İran’da seçimler ikinci tura kaldı

İran‘da düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimleri, reformist aday Mesud Pezeşkiyan ve muhafazakar Said Celili’nin çoğunluk sağlayamaması nedeniyle önümüzdeki hafta yapılacak ikinci tura kaldı.

Cumartesi sabahı İçişleri Bakanlığı seçim merkezinden gelen son verilere göre, 19 milyondan fazla oy sayımı sonucu, Pezeşkiyan 8.3 milyon oyla önde, onu 7.1 milyon oyla Celili takip ediyor.

Muhafazakar parlamento başkanı Muhammed Bakir Galibaf 2.6 milyon oy ve muhafazakar İslami lider Mustafa Pourmuhammedi 158.314 oy alarak yarıştan elendi. Diğer iki aday, Tahran Belediye Başkanı Alireza Zakani ve hükümet yetkilisi Amir-Hossein Ghazizadeh Hashemi, seçimden çekildi.

SEÇİM ORTAMI

İbrahim Reisi ve diğer yedi kişinin 19 Mayıs’ta helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından, anayasal olarak belirlenen 50 günlük süre içinde yeni bir başkan seçilmesi gerektiği için seçim yapıldı. Cuma günü yapılan seçim, son dört yıldaki tüm büyük seçimler gibi düşük katılımla gerçekleşti.

İçişleri Bakanlığı henüz resmi katılım rakamlarını açıklamadı. İran İslam Cumhuriyeti’nin 40 yılı aşkın tarihinde en düşük cumhurbaşkanlığı seçimi katılımı, Reisi’nin göreve gelmesiyle %48.8 olarak kaydedilmişti. Mart ve Mayıs aylarında yapılan parlamento seçimleri %41 katılımla en düşük katılımlı büyük seçimler oldu.

Seçimlere katılımın düşük olması, 2022 ve 2023’teki ölümcül protestoların ardından halkın hayal kırıklığı ve ekonominin %40’ın üzerinde enflasyonla mücadele etmesiyle ilişkilendiriliyor. Temmuz ayının 5’inde yapılması beklenen ikinci turda daha yüksek bir katılım bekleniyor, çünkü bu turda iki karşıt kamp arasında daha net bir tercih sunulacak.

ADAYLARIN VAATLERİ

Pezeşkiyan, eski merkezi ve reformist başkanlar tarafından destekleniyor ve 2015’te dünya güçleriyle yapılan nükleer anlaşmayı yeniden canlandırarak yaptırımları kaldırmayı ve halk ile yönetim arasındaki uçurumu kapatmayı vaat ediyor. Celili ise enflasyonu tek haneli rakamlara düşürmeyi, ekonomik büyümeyi %8’e çıkarmayı ve yolsuzlukla mücadele etmeyi vaat ediyor.

Pezeşkiyan, Anayasa Konseyi tarafından adaylığı onaylanan altı kişi arasında tek ılımlı adaydı. Destekçileri onu bir mucize işçisi olarak değil, işleri biraz daha iyi hale getirebilecek bir başkan adayı olarak sunarken, Celili’nin kazanmasının büyük bir geri adım olacağını iddia ediyorlar.

Celili’nin adı, 2000’lerin sonları ve 2010’ların başlarındaki yıllarca süren nükleer müzakerelerle ilişkilendiriliyor ve bu müzakereler sonunda İran’ın dünya sahnesinde tecrit edilmesine ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi yaptırımlarının uygulanmasına yol açtı. On yıldan fazla süredir başkan olmaya çalışan Celili, Pezeşkiyan’ı ülkenin nükleer programını 2015 yılında imzalanan tarihi anlaşmanın bir parçası olarak tehlikeye atmakla suçluyor ve rakibini verimsizlikle itham ediyor. Celili ve diğer muhafazakarlar, Pezeşkiyan’ın zaferinin eski merkezci Başkan Hasan Ruhani’nin üçüncü yönetimini işaret edeceğini iddia ediyorlar.