Çalışan emekli için yeni formül arayışı

Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan toplumsal güvenlik sistemi için atılacak adımlar netleşmeye başladı.

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 2025-2027 yıllarını kapsayan OVP, iktisattaki üç yıllık yol haritasını çizerken, toplumsal güvenlik sistemi ile emeklilik düzenlemelerini de ortaya koymuştu. Programda 2025 yılının ikinci çeyreği için alınacak tedbirler “Sosyal güvenlik sisteminde şahısların daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek sistemin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecektir” cümlesiyle anlatılmıştı. Bu çerçevede tartışılan düzenlemeler de netleşmeye başladı.

Edinilen bilgilere nazaran, iktisat bürokrasisi toplumsal güvenlik sisteminde dengeyi sağlamak için birçok seçeneği masaya yatırdı. Tartışılan teklifler ortasında çalışan emeklilerden genel sıhhat sigortası alınması formülü öne çıktı. Yetkililer, alternatiflerin tartışıldığını belirtirken, aşikâr bir yaşa kadar emekli olup çalışanlardan genel sıhhat sigortası primi alınabileceğini belirtti.

YÜZDE 12.5’LİK PRİM KESİNTİSİ

Halen emeklilik devrine kadar çalışanlardan toplam yüzde 12.5 genel sıhhat sigortası primi kesiliyor. Bu primin yüzde 7.5’u patron hissesi olurken, yüzde 5’i ise çalışan hissesi oluyor. Emekli olduktan sonra emekli maaşını da alarak, çalışmaya devam edenlerde ise sistem değişiyor. Bu türlü bir durumda çalışanlardan yalnızca toplumsal güvenlik takviye primi kesiliyor. Ayrıyeten bir genel sıhhat sigortası primi ödenmesi kelam konusu olmuyor.

Bu kapsamda tartışılan modelde ise emekli maaşı alarak çalışmaya devam edenlerden, aşikâr bir yaşa kadar genel sıhhat sigortası alınması öngörülüyor.

YAŞ HUDUDUNDA NETLİK YOK

Yaş sonu için şu anda bir netlik bulunmazken, 55-60 yaş üzere bir kriterin getirilebileceği belirtiliyor. Genel sıhhat sigortası primlerinin çalışanın aldığı hangi maaştan kesileceği, alınması öngörülen primlerde işçi-işveren istikrarı olup olmayacağı hususlarında ise çalışmaların sürdüğü söz ediliyor. Yetkililer, “Sosyal güvenlik sisteminde dengelerin oturması ve çalışma hayatında oluşan yeni yapı için bir grup kararlar alınması gerekiyor. Seçenekler içinde bu da yer alıyor. Böylelikle toplumsal güvenlikte sürdürülebilir bir istikrar kurulması, çalışma hayatında da herkes için adil bir sistem oluşturulmasını hedefliyoruz. Masadaki seçenekler benimsenirse, sonrasında yasal düzenleme süreci kelam konusu olacak” sözlerini kullandı.

‘İKİNCİ EMEKLİLİK’ DÖNEMİ

Bir müddettir gündemde olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) de OVP’de yer almıştı. Böylelikle, şu anda zarurî olmayan ve 45 yaş altı çalışanlara uygulanan BES’teki Otomatik İştirak Sistemi ikinci emeklilik olarak uygulanacak. Bu uygulamayla çalışanların, patronların de iştirakiyle hem SGK’dan emekli olacağı hem de ikinci bir emeklilik imkânına kavuşacağı belirtiliyor. Fakat birtakım uzmanlar ise bunun kıdem tazminatını tehlikeye atabileceğine dikkat çekiyor. Mevut sistemde çalışanlar her ay brüt fiyatlarının yüzde 3’ünü BES’e (Bireysel Emeklilik Sistemi) aktarıyor. Devlet bunun yüzde 30’u kadar katkı yapıyor ve birikimler değişik fonlarda artıyor. Bu sisteme patron katkısı da gelecek. 10 yıl, 56 yaş olarak şu anda uygulanan koşullar yerine gelince birikim sahibine toplu para ya da emekli maaşı ödenecek.