İnflamatuar bağırsak hastalığının başlıca nedenlerinden biri bulundu

BBC Lauren Golightly, bir tür İBH olan Crohn Hastalığına yakalandı.

James Gallagher / Sağlık ve Bilim Muhabiri

İngiliz bilim insanları İnflamatuar bağırsak hastalığının (İBH) başlıca nedenlerinden birini buldu.

Uzmanlar, İBH hastalarının % 95’inin DNA’sında zayıp bir nokta tespit etti.

Bu zayıf nokta bazı bağışıklık hücrelerinin kontrolden çıkmasına ve bağırsaklarda aşırı enflamasyona neden olmasına (iltihaplanma) yol açıyor.

Araştırma ekibi, mevcut ilaçların laboratuvar denemelerinde hastalığı gerilettiğini gördü ve şimdi insanlar üzerinde denemeler yapılması amaçlanıyor.

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit (inflamasyona bağlı olarak kolon mukozasında ülser oluşması) İBH’nin en sık görülen türlerinden.

Hastalık sıklıkla genç yaşlarda başlıyor.

27 yaşındaki Lauren Golightly, ilk belirtilerini 16 yaşındayken gösterdi. Mide krampları ve dışkısında kan vardı.

Ancak belirtilerin yoğun geçen gece yaşamından kaynaklandğını düşündü ve 21 yaşındayken apandisit ameliyatı olduğunda, doktorlar Crohn hastalığını teşhis ettiler.

Üç yıl önce, bağırsaklarının bir kısmının “çalışmasının durması” üzerine, acil bir ostomi işlemi (vücudun belirli bir organının veya bölümünün dış yüzeye açıldığı, cerrahi ile oluşturulan yapay bir deliktir) olması gerekti.

Golightly’nin geçirdiği ameliyatlar nedeniyle hala “çok miktarda ağrı kesici” alması gerekiyor.

“Yaşamayı arzuladığım hayat bu değildi” diyor.

Ters giden ne?

Bağışıklık sisteminin İBH’de büyük rol oynayan bir kısmı makrofaj adı verilen akyuvar hücreleri.

Bu hücreler, bağırsakların dış yüzeyine saldırıp, sitokin adlı bir kimyasal salgılıyor ve bu da büyük bir inflamasyona yol açıyor.

İnflamasyon, vücudun enfeksiyonlara karşı gösterdiği doğal bir tepki. Ancak çok fazlası sağlık açısından yıkıcı sonuçlara yol açabiliyor.

Francis Crick Enstitüsü ve University College London’dan bir grup araştırmacı, İBH’nin nedenini bulabilmek için derin bir genetik analiz gerçekleştirdi.

DNA’nın bir kısmının makrofajın yol açtığı enflamasyonun “başlıca düzenleyicisi” olduğunu keşfettiler.

Francis Crick Enstitüsü’nden Dr. James Lee “Piramidin tam tepesinde oturuyor” diyor.

Makrofajın saldığı inflamatuar kimyasalların mahiyetini bu gen kontrol ediyor ve bazı insanlar, aşırı tepki göstermesine yol açan versiyonuyla dünyaya geliyor.

Hastalık ortadan kaldırılabilir mi?

Bilim dergisi Nature’da yayımlanan araştırmada yapılan deneyler, kanser gibi başka hastalıklar için onaylanmış mevcut ilaçların bu aşını enflamasyonu sakinleştirebileceğini gösterdi.

Deneyler İBH hastalarından alınan örnekler üzerinde yapıldı.

Dr. Lee “Neyin, neden ters gittiğini bulmakla kalmadık, bu hastalıkları tedavi etmenin potansiyel yeni yöntemlerini bulduk” diyor.

Ancak derhal yeni bir İBH tedavisi olmayacak.

İlaçlar zaten onaylanmış olduğundan araştırmacılar bir adım önde. Ancak vücutta başka yan etkilere yol açmamak için sadece makrofajları hedef almanın bir yöntemini bulmaları gerekiyor.

Ayrıca bu ilaçların tam olarak İBH’yi sakinleştirmek için ayarlanması gerekiyor. Böylece, hastalıkla savaşan iyi inflamasyonu engelleyerek hastanın enfeksiyonlara açık hale gelmesini engellemeyi amaçlıyorlar.

Klinik deneylere beş yıl içinde başlanması bekleniyor.

Ancak genetik yatkınlık sorunun bir kısmı. İBH’nin tetiklenmesinde beslenmenin ve antibiyotik kullanımının da rol oynadığı düşünülüyor.

İBH’nin belirtileri

• ishal
• mide ağrısı ya da krampları
• dışkıda kan
• arkada kanama
• yorgunluk
• kilo vermek

Bazı belirtileri aynı olsa da hastalık husursuz bağırsak sendromundan farklı. İBH teşhisi sadece bağırsakta inflamasyon tespit edildiğinde konuluyor.