Ay’ın derinliklerinde bulunduğunu, 4 milyar yıl evvel göktaşı çarpmasıyla oluştuğu düşünülen ve Praygam gezgini tarafından araştırılan alana 350 kilometre uzaklıktaki, 2 bin 500 kilometre çapında, yaklaşık 8 kilometre derinlikteki Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan gelmiş olabileceğini vurguladı.

PRL Yöneticisi Prof. Dr. Anil Bhardwaj, “(Bulunan magnezyum), bu havzaya büyük bir asteroitin çarpması sonucu saçılan hususlardan olabilir. Bu süreçte (asteroit) Ay’ın daha derin bir kısmını de kazdı.” tabirini kullandı.

Hindistan Ay’a yumuşak iniş gerçekleştiren 4’üncü ülke olmuştu

Chandrayaan-3’ün Pragyaan aracı Ağustos 2023’te Ay’ın güneyindeki 70 derece enlemlerde 10 gün süren araştırmalar yapmıştı.

Hindistan’ın misyonundan evvel, ABD’nin Apollo programıyla, Ay’ın orta enlemlerinde magma okyanuslarının ana delili bulunmuş, Dünya’ya “ferroan anortozit” içeren kaya örnekleri getirilmişti.

Araştırmanın sonuçları Nature mecmuasında yayınlandı.