Fiyat istikrarına iklim tehdidi

(TCMB) iklim değişikliğinin geldiği son noktanın sürdürülebilirlik ve besin güvenliğine ek olarak, fiyat istikrarı açısından da kıymetli bir tehdit ögesi haline geldiğine dikkat çekti.

MB’nin blog sayfasındaki ‘İklim Değişikliği ve Besin Enflasyonu’ başlıklı tahlilde, “Türkiye için de iklim değişikliği, besin fiyatları üzerinden değerli bir enflasyonist baskı ögesi oluşturmakta. Yapılan tahliller, taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki mevsimsel yapının değiştiğine işaret ederken, bu gelişmede iklim değişikliğinin kıymetli rol oynadığını ima etmekte” denildi.

‘MALİYETİ ARTIRACAK’

MB Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü’nden Aslıhan Atabek Demirhan ve Simin Bayraktar tarafından hazırlanan tahlilde, “Son yıllarda artan sıcaklık, uzayan kuraklık periyotları, şiddetli fırtına ve seller üzere çok hava olaylarının daha sık ve ağır seyretmesi, ziraî üretim, tedarik zincirleri ve münasebetiyle besin fiyatları açısından değerli bir risk ögesi olarak öne çıkmakta.

SEBZE MEYVEYİ ETKİLİYOR

Yapılan çalışmalar, iklim değişikliğinin 2035’e kadar her yıl global besin maliyetlerini ortalama yüzde 1.5 ila yüzde 1.8 puan ortasında artıracağını öngörüyor” sözleri kullanıldı. Sıcaklık artışları ile birlikte azalan yağış ölçülerinin gerek eser randımanı gerekse üretim maliyeti kanalıyla besin fiyatları üzerinde üst taraflı baskı yarattığı tabir edilen tahlilde, şunlar kaydedildi:

“Türkiye’nin önde gelen meyve ve zerzevat üreticisi 5 ilin (Mersin, Adana, Antalya, Hatay, Muğla) iklim özelliklerine baktığımızda, bu vilayetlerde yaşanan önemli kuraklıkların zerzevat ve meyve üretimini olumsuz etkilediği görülmekte. Daha sıcak ve az yağışlı yaz ayları, sulama gereksinimini ve münasebetiyle ziraî faaliyette kullanılan elektrik ölçüsünü artırıyor. Artan sıcaklık ve azalan yağışlarla birlikte düşen arz ve yükselen maliyetlerin ise taze meyve ve zerzevat fiyatlarına yansıdığı görülmekte.”

MB uzmanlarının tahlilinde ayrıyeten, iklim değişikliği sonucu mevsimlerde gözlenen kaymaların arz ve maliyetleri etkilediğine, bunun ise taze meyve ve zerzevat aylık fiyat gelişmelerinin mevsimsel yapısına yansıdığının anlaşıldığına işaret edilerek şöyle denildi:

2020 SONRASI BİLAKİS DÖNDÜ

“2020 öncesi devirde taze meyve ve zerzevat enflasyonu yaz aylarında aylık enflasyona ortalamada negatif katkı verirken, bunun 2020 sonrası devirde bilakis döndüğü görülmekte. Gözlenen bu değişimde pandemi, tedarik zinciri aksaklıkları ve jeopolitik gelişmeler üzere faktörlerin yanı sıra iklim değişikliğinin de kıymetli bir hissesi olduğu düşünülmekte.”