Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: Zelenski ABD’de ne umdu ne buldu?

Peki sonuç ne oldu?

Ukrayna’daki en Batı yanlısı gazetelerin yorumlarına nazaran bu gayelerin ne birinde ne de başkasında somut bir sonuç elde edildi. Tekrar vurgulayayım, Zelenski hakkında bunları yazanlar, ABD zıtları değil, ABD yanlılığı konusunda Zelenski’den daha ileride olanlar. Zelenski, 2019’da devlet başkanlığı seçimlerini kazanırken ölçülü Batı yanlısı bir başkan olarak iktidara gelmişti. Yani Zelenski, Avrupa entegrasyonunu savunmakla Rusya’yla barışmayı vaat ediyordu. Zelenski seçildiğinde, Poroşenko’yu desteklemiş olan radikal Batıcı, NATO yanlısı kesim dumura uğramış, “Ukrayna’nın idaresi bir komedyene kaldı” demeye başlamıştı. Bu kesim, Zelenski’yi hiçbir vakit kendisinden görmese de Zelenski’nin Batı’da kahraman olarak karşılandığı devirlerde onu destekleme yoluna gitmişti. ABD ziyareti hususundaysa bu kesim, “İşte görüyorsunuz ABD ile alakalar, Zelenski’ye bırakılmayacak kadar önemlidir” diye yazmaya başladı.

Meseleyi şöyle özetleyebiliriz: Ukrayna’nın “barış planı”nın detayları, kamuoyuna açıklanmış değil. Fakat genel çizgileriyle bu planın ABD’den daha fazla yardım talebini, ABD’nin Ukrayna’nın Rusya’ya yönelik uzun menzilli füze kullanmasına müsaade verilmesi üzere istekleri içerdiği biliniyor. ABD idaresi, Ukrayna’ya bu ziyarette 8 milyar dolarlık bir askeri yardım paketi açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Blinken da Biden’ın bu planı incelediğini söyledi ve ABD’nin 8 milyar dolarlık planının şimdilik Ukrayna’ya yeteceğini ek etti (Yani “daha ne istiyorsunuz” demeye getirdi). Uzun menzilli silahlar hususundaysa ABD’de savaştan evvel hükümetin, Rusya’yla bu ölçüde bir restleşmeye gitmek istemediği anlaşılıyor.

Gelelim en külfetli husus olan Cumhuriyetçilerle bağlara. Zelenski, ziyarete başlarken ABD basınına verdiği demeçte Trump’ın Ukrayna’ya yaklaşımını eleştirdi. Bu, seçim öncesi atmosferde aksi tesir yarattı. Trump, Zelenski’yle görüşmeyeceğini açıkladı. Akabinde ziyaretin birinci durağı olan Pensilvanya bir skandala vesile oldu. Zelenski’nin buradaki silah fabrikasına yaptığı ziyarete yalnızca Demokrat Partili vali ve öteki partili yetkililer katılınca Cumhuriyetçiler bunu, Zelenski’nin ABD seçimlerine alet edilmesi olarak kıymetlendirdi ve Cumhuriyetçi ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, Zelenski’den açıkça Ukrayna’nın Washington büyükelçisini geri çekmesini istedi ve bu kişinin ABD iç siyasetine müdahale ettiğini söyledi (Zelenski’nin Kongre’de Cumhuriyetçiler ve Demokratlarca ayakta alkışlandığı 2022’deki atmosferden eser kalmadığı görülüyor). Trump, yeniden de Zelenski’yle görüştü. Lakin yapılan ortak basın açıklamasında Trump, kendisinin “hem Zelenski’yle hem de Putin’le münasebetinin iyi” olduğunu söyledi.

Putin’in annesine küfreden Biden’ın yerine Putin’le ortasının uygun olduğunu söyleyen Trump gelirse ABD siyaseti bilakis dönmez. Trump’ın seçim öncesi söylemlerinde değişikliğe gideceği beklenebilir. Ancak Ukrayna açısından olmasa da Zelenski idaresi açısından kuvvetli bir sonbaharın başladığını söyleyebiliriz.

[email protected]