Hangi ülke kimi istiyor: Trump mı Harris mi

İSRAİL ‘TRUMP’TAN YANA

HAMAS’ın geçen yıl 7 Ekim baskınından sonra İsrail’in Gazze, Lübnan ve İran’a yönelik ataklarında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve kabinesi ABD’de iktidar olan Joe Biden-Kamala Harris ikilisinden her türlü takviyesi buldu. Fakat İsraillilerin gönlü tekrar de Trump’tan yana. İsrail’in Kanal 12 haber kanalının anketine nazaran, halkın yüzde 66 üzere büyük bir çoğunluğu eski liderin tekrar seçilmesini istiyor. Hatta Başbakan Netanyahu’nun çok sağcı hükümetine oy verenler ortasında Trump’a takviye yüzde 93’e kadar çıkıyor.

‘SAVAŞI BİTİR’ DEMİŞ

Trump vaktinde ABD’nin büyükelçiliği Tel Aviv’den Kudüs’e taşınmış, İsrail’in Suriye’nin Golan doruklarını ilhakı tanınmış, ayrıyeten Arap ülkeleriyle İbrahim muahedeleri diye anılan olağanlaşma süreci başlatılmıştı. Cumhuriyetçi adayın seçilmesi halinde İsrail’in Gazze Şeridi’nde kalmasına müsaade verebileceği yorumları yapılırken, The Times of Israel haber sitesinin iki kaynağa dayandırdığı haberine göre Trump, Netanyahu’ya seçimleri kazanması halinde 20 Ocak 2025’te ABD başkanlık koltuğuna oturana kadar Gazze’deki “savaşı bitirmesini” söyledi.

FİLİSTİNLİLER ‘HİÇBİRİ’ DİYOR

FİLİSTİNLİLER ABD’de lider kim olursa olsun İsrail yanlısı siyasetlerin sürmesini bekliyor. Bu nedenle ABD vatandaşı olan ve oy hakkı bulunan Filistinlilerde üçüncü bir adayı destekleme eğilimi kelam konusu. Filistin’in işgal altındaki Batı Şeria bölgesinde zeytin hasadında çalışan Filistin kökenli ABD’li teşebbüsçü Jamal Zaglul, “Burada sıkıntılarımız var. ABD’de kimse bizi umursamıyor” diyor. Öbür ikili vatandaş Basim Sabri ise “sekiz yıllık sefil ABD yönetimi”ni protesto etmek için üçüncü bir parti adayına oy vermeyi planladığını söylüyor. California’da yerleşik lakin yılda birkaç sefer Filistin’e giden Odeh Juma, ABD’nin İsrail’e verdiği askeri takviyeye dikkat çekerek siyasetçilerin kendi seçim çıkarları uğruna Filistin ya da Ukrayna’da savaşların sona erdirilmesi tarafındaki talepleri göz arkası ettiğini tabir ediyor.

UKRAYNA ‘HARRİS’ DİYOR

ABD’deki seçimlere kilitlenmiş ülkelerin başında Ukrayna geliyor. 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal başlatmasıyla süren savaşta Batı’dan silah ve askeri eğitim alan Kiev, Demokrat Parti adayı Harris’in seçilmesi halinde ABD Yönetimi’nden birebir dayanağı bulmayı umuyor. Öte yanda ise Rusya lideri Vladimir Putin ile âlâ anlaştığını, vakti vaktinde savaşı bir günde bitirebileceğini söyleyen Trump var. Fakat Trump’ın Rusya’dan umduğu uzlaşmacı tutumu bulamaması halinde Ukrayna’yı daha güçlü bir halde silahlandırabileceği de konuşulanlar ortasında. Her ne kadar Rusya lideri Vladimir Putin, ‘Harris’i destekliyoruz’ diye ABD seçimlerini trollemeye kalksa da Trump periyodunda iki önderin birebir lisandan konuşabildiği hafızalarda yerini koruyor.

AVRUPA ‘BÖLÜNMÜŞ’ DURUMDA

Avrupa Birliği ve NATO ülkelerinde kimin iktidarda olduğuna nazaran ABD seçimlerindeki favorileri de değişiyor. ‘Amerika’yı Tekrar Büyük Yap’ sloganı ve göç aykırısı duruşuyla Avrupa’daki çok milliyetçi akıma bir nevi esin kaynağı olan Donald Trump, Macaristan, İtalya, Hollanda üzere ülkelerde iktidar ya da iktidar ortağı olan popülist partilerden dayanak buluyor. Ukrayna savaşında Avrupa’yı yalnız bırakma mümkünlüğü, Rus tehdidi karşısında Avrupalı NATO müttefiklerine yönelik ‘savunma bütçenizi arttırmazsanız takviye bulamazsınız’ hali ise telaşla karşılanıyor. Ayrıyeten Trump’ın Avrupa imali eserlere gümrük vergisini arttırma vaatleri de AB’de telaşla izleniyor. Muhtemel bir Kamala Harris başkanlığının da Avrupa’dan kendileri için daha fazlasını yapmalarını isteyeceği yolunda bir beklenti kelam konusu.

