Deniz Berktay’la Kuzeyden Notlar: Savaş tekrar şiddetleniyor

Ukrayna bu savaş sırasında çabucak her alanda Batı’ya bağımlı hale geldi. Batılı ülkeler de bazen Ukrayna idaresinin Rusya’ya karşı savunma savaşına dayanak verdi. Kimi vakitse savaş vesilesiyle Rusya’yı zayıflatmak isteyen Batılı ülkeler Ukrayna idaresinin uzlaşmasına imkân vermeden savaşın sürmesini sağladı. Bunun dışında Ukrayna’daki Batı yanlısı çevrelerin Rusya’yla bir mutabakat ihtimali karşısında isyan etmemesinin tek yolu, ABD’nin buna onay verdiğini görmeleri. Yoksa hükümet, Batı’dan onay almadan müzakereye yanaşacak olursa bu çevreler hükümeti teslimiyetçilikle suçlayacak. Bunun da örneklerini yakın yıllarda gördük.

İşte bu nedenle Ukrayna idaresinin Rusya’ya karşı hali, ABD’deki başkanlık seçimlerinin akıbetiyle de yakından bağlantılı. Bu sebeple son 10 günde Ukrayna yöentiminin söylemlerinde değerli değişikliklerin olduğunu görüyoruz. Çünkü 10 gün kadar evvel Demokratların adayı olan Biden’ın karşısında Trump’ın seçimleri kazanacağına kesin gözüyle bakılıyordu ve Ukrayna idaresi savaşı kısa müddette bitireceğini söyleyen Trump’ın yükselişine bakarak daha ölçülü telaffuzlar benimsemiş, Kırım konusunu gündemden düşürmüştü. Meğer geçen hafta Biden’ın adaylıktan çekilip yerini Kamala Harris’e bırakması, Putin’e karşı uğraşın sürmesini isteyenlere yine umut verdi (Ukrayna basınında bunu çok net görebiliyoruz). Bu nedenle Ukrayna idaresine yakın çevreler, 2014’ten beri Ruslar’ın işgalinde bulunan Kırım’ın geri alınması konusunu tekrar gündeme getirdi. İktidara yakın çevreler, Ukrayna’da “Her ne kadar kâfi askere sahip olmasa da Ukrayna ihalarının Kırım’ı bombalayarak bu boşluğu doldurduğunu ve bu akınların, Kırım’ın kurtarılmasının birinci adımı olduğunu” söylemeye başladı. Rusya’nın Kırım’ı işgalini haksız hareket olarak gören, ama Kırım’ın Ruslar açısından taşıdığı kıymeti de bilen biri olarak ben bunları dinlerken “Acaba” demeden duramıyorum.

İşte bu ortamda, geçen hafta Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, dört günlük bir Çin seyahatine çıkarak Çinli meslektaşı Vang Yi’yle görüştü. Evvelce yazdığımız üzere Çin, bu savaşta kendisine has bir siyaset yürütüyor. Avrupa’da kendi nüfuz alanlarını kurmak isteyen Çin açısından ne Rusya’nın galibiyeti ne de Ukrayna’ya takviye veren ABD’nin galibiyeti dilek edilen durumlar değil. Öte yandan Çin’in Rusya iktisadına takviye olması ve Ukrayna’nın ABD’yle tamamıyla yakınlaşması iki ülke bağlantılarını bozmuştu. Herşeye rağmen Ukrayna, Batı’nın dayanağını yetersiz gördüğü için Çin’i kendi siyasetine ikna etmeye çalıştı. Sonuç alamamış olacak ki Ukraynalı bakan, “Çin, kendi çıkarları doğrultusunda hareket ediyor” dedi. Türkiye konusunda da kimi Ukraynalı bürokratların, yorumcuların kanısı farklı değil. Duyan da Biden’ın her gece “Bugün Ukrayna için ne yaptım?” dediğini sanacak.

Böylelikle savaş tekrar kızışmaya başladı. ABD’de kasım ayındaki seçimlere kadar bölgede tansiyon giderek yükselecek. Sonra ne olacak, bunu ABD seçimlerine bakarak göreceğiz.

[email protected]