Esnek çalışmada yeni adım: Makul müddetli iş kontratlarında kurallar kolaylaştırılacak

Geçen hafta yapılan Yatırım Ortamını Düzgünleştirme Kurulu’nda (YOİKK) görüşülen esnek çalışmayla ilgili düzenleme netleşmeye başladı. Edinilen bilgiye nazaran, esnek çalışmada atılması planlanan birinci adım belli vadeli iş kontratının kolaylaştırılması olacak. Buna nazaran planlanan modelde, bir yahut iki yıla kadar yapılacak iş kontratlarında “bir projenin tamamlanması” üzere somut bir münasebet aranmayacak. Bir münasebet olmaksızın, belli vadeli mukaveleyle çalışan istihdam edilebilecek.

YASA DEĞİŞİKLİĞİ ÇALIŞILIYOR

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın başkanlığında 13 Ağustos’ta özel dal ve kamunun iştirakiyle yapılan YOİKK toplantısı sonrası yapılan açıklamada, “Uzaktan, kısmi ve süreksiz müddetli çalışma ile platform çalışması üzere yeni jenerasyon esnek çalışma modellerine dair mevzuat değişikliği muhtaçlıklarının iş dünyası gerekleri ve iş-özel hayat istikrarı gözetilerek belirlenmesi hareketiyle ilgili değerli ilerlemelerin kaydedildiği lisana getirilmiştir” denilmişti. Bu kapsamda muhakkak müddetli iş mukavelesiyle ilgili yasa değişikliği çalışılıyor. Dünya örneklerine de bakıldı ve mevzuyla ilgili öbür ülkelerin mevzuatları YOİKK toplantısına sunuldu.

OBJEKTİF ŞART KAİDESİ KALKACAK

Belirli müddetli iş mukavelesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alıyor. Yasaya nazaran, belli vadeli iş kontratı yapılabilmesi için “belli bir işin tamamlanması yahut makul bir olgunun ortaya çıkması üzere objektif koşullar” aranıyor. Objektif şartlar olmaksızın belli periyodik iş mukavelesi imzalanamıyor, bu türlü bir kontrat varsa da “belirsiz süreli” kabul ediliyor. Planlanan ve YOİKK’te verilen bilgiye nazaran ise, objektif şart koşulu bu tıp kontratlar için kısmi olarak kaldırılacak. 

BELLİ BİR MÜHLETE KADAR OLANLAR İÇİN GEÇERLİ

Yetkililer, objektif şart koşulunun aşikâr bir süreyi aşan mukaveleler için aranacağını belirtiyor. Buna nazaran örneğin, iki yıla kadarki makul vadeli iş mukavelelerinde kural aranmayacak. Bu mukaveleler bir defa de yenileme hakkına sahip olacak. Lakin iki yıldan daha uzun vadeli olan kontratlarda, “belli bir işin tamamlanması, bir projenin olması gibi” şartlar aranabilecek. Muhakkak müddetli iş kontratı, çok geçerli bir neden olmadan zincirleme olarak dörtten fazla da yapılamayacak. Lakin bu sayının değişebileceği söz ediliyor. “İki yıl” hududunun bir yıl da olabileceği, bu hususta kesin kararın verilmediği vurgulanıyor.

HEDEF GENÇ NÜFUS

YOİKK’te yapılan sunumlarda, düzenlemenin gayesinin genç nüfus olduğu belirtildi. 2023 yılı itibariyle 15-24 yaş ortasında 800 binden fazla işsiz bulunduğu vurgulanırken, bu mukavelelerle gençlerin istihdama daha kolay katılmasının hedeflendiği ve kayıtdışının da bu yolla düşürülebileceği tabir edildi.

BELİRLİ MÜDDETLİ ÇALIŞMANIN ÖZELLİKLERİ

BELİRLİ periyodik iş kontratlarında sözleşme bitiminde iş bağı otomatik olarak sona eriyor. Ana kural olarak yargıda işe iade süreci kelam konusu olmuyor, kıdem tazminatı hakkı da doğmuyor. Belli müddetli iş mukavelesi ile çalıştırılan personel, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş mukavelesinin vadeli olmasından ötürü belgisiz müddetli iş kontratıyla çalıştırılan emsal emekçiye nazaran farklı sürece tâbi tutulamıyor. Emsal personel, işyerinde tıpkı yahut gibisi işte bilinmeyen müddetli iş mukavelesiyle çalıştırılan personel olarak kabul ediliyor.