Bu dedikodudan kim kârlı çıktı kim kaybetti

Borsa İstanbul’un 11.250 düzeyinden başlayan ve 10.000 düzeyinin altına salınım gösteren düşüş hareketi sürerken Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in istifa edeceği söylentileriyle satışlar hızlandı.

Oysa o sıralarda ABD Merkez Bankası Başkanı Powell beklenen açıklamasını yapmış, faiz indirimi konusunda net bir sinyal vermişti. Buna karşılık dış borsalarda yükseliş, ABD tahvil faizlerinde düşüş, ABD dolarında zayıflama vardı ve dış piyasalarda optimistlik hakimdi. İstifa spekülasyonu olmasaydı çok mümkün Borsa İstanbul da yükselişe katılabilirdi. Fakat katılamadı. Piyasa algısına kapılıp birçok yatırımcı tahminen de ziyanına satış yaptı.

Diğer taraftan yüksek fiyattan satış yapmış olanlar için ise daha düşük fiyattan payları alma imkânı doğmuş oldu. Dalgalı piyasalarda, taban ve doruklarda aldatıcı haber ve hareketlere daha fazla rastlarız. Borsa özelinde bakacak olursak; bazen düşüş istikametli durum alan büyük yatırımcı kümeleri yüksek fiyattan sattıkları payları daha ucuz fiyattan yerine koymak için temelsiz ve olumsuz haberler yayarak küçük yatırımcıları satışa yöneltmeye çalışırlar. Borsa tabiriyle bu sürece “döktürme yahut silkeleme” denir.

Cuma akşamı yaşanan olay bu tanıma olukça uyuyor. Yükselişlerde de tam aksi bir durum vardır. Düşük fiyattan aldıkları payları yüksek fiyattan yeni alıcılara ve küçük yatırımcılara satmak için abartılı olumlu haberler yayarlar ve payların yükselişini sağlarlar. Bu haberlere inanıp gelen alıcılara satış yaparak kârlarını realize ederler. Tekrar borsada “mal alıcıya verilir” diye bilindik bir kelam var. Abartılı coşku birçok vakit aldatıcı sonuçlar verebiliyor.

Olaya yalnızca senetleri piyasası olarak bakmamak gerekir. Ayrıyeten VİOP tarafı ve kaldıraçlı süreçler tarafı var. VİOP piyasasında pay ve birçok yatırım aracında (endeks, döviz, altın, gümüş, pariteler) gerek düşüş, gerekse yükseliş taraflı süreçler kelam konusu. Bu açıdan geçtiğimiz günlerde VİOP’ta endekste kısa durum açanların (düşüş taraflı konum alanlar) son günkü süreçlerden kârlı çıktıklarını söylemek yerinde olacak.

Cuma gecesi ise toplumsal medyada Şimşek’in istifa ettiği haberleri yayıldı. Lakin ilerleyen saatlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten çok net bir açıklama ile yalanlama gelince ortam sakinleşti. Bu açıklamaya bağlı olarak tavsiye olmaması kaydıyla; pazartesi günü Borsa İstanbul’da reaksiyon alımlarının gelmesi mümkündür. Bu meyanda satış yapan yatırımcılar haliyle mağdur pozisyonuna düşecek.

Son günlerde dövizdeki yükselişte de “istifa spekülasyonunun” belirli ölçüde hissesi var. Döviz kurlarındaki çıkışın ülke iktisadına ziyanları olayın farklı tarafı. Döviz cinsinden borçların artan TL karşılıkları, enflasyona olumsuz yansımaları, son devirde Türkiye’ye gelen portföy yatırımlarına tesirleri, şirketlerin kur masraflarındaki artışlar üzere birinci akla gelen birtakım sonuçları saymak mümkün. Piyasa algısının yanlış bilgilerle bozulması istikrarsızlık görünümü yanında para ve sermaye piyasalarına olduğu kadar ülke iktisadına de ziyan veriyor.