Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: ‘Kim evvel devrilecek’ savaşı

Siz bu satırları okuduğunuzdaysa Rusya-Ukrayna savaşı, 958. gününü doldurmuş olacak ve gelecek bu 42 gün içinde birileri düğmeye basıp bütün sıkıntıları çözmezse savaş, ikinci bir 500 günü de görmüş olacak. Hatta önderlerin açıklamalarına bakarsak savaşın üçüncü bir 500 günü doldurmayacağının da hiçbir garantisi yok.

Önceden de söylediğimiz üzere savaşın birinci 40 gün içinde sona erdirilme imkânı vardı ve Türkiye’nin teşebbüsüyle Mart 2022’de yapılan müzakerelerde bir ön muahedeye varılmıştı lakin İngilizlerin ortaya girmesi, savaşı çıkmaza sokmuştu. Dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss da Putin’e imajını koruyacak bir muahede formülünün mutlaka sunulmayacağını söylemişti. Meğer diplomaside bir muahedeye varmanın kurallarından birisi, karşı tarafa geri çekilmesine imkan tanıyacak bir formül yaratmaktır. Yoksa öteki taraf kendisini kapana kısılmış hissederse çatışma uzunca müddet devam eder. Münasebetiyle şu anda savaşın 1000. gününe yaklaşıyorsak bu, çok büyük ölçüde İngiltere ve ABD’nin siyasetlerinin sonucudur.

Rusya, son vakitlerde taarruzları hızlandırdı. Geçen hafta Ruslar, Donbas’ta dümdüz ovaların ortasındaki yüksek bir dorukta kurulmuş olması nedeniyle Ukraynalıların hem savunma savaşı vermelerine hem de Rusya’nın işgal ettiği yerleri uzaktan bombalamamarına imkân veren Vugledar kentini ele geçirdi. Dün de Ukrayna yayın organları, Donbas’ta tekrar değerli bir yerleşim yeri olan Krasnogorivka’nın büsbütün Rusların eline geçtiğini yazdı. Buralar Ukrayna kuvvetlerinin 2014’ten beri tahkim ettiği yerlerdi. Şayet Ruslar, Donetsk ilinin Pokrovsk ilçe merkezini de birkaç ay içinde ele geçirirse bu, Rusya’nın bu bölgede büsbütün üstünlüğü kurarak Ukrayna’nın daha orta bölgelerine sızmalarını sağlayacak.

Ukraynalı yetkililer, bu geri çekilmelerin plan dahilinde olduğunu, Ruslar gereğince yıpratıldıktan sonra bir bölgeden geri çekilindiğini söylüyor.

Peki Ukrayna kuvvetleri yıpranmıyor mu? Ukrayna’da en milliyetçi çizgideki yayın organları bile terhis konusunda düzenleme olmadığı için neredeyse üç yıldır silah altında bulunan kimi askerlerin firara başladıklarını ve bu eğilimin arttığını yazıyor. Şu ana kadar firardan dolayı 80 bin dava açılmış. Gerçek firar sayılarının daha fazla olabileceği söyleniyor. Rusların süratli ilerleyişinde de altı ay evvel apar topar askere alınanların gereğince eğitilememesinin ve bu şahısların kaçmasının hissesi olduğu, üstelik de milliyetçi ve askeriyeye yakın yorumcular tarafından söyleniyor.

Dolayısıyla bu türlü bir tüketme yarışında birinci kimin çökeceği muhakkak olmaz. Bölgede istikrarlar daha fazla bozulmadan ve Karadeniz, ne Rusya’nın ne de ABD’nin karar sürdüğü bir coğrafya olmadan bu savaşın bitmesi, Karadeniz’e kıyıdaş bütün ülkelerin çıkarına.

[email protected]