Jupiter’in uydusuna ‘yaşamın izlerini’ arayacak uzay aracı fırlatılıyor

NASA Europa’nın yüzeyindeki kahverengi çatlaklar, hayatı destekleyebilecek tuzlar ve sülfür bileşikleri içeriyor olabilir.

ABD’nin Florida’da eyaletindeki uzay üssünden fırtalacak bir uzay aracı, Jüpiter’in uydusu Europa’da hayatın izlerini arayacak.

Bu gizemli uydunun buzlu yüzeyinin altında, Dünya’daki su ölçüsünün iki katına sahip geniş bir okyanus olabilir.

Europa Clipper isimli uzay aracı, geçen yıl fırlatılan Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ilişkin uzay aracından da daha evvel amaca varacak.

Clipper’ın 2030’da Europa isimli uyduya ulaşması bekleniyor.

Burada keşfedecekleri, Güneş Sistemi’mizdeki hayat hakkında bildiklerimizi değiştirebilir.

5 milyar dolar maliyeti olan seyahat için hazırlıklar yıllardır sürüyor.

Milton kasırgasının geçen hafta Florida’yı vurmasının akabinde kalkış ertelenmişti.

Uzay aracının 14 Ekim’de mahallî saatle 12.06’da (TSİ 19.06) kalkışı için onay verildi.

Parlak uydu

Açık Üniversite’den gezegen mikrobiyoloğu Mark Fox-Powell, “Güneş’ten bu kadar uzakta ömür keşfedilmesi, hayatın Dünya’dan farklı bir kökeni olduğu manasına gelecek” diyor.

Powell’a nazaran, “güneş sistemimizde hayat öbür bir yerde daha tespit edilirse, bu hayatın sahiden yaygın olduğu manasına gelebilir.”

Europa Dünya’dan 628 milyon km uzaklıkta ve bizim uydumuzdan biraz daha büyük.

Görüş aramızda olsaydı, buzlu yüzeyi nedeniyle yansıtacağı güneş ışığı beş kat daha parlak olacaktı.

Buz kalınlığı 25 km’ye kadar çıkabilecek uyduda, buz altında geniş bir tuzlu su okyanusu ve kolay hayat için gerekli kimyasal unsurlar de olabilir.

Bilim insanları Europa’da hayat olabileceğini birinci sefer 1970’lerde Arizona’daki bir teleskoptan bakıp su buzu gördüklerinde fark ettiler.

Voyager 1 ve 2 uzay araçları, uydunun birinci yakın imajlarını çekti ve akabinde 1995’te NASA’nın Galileo uzay aracı Europa’nın yanından geçerek son derece çarpıcı fotoğraflar elde etti.

Bu fotoğraflarda koyu, kızıl kahverengi çatlaklarla dolu bir yüzey görülüyordu; bu çatlaklar ömür barındırabilecek tuz ve sülfür bileşikleri içeriyor olabilir.

James Webb teleskobu da Europa yüzeyinden 160 kilometre üste püskürtülen ve su birikintilerine benzeyen imajlar tespit etti.

Ancak bu sehayatlerin hiçbirinde, Europa’ya onu hakikaten anlayacak kadar uzun mühlet yaklaşılmadı.

Getty Images Uzay aracı NASA’nın California’daki Jet İtiş Gücü Laboratuvarı’nda geliştirildi

Magmanın buz versiyonu

NASA, Clipper’daki aygıtlarla, Europa’nın haritasının çıkarılması, toz parçacıkları toplanması ve su birikintilerinin içinden geçilmesini umuyor.

ABD’deki Cornell Üniversitesi’nde yer ve atmosfer bilimleri doçenti Britney Schmidt, buzun içini görecek bir lazerin tasarlanmasına yardımcı oldu.

Schmidt, “Beni en çok Europa’nın su yapısını anlamak heyecanlandırıyor. Su nerede? Europa’da Dünya’daki dalma-batma bölgelerinin, magma odalarının ve tektoniğin buz versiyonu var – bu bölgeleri görmeye ve haritalarını çıkarmaya çalışacağız” diyor.

Reason ismi verilen araç Antarktika’da test edildi.

Ancak Dünya’dakinin bilakis Clipper’daki tüm aletler büyük ölçüde radyasyona maruz kalacak ve Schmidt bunun “büyük bir endişe” yarattığını söylüyor.

Uzay aracı, Europa’nın yanından yaklaşık 50 kere geçecek ve her seferinde bir milyon X-ışınına muadil radyasyona maruz kalacak.

Clipper, şimdiye kadar bir gezegeni ziyaret etmek üzere inşa edilmiş en büyük uzay gemisi ve önünde uzun bir seyahat var. 2,9 milyar km yol kat ederek hem Dünya’nın hem de Mars’ın yörüngesinde dönecek ve sapan atışı tesiri denilen formülle kendisini Jüpiter’e gerçek ilerletecek.

Tüm yol için kâfi yakıt taşıyamayacağından, Dünya ve Mars’ın çekim gücünün momentumundan yararlanacak.

Jüpiter’in Ganeymede isimli bir diğer uydusuna giderken Europa’yı da ziyaret edecek olan Avrupa Uzay Ajansı’nın uzay gemisi JUICE’u geçecek.

Clipper 2030’da Europa’ya yaklaştığında motorlarını tekrar çalıştırarak yanlışsız yörüngeye dikkatlice hareket yapacak.

Uzay bilimciler temkinli

Uzay bilimciler ömür keşfetme bahtından bahsederken çok temkinli davranıyorlar; insan gibisi canlılar ya da hayvanlar bulacaklarına dair bir beklenti yok.

Londra’daki Imperial College’da uzay fiziği profesörü olan Michelle Dougherty, “Yaşanabilirlik potansiyelini araştırıyoruz ve bunun için dört şeye gereksiniminiz var: Sıvı su, ısı kaynağı, organik unsur ve son olarak bu üç bileşenin gereğince uzun bir müddet boyunca istikrarlı olması gerekiyor ki bir şeyler olabilsin” diyor.

Buz yüzeyi daha uygun anlaşıldığında, gelecekteki bir seyahatte aracın nereye indirilebileceğini belirlemeyi umuyorlar.

Bu seyahati NASA, Jet İtki Laboratuvarı ve Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’ndan bilim insanlarının oluşturduğu milletlerarası bir takım denetleyecek.

Profesör Fox-Powell’a göre, neredeyse her hafta bir uzay aracı fırlatılan bir periyotta