BM’den ‘küresel sıcaklık’ uyarısı: ‘Hızla aksiyon alınmazsa…’

UNEP’in yıllık olarak hazırladığı Emisyon Açığı Raporu 2024 “Artık Boş Laf İstemiyoruz!” temasıyla yayımlandı.

Rapora nazaran, ülkelerin iklim değişikliğiyle gayret yol haritalarını içeren ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Sekretaryası’na sunacakları bir sonraki Ulusal Katkı Beyanları (NDC) ile yıllık sera gazı emisyonlarını 2030’a kadar yüzde 42 ve 2035’e kadar yüzde 57 azaltmak için toplu olarak taahhütte bulunması ve bu taahhütleri süratli aksiyonlarla desteklemesi gerekiyor.

Aksi takdirde, Paris Anlaşması’nda yer alan global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırma amacı birkaç yıl içinde kaybedilebilir.

Güncellenmiş beyanların gelecek yıl Brezilya’da düzenlenecek BM İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı 30. Taraflar Konferansı (COP30) görüşmeleri öncesinde sunulması bekleniyor. Bu yeni beyanlarda emisyonları azaltmak için amaçların güçlendirilmemesi ve derhal harekete geçilmemesi durumunda, global sıcaklık artışının bu yüzyıl içinde sanayi öncesi periyot ortalamasına nazaran 2,6-3,1 dereceyi bulma riski bulunuyor.

Rapora nazaran, yalnızca mevcut siyasetlerin uygulanmaya devam edilmesi global sıcaklık artışının 3,1 dereceye çıkmasına yol açabilir. Bu senaryonun yüzde 66 gerçekleşme ihtimali bulunurken, global sıcaklıklar gelecek yüzyılda da yükselmeye devam edebilir.

Bu nedenle, beyanlarda daha savlı gayeler belirlenmesi ve bunların büsbütün hayata geçirilmesinin yanı sıra, ek net sıfır emisyon taahhütlerinin belirlenmesi ise global ısınmayı 1,9 dereceyle sınırlayabilir fakat şu anda net sıfır emisyon taahhütlerinin uygulanacağına ait itimat seviyesi hayli düşük.

UNEP’in hesaplamalarına nazaran, global sıcaklık artışını 2 derecenin altında sonlandırmak için emisyonların 2019 düzeylerine nazaran 2030’a kadar yüzde 28 ve 2035’e kadar yüzde 37 düşmesi gerekiyor.

Küresel sera gazı emisyonlarının 2030’a kadar 31 gigaton karbondioksit muadilinde azaltılması için teknik bir potansiyel bulunuyor. Bu da 2023 emisyonlarının yaklaşık yüzde 52’sine karşılık geliyor.

Güneş ve rüzgar gücünün artan kullanımı, 2030’da toplam emisyon azaltım potansiyelinin yüzde 27’sini ve 2035’te yüzde 38’ini sağlayabilir. Ormansızlaşmanın önlenmesine yönelik hareketler de bu potansiyelin yüzde 20’sini sağlayabilir.

Tüm bu adımların atılması ve potansiyel emisyon azaltımının sağlanması için gibisi görülmemiş bir memleketler arası seferberlik ve bütüncül hükümet yaklaşımına muhtaçlık duyuluyor.

UNEP İcra Yöneticisi Inger Andersen, rapora ait değerlendirmesinde, “İklim için kritik an geldi çattı. Bir sonraki iklim taahhütleri devrinden evvel, daha evvel gibisi görülmemiş bir ölçek ve süratte global seferberliğe gereksinimimiz var. Aksi taktirde 1,5 maksadı yakında ölecek ve sıcaklık artışını 2 derecenin altında sonlandırma gayesi de ağır bakıma girecek” sözlerini kullandı.

Tüm ülkelere “Lütfen artık boş laf söylemeyin!” davetinde bulunan Andersen, şunları kaydetti:

“Gelecek ay Bakü’de yapılacak COP29 görüşmelerini süratle aksiyona geçmek, daha güçlü NDC’ler için taban hazırlamak ve sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırmak için gerekli adımları atmak üzere tüm gücünüzle çalışmak için bir fırsat olarak kullanın. Sıcaklık artışı 1,5 dereceyi aşsa bile net sıfır emisyona ulaşmak, sürdürülebilir ve müreffeh bir dünya için çabalamaya devam etmeliyiz. Önlenecek her derece sıcaklık artışı kurtarılan canlar, önlenen hasarlar, korunan ekonomiler ve biyoçeşitlilik için kritik kıymette.”