Harvard Üniversitesi Kardiyoloji Uzmanı Ünlü, Covid-19 aşılarına dikkat çekti: Çok büyük bir halk sıhhati sorunu

Covid-19 olaylarının, dünyada ve Türkiye’de tekrar alarm verdiğini gazetemiz Cumhuriyet gündeme getirmişti. Hadiselerin artmasıyla “aşı” tartışmaları da gündeme geldi. Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Uzmanı Ozan Ünlü, Covid-19 aşılarıyla ilgili yayılan yanlış bilgileri Cumhuriyet’e anlattı. Covid-19 aşılarının, pandeminin denetim altına alınmasında yaşamsal bir rol oynadığını ve milyonlarca insanın ömrünü kurtardığını kaydeden Ünlü, şu tabirleri kullandı:

“İlk klinik çalışmalarda (faz 3), mRNA aşıları semptomatik Covid-19’u önlemede yüzde 90’ın üzerinde bir aktiflik gösterdi. Johnson ve Johnson (Janssen) aşısı ise semptomatik Covid-19’u önlemede yüzde 80’e yakın aktiflik gösterdi. Bu etkinlikler, faz 3 çalışmalarında gösterilince aşıların onay almasıyla yüz milyonlarca insan aşı oldu ve bu aşıların aktifliğini çok büyük çalışmalarla inceleme talihi bulduk. Bu çalışmaların hepsi bize bu aşılar olmasaydı milyonlarca insanın hayatını kaybedebileceğini gösterdi.”

‘PIHTI RİSKİNİ AZALTIYOR”

Ünlü, “Çalışmalar, Covid-19’a bağlı başka komplikasyonları azaltmadaki tesirini de gösterdi. Örneğin, Norveç’te yapılan bir araştırma, aşıların uzun Covid belirtilerini yüzde 46-52 oranında düşürdüğünü ortaya koydu. Avrupa’da 20 milyondan fazla aşı uygulamasının incelendiği bir öbür çalışma, aşıların kalp yetmezliği yahut toplardamar ve atar damar kan pıhtıları üzere önemli komplikasyonların riskini de azalttığını gösterdi” dedi. Kelam konusu çalışmalara nazaran rastgele bir Covıd-19 aşısının birinci dozunun, enfeksiyon sonrası 30 gün içinde kalp yetmezliği riskini yüzde 55 oranında azalttığını söyleyen Ünlü, “Henüz geçtiğimiz günlerde İngiltere’den yayınlanan öbür bir çalışma da tekrar bu bilgileri doğruladı. Lakin ne yazık ki vakitle yeni varyantların ortaya çıkması, aşıların etkinliğinde birtakım değişikliklere yol açtı. Bilhassa Delta ve Omicron üzere varyantlar, birinci aşıların semptomatik enfeksiyonu tedbire aktifliğini azalttı” sözlerini kullandı. Ünlü, “Bununla birlikte, aşılar hâlâ önemli hastalık, hastaneye yatış ve mevt riskini büyük ölçüde azaltmaya devam ediyor. Ama, genel olarak aktiflikte bu azalma ek dozların gerekliliğini ortaya çıkardı ki bu ülkemizde etkin olarak uygulanmasa da Avrupa’nın birçok yerinde ve Amerika’da uygulanıyor” diye konuştu. 

‘NADİR YAN TESİRLERİ BULUNUYOR”

Covid-19 aşılarının, tıpkı başka tüm aşılar üzere yan tesirlere sahip olabileceğine dikkat çeken Ünlü, “Aşılarının yaygın yan tesirleri ortasında enjeksiyon bölgesinde ağrı, yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, titreme, ateş, enjeksiyon bölgesinde şişlik yahut kızarıklık ve eklem ağrısı  bulunuyor. Çok ender lakin önemli yan tesirler ortasında ise miyokardit ve perikardit (100,000 doz başına yaklaşık 1-5 vaka), anafilaksi (milyon doz başına 2-5 vaka) ve kısmi yüz felci(100,000 doz başına yaklaşık 7 vaka) yer alıyor” tabirlerini kullandı. Ünlü, “Bu kadar ender yan etikleri bulabilmemizin nedeni bu çalışmaların yüz milyonlarca beşerde yapılmış olması. Lakin, bilhassa toplumsal medyada bu az yan tesirleri raporlayan çalışmaların yanlış bilgi yaymak emelli kullanıldığını çok görüyorum. Beşerler da bunlara bakarak aşılar hakkında büsbütün yanlış fikirler ediniyor” dedi. Avrupa ve ABD’de aşı şirketlerine karşı açılmış davalardan bahsedildiğine işaret eden Ünlü, “ABD’de bu mevzuda açılmış yaklaşık 10 bin adet dava var ve bunların şimdi hakikaten aşıların yan tesirleri nedeniyle ilgili olduğunun bir ispatı yok” değerlendirmesinde bulundu. 

‘‘KALP KRİZİ ORANI 15 YILDIR ARTIYOR”

Ünlü, “Yanlış anlaşılmaların en kıymetli sebeplerinden biri de insanların etrafıyla ilgili ferdî müşahedelerini kullanmaya çalışmaları ve bunun doğal olarak çok yanılgılı bir sonuç çıkarmalarına sebep olmaları. Kalp ve damar hastalıkları ne yazık ki toplumda hala ölümlerin en sık nedeni ve giderek de artıyor, zira toplumumuz gitgide daha obez ve kilolu bir hale geliyor ve sigara içme oranlarımız hala inanılmaz yüksek” dedi. Kalp damar hastalıklarının arttığına ait bilginin, Covid-19 enfeksiyonunun çıkmasının çok öncesine dayandığını ve en az 15 yıldır kalp krizi ve felç oranlarının gitgide yükseldiğini gösterdiğinin altını çizen Ünlü, “İnsanlar ne yazık ki etrafında kalp krizi yahut felç geçiren insanları görünce çabucak aşıları suçladılar fakat yüz milyonlarca beşerden yapılan ve aşılılarla aşısızları karşılaştıran çalışmalar, aşıların bu türlü bir riski olmadığını ve hatta Covid-19’dan korudukları için kalp krizini azaltabildiklerini bile gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu. 

‘’ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARINA SIÇRADI”

Yanlış bilgiler nedeniyle Covid-19 aşılarına karşı duyulan güvensizliğin, çocukluk çağı aşılarına da sıçradığını belirten Ünlü, “Bu durum, kızamık üzere önlenebilir hastalıkların tekrar yayılmasına neden oldu. Beni bu mevzuda en çok endişelendiren noktalardan biri de insanların aşı yan tesirleriyle ilgili dehşetlerinden faydalanmaya çalışan birtakım çevrelerin, onlara bilimsel hiçbir çalışması olmayan ve hatta ziyanlı olabilecek tedavi tekliflerinde bulunması” diye konuştu. Ünlü, şunları da kaydetti:

“Sağlık Bakanlığı’nın bu bahiste hiçbir müdahalesi olmamasını şaşkınlıkla izliyorum. Zira bu çok büyük bir halk sıhhati sorunu ve sırf sıhhat açısından değil ekonomik açıdan da büyük bir sorun. Bu vatandaşlarımız ileride hasta olduklarında bu hem sıhhat sisteminde çok büyük bir yük oluşturacak hem de dolaylı olarak üretim ve istihdam azalacak.”