ÇİN GÜYA TRUMP’A MEYİLLİ 

ASLINDA Barack Obama devrinden bu yana ABD, Çin’i baş hasım sayıyor. Münasebetiyle ABD’de kim iktidarda olursa olsun Pekin’i yakın takibe alacağı kesin. Öte yandan Trump periyodunda başlayan ABD-Çin ticaret savaşı harlanabilir. ABD’ye ihracatta ek vergi duvarlarıyla karşı karşıya kalması halinde Çin iktisadı yeni zorluklarla yüzleşmek zorunda kalabilir. Washington’ın Çin’in Ukrayna savaşında Rusya’ya verdiği dayanaktan rahatsız olduğu biliniyor. Pekin ise ABD’nin Tayvan’ın bağımsızlığına art çıkmasından hoşnut değil. Çin İdaresi ayrıyeten, Biden idaresinin Hindistan, Japonya, Tayvan üzere komşu ülkelerle yakınlaşmasına reaksiyonlu. Pekin, Trump’ın seçilmesi halinde ABD’nin bölge ülkelerle işbirliği arayışını kesip art bahçesinin rahatlayacağını umuyor.

ABD’DE MÜSLÜMANLAR SONUCU BELİRLEYEBİLİR

ABD’de 5 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimlerinin sonucunu, adayların İsrail’in Gazze’de devam eden soykırımına ait yaklaşımlarına nazaran oy verecek Müslüman seçmenler belirleyebilir. ABD’deki Müslüman sivil toplum örgütlerinin çatı kuruluşu ABD Müslüman Tertipleri Kurulunun (USCMO) Genel Sekreteri Usame Cemal, İsrail’e askeri yardım yollarken Filistin’e insani yardım bile yollamayan Biden Yönetimi’ne çok öfkeli olduklarını, Lider Yardımcısı ve Demokrat lider adayı Kamala Harris’i de bundan sorumlu gördüklerini söyledi.

‘ATEŞKES’ TALEBİ

Öte yandan, ABD’de yüzde 1 ile yüzde 1.5 oranına tekabül eden Müslüman oyların Michigan üzere adayların başa baş gittiği çekişmeli eyaletlerde çok kıymetli olduğuna vurgu yapan Cemal, 2020’de bu eyaletteki oyların Biden’ın Donald Trump’a karşı az sayıda farkla başkanlığı kazanmasında tesirli olduğunu hatırlattı. Cemal, fakat bu kez Müslüman seçmenlerin Gazze konusunda Demokrat ve Cumhuriyetçilere reaksiyon olarak üçüncü partiye oy vermek istemesinin oyları böldüğüne işaret ederek, “Şu andan seçim gününe kadar, umarım adaylardan birini dayanak konusunda biraz daha net hale gelebiliriz. Şu anda muhtaçlığımız olan tek şey Gazze’de gerçek bir ateşkes” görüşünü paylaştı.

FRANSIZ BAHİSÇİ TRUMP’A 30 MİLYON DOLAR OYNADI

ABD’de 5 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimine yalnızca iki gün kala hangi adayın kazanacağına dair bahisler de artıyor. Amerikan gazetesi Wall Street Journal’ın (WSJ) görüştüğü bir yatırımcı, Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın kazanma ihtimaline 30 milyon dolar bahis oynadığını söyledi. Kendisini “Theo” olarak tanıtan Fransız yatırımcı, “Hiçbir siyasi gayem yok. Amacım yalnızca para kazanmak” diye konuştu.

‘UTANGAÇ SEÇMEN’

Daha evvel ABD’de yaşadığını ve bankalar için çalıştığını anlatan Fransız yatırıcımcı, Amerikalılara açık olmayan varsayım piyasası Polymarket’te ağustostan bu yana Trump lehine farklı ölçülerde bahis oynadığını söyledi. Theo, Trump’ın kazanacağı dayanağı öngöremeyen 2016 ve 2020 anketlerini örnek göstererek, anketlerin Cumhuriyetçi adayın oy oranlarını hakikat ölçemediğini belirtti. Fransız yatırımcıya nazaran ayrıyeten Trump’a oy vereceğini söylemekten çekinen çok sayıda “utangaç seçmen” bulunuyor. Son anketler, Trump ve Demokrat rakibi Kamala Harris’in oy oranları ortasında çok az bir fark bulunduğuna işaret ediyor. Habere nazaran, Theo’nun Trump bahisleri tutarsa, parasını iki katından fazla artırabilir ve yaklaşık 80 milyon dolar kazanabilir. Harris kazanırsa, parasının birçoklarını yahut daha berbatı, tümünü kaybetme riski var.