Birinci ticari uzay yürüyüşünü tamamladı: ‘Dünya buradan eksiksiz görünüyor’

Profesyonel olmayan astronotlarla gerçekleştirilen birinci ticari uzay yürüyüşü ABD merkezli uzay nakliyeciliği şirketi SpaceX’in Polaris Dawn vazifesi kapsamında bugün gerçekleşti.

Tarihi misyon kapsamında Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden 10 Eylül’de fırlatılan Falcon 9 roketindeki dört sivil astronotla başlanan misyonun en kritik basamağı tamamlandı.

Görevi birebir vakitte finanse eden teknoloji milyarderi Jared Isaacman, tarihte uzay yürüyüşü yapan birinci sivil astronot oldu.

Isaacman, birinci adımlarını atarken, “Evde hepimizin yapacak çok işi var fakat buradan yeryüzü muhakkak harika bir dünya üzere görünüyor” dedi.

Mürettebattaki mühendis Sarah Gillis, Isaacman’ın adımlarını takip etti ve yürüyüşünü tamamladı.

Commander @rookisaacman has egressed Dragon and is going through the first of three suit mobility tests that will test overall hand body control, vertical movement with Skywalker, and foot restraint pic.twitter.com/XATJQhLuIZ

— SpaceX (@SpaceX) September 12, 2024

Neden değerli?

BBC Bilim Muhabiri Georgina Rannard’ın tahliline nazaran hükümetlerin uzay ajansları, kıymetli uzay seyahatlerinin mali yükünü özel şirketlerin daha fazla üstlenmesini istiyor.

Polaris Dawn vazifesi profesyonel olmayan astronotları uzaya götürmenin yanında bilimsel deneyleri de kapsıyor.

Bunlardan biri alçak Dünya yörüngesinde bitkileri araştırmak için ABD Hava Kuvvetleri Akademisi ile birlikte yapılan bir deney ve mikro yerçekiminin mantarların kök büyümesini nasıl etkilediğini araştırıyor.

Bunun da Ay yahut Mars’ta bitkilerin nasıl büyüyebileceğini anlamaya yardımcı olması umuluyor. Ayrıyeten, bunun Dünya’da bitki büyümesini ve yiyecek üretimini güzelleştirebileceğini argüman ediyorlar.

Bunun yanında misyonun uydu bağlantısı ve lazer teknolojisi üzere alanlardaki ilerlemeleri desteklediği belirtiliyor.

Reuters Polaris Dawn mürettebatı

Riskleri neler?

Dünya’dan bakıldığında insanlık için büyüleyici anlar yaşatan uzay yürüyüşleri, her vakit planlandığı üzere gitmiyor.

Astronotlor ve kozmonotların hava kilidinde sıkışması, uzay gereçlerini kaybetmesi ya da kendi uzay giysisinde boğulması üzere kimi tehlikeler de barındırıyor.

Polaris Down misyonu kapsamındaki uzay yürüyüşü, başkalarından farklı olarak hava kilidi olmayan bir kapsülde gerçekleşti. Hasebiyle uzay kapsülünün basıncının astronotlar dışarı çıkmadan evvel büsbütün boşaltılması gerekiyordu.

Uzay vazifesi kapsamında yeni uzay giysileri denendiği için mürettebatın yaşayabileceği riskler daha da artıyor.

Tarihteki kimi birinci uzay yürüyüşlerinde de birtakım değerli sıkıntılar yaşanmıştı.

İlk uzay yürüyüşü ne vakit yapıldı?

Getty Images

Soğuk Savaş periyodunda uzayda rekabet zirveye ulaşmış, Sovyetler Birliği büyük oranda ABD’yi geride bırakmıştı.

Sovyetler Birliği, Sputnik 1 ile birinci uyduyu, akabinde birinci memeliyi yörüngeye oturttuktan sonra, 1961’de birinci insanı uzaya gönderdi.

18 Mart 1965’te bir birinci gerçekleşti ve Voskhod 2 aracıyla uzaya fırlatarak Sovyet kozmonot Aleksey Leonov yaklaşık 12 dakika süren yürüyüş için uzay aracının dışında kaldı.

Ancak bu tarihi vazife büsbütün plana uygun gitmedi.

Leonov’un giydiği uzay giysisi, neredeyse vakum tesiri yaratan ortamında basınç altında sertleşti ve şişti. Bu da hareket etmesini ve fotoğraf çekmesini zorlaştırdı.

Voskhod 2’ye bağlı olan kablosu da dolandı ve bu durum Leonov’un hava kilidine geri dönmesini zorlaştıran bir savrulmaya neden oldu.

Hava kilidine girdiğinde ise sıkıştı ve kapağı gerisinden kapatamadı. İçeri girebilmek için Leonov, uzay giysisinin üzerindeki kapakçıkları açarak basıncı düşürmek zorunda kaldı. Böylelikle hareket edebilip kendini içeri sıkıştırarak kapıyı kapatabildi.

Bu macera o kadar yorucuydu ki, Dünya’ya döndüğünde uzay giysisinde birkaç litre ter biriktiği tespit edildi.

ABD’nin birinci uzay yürüyüşü

NASA

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) birinci uzay yürüyüşü için fırlatılan Gemini 4 aracının uzayın enginliğine ulaşması iki aydan fazla sürdü.

3 Haziran 1965’te Ed White, Dünya etrafında üçüncü yörüngesini tamamlayan uzay aracının kapısını açtı ve tam da Hawaii’nin üzerinden geçerken oksijen-jet tabancasını kullanarak kendini kapsülden dışarı attı.

White, sekiz metre uzunluğundaki bir kabloyla bağlı halde, dışarıda 23 dakika geçirerek yürüyüşünü tamamladı.İlk başta oksijen tabancasıyla uzay aracına hakikat üç sefer ileri geri hareket yaptı, lakin üç dakika sonra yakıt bitti ve kabloyu çekiştirerek hareket etmek zorunda kaldı.

Ne yazık ki, White bundan neredeyse iki yıl sonra, fırlatma rampasında yapılan bir test sırasında Apollo 1 uzay aracında çıkan yangında iki başka astronotla birlikte trajik bir biçimde hayatını kaybetti.

İki yıldan kısa mühlet sonra White bir uzay denemesi sırasında Apollo 1 uzay aracında çıkan yangın sonucu iki başka astronotla birlikte trajik bir halde hayatını kaybetti.

• SpaceX’in en güçlü uzay roketi Starship kalkışından dakikalar sonra infilak etti