Genco Erkal’a veda… Büyük usta son seyahatine uğurlandı

İLK MERASİM MUHSİN ERTUĞRUL SAHNESİ’NDE

Uzun mühlet kan kanseri tedavisi gören ve 86 yaşında hayatını kaybeden Türk tiyatrosunun usta ismi Genco Erkal için Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde merasim düzenlendi. Törene, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Şişli Belediye Lideri Resul Emrah Şahan, Beyoğlu Belediye Başkanı, İnan Güney, eski başbakan yardımcısı Hikmet Çetin’in yanı sıra, Fazıl Say, Emre Kınay, Suna Selen, Orkestra Şefi İbrahim Yazıcı, Opera Sanatkarı Güvenç Dağüstün, Mazlum Çimen, Mert Fırat ve Erkal’ın sevenleri katıldı.

Törenin sunuculuğunu Erkal’ın uzun müddet birebir sahneyi paylaştığı rol arkadaşı Tülay Günal yaptı. Sanatkarın gençlik yılların itibaren başlayarak yer aldığı tiyatro oyunlarından görüntü kesitleri paylaşılırken Genco Erkal’ın şiirlerinin yanı sıra Ortalarında ünlü piyanist Fazıl Say ve Serenad Bağcan’ın da bulunduğu sanatkarlar, Erkal anısına dinletiler sundu.

 “İŞÇİ SINIFININ BAŞI SAĞOLSUN”
Törende konuşan İBB Başkanı İmamoğlu, “Kendisini rahmet ile anıyoruz. Dua ederken, tüm kalbimle samimiyetle teşekkür ediyorum. Değerli ailesinin, sevenlerinin, sanat dünyamızın başı sağ olsun. Her vakit gayretlerine takviye olduğu emekçi sınıfının başı sağ olsun. Büyük sorumluluğumuzu hepimize hatırlatmak istiyorum. İsmini, sesini, bize emanet ettiklerini sonsuza kadar yaşatmak bizim misyonumdur, boynumuzun borcudur. Başımız sağ olsun” dedi.

“TÜRKİYE ÇOK BÜYÜK BİR SANATKARINI VE AYDININI KAYBETTİ”
Törene katılan ve Genco Erkal ile sahne alan Orkestra Şefi İbrahim Yazıcı, “Genco Erkal, çok bedelli bir sanatçı ve çok bedelli bir aydındı. Her şeyin ötesinde de çok bedelli bir insan. Bu kadar sıfatı bir ortada taşımak hakikaten çok güç. Yıllarca tıpkı sahneyi paylaştığım için büyük memnunluk ve onur duyuyorum. Kendisinden çok şey öğrendim. Türkiye çok büyük bir sanatkarını ve aydın bir insanını kaybetti. Herkese yeri doldurulamaz derler lakin Genco Erkal gibisi bir daha gelmez” diye konuştu. Oyuncu Suna Selen ise, “Çok üzgünüm. Genco Erkal akrabamdı. Birinci kukla tiyatromu Genco’nun doğum gününde izledim. Benim için çok pahalı bir insan” tabirlerini kullandı.

Türk tiyatrosunun usta ismi Genco Erkal, ikinci vakti Teşvikiye Camisi’nde kılınan cenaze namazının akabinde Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi.

‘HOŞÇAKALIN DOSTLARIM’

Acı haber, Genco Erkal’ın kurucusu olduğu Dostlar Tiyatrosu’nun sabaha karşı yaptığı paylaşımla duyurulmuştu…

GENCO ERKAL KİMDİR?

28 Mart 1938’de İstanbul’da doğdu. Babası deniz subayı Reşat Bey, annesi moda dizayncısı ve terzi Nebahat Erkal (Şerbetçi) idi. Galatasaray Lisesi İlkokulu’nda yatılı okuduktan sonra orta tahsilini Robert Kolej’de, yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesinin Psikoloji Kısmı’nda tamamladı.

Tiyatroya küçük yaştan itibaren ilgi duydu.Robert Kolej’deki öğrencilik günlerinde tiyatro ile ağır olarak ilgilendi. Ailesi tiyatroculuk yapmasını onaylamadığı için üniversitede psikoloji eğitimi aldı, tiyatro ile amatör olarak uğraştı. 1957’de amatör bir oyuncu olarak Genç Oyuncular topluluğunun kuruluşunda yer aldı.

Çöl Faresi, 1960. Müşfik Kenter, Yıldız Kenter, Sadri Alışık, Turgut Boralı, Genco Erkal.

Profesyonel tiyatroya başlaması, Muhsin Ertuğrul’dan gelen teklifle oldu. Birinci profesyonel oyunu Kenter Tiyatrosu’nda sahnelenen Çöl Faresi isimli oyundaki rolü idi. Birinci profesyonel rejisi de Kenter Tiyatrosu’nda Ionesco’nun tek perdelik “İskemleler” ve “Ders” oyunlarına yaptığı reji oldu.Oyunculuk ömrüne Kenter Tiyatrosu’ndan sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda ve Ankara’da askerlik yaparken temas ettiği Ankara Sanat Tiyatrosu’nda devam etti. 1963’te Arena Tiyatrosu’nda sahnelenen Aslan Asker Şvayk oyunundaki Şvayk rolü ile periyodun tek tiyatro mükafatı İlhan İskender Ödülü’nü kazandı. Akabinde Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti.

Bir Mecnunun Hatıra Defteri, 1965

Nikolay Gogol’un Bir Meczubun Hatıra Defteri isimli hikayesini tiyatroya uyarladı ve Türkiye’de oynanan birinci tek kişilik oyun olarak 1965 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahneledi. 1969, 1992 ve 2014’te farklı yorumla sahnelediği bu eser, onunla özdeşleşti. Ankara Tiyatrosu’nda Asaf Çiğiltepe’nin sahnelediği “Arturo Ui’nin Önlenebilir Yükselişi” oyunu ile Brecht tiyatrosu ile tanıştı.

On yıl değişik tiyatrolarda oyuncu ve direktör olarak çalıştıktan sonra 1969 yılında Mehmet Akan, Şevket Altuğ, Ferit Erkal, Arif Erkin Güzelbeyoğlu ve Nurten Tunç ile birlikte devrimci bir tiyatro topluluğu olan Dostlar Tiyatrosu’nu kurdu. Genç Oyuncular’ın devamı olarak kurulan Dostlar Tiyatrosu’nun birinci oyunu 15 Ekim 1969’da sahneye konan Ha Me Ka Ha Ha Pe idi. “Durdurun Dünyayı İnecek Var”‘ın akabinde 1970’te sahnelenen “Rosenbergler Ölmemeliydi” grubun çıkış oyunu oldu.Bu oyunu “Asiye Nasıl Kurtulur” (1971), “Havana Duruşması” (1971) isimli belgesel oyun, Kafkas Tebeşir Dairesi uyarlaması “Analık Davası” (1971), “Azizname (1973) ve “Alpagut Olayı” (1974) izledi. Turhan Selçuk’un Abdülcanbaz çizgi romanının, Nâzım Hikmet’in Kerem Üzere şiirinin uyarlamalarını sahneye koydu. 1978 yılında Brecht’in oyunlarından uyarladığı “Brecht Kabare”‘yi sahneledi. Dostlar Tiyatrosu’nun takımı salonsuzluk ve bütçe meseleleri sebebiyle 1980’lerde dağıldı ve Dostlar, yapım tiyatrosu olarak oyunlar sahnelemeye devam etti.

Kafkas Tebeşir Dairesi, 1980

Yaroslav Haşek’ten Aslan Asker Şvayk, Gogol’den Bir Mecnunun Hatıra Defteri, Bertolt Brecht’ten Galileo, Maxwell Anderson’dan Yalınayak Sokrates, Nâzım Hikmet’ten Kerem Üzere, Can Yücel’den Can çeşitli mükafatlar kazandığı ünlü rolleri ortasında yer alır. Oyuncu ve tiyatro yönetmeni olarak birçok mükafata bedel görüldü; çeşitli kurumlar tarafından hayat uzunluğu muvaffakiyet mükafatı ile ödüllendirildi.

1993-1998 yılları ortasında, Paris’te ve Avignon Şenliği’nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız üretiminde rol aldı: Nâzım Hikmet’ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana’dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho’nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.

Senfonik konserlerde Prokofiev’in Peter ile Kurt, Stravinski’nin Askerin Hikayesi, Fazıl Say’ın Nâzım isimli yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.

Önemli milletlerarası sinema şenliklerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Atak, Hakkâri’de Bir Mevsim, Camdan Kalp ve uzun bir ortadan sonra 2008 yılında çevrilen Pazar: Bir Ticaret Masalı, Çağan Irmak’ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği, 2010 yılında vizyona giren Prensesin Uykusu sinemasında sinemalarının başrolünde oynadı. 1982 yılında At ve 1983 yılında Faize Atak sinemaları ile “en yeterli erkek oyuncu” kolunda Antalya Sinema Şenliği’nde iki kere Altın Portakal’ aldı. TRT televizyonu için Haldun Taner’in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti ve oynadı.

2008 yılında Sivas’93 isimli belgesel tiyatro oyununu yazdı ve yönetti. Oyuncuların birden fazla role girdiği bir epik tiyatro örneği olan bu oyunda, 1993 yılında Sivas Madımak Oteli’nde çıkarılan bir yangın sonucu ölen otuz üç kişinin öyküsünü mevzu edindi. Oyun, Türkiye ve Avrupa genelinde sahnelendi.

2009 yılında, Amerikalı tarihçi ve tiyatro muharriri Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho isimli tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx’ın Dönüşü ismiyle sahneledi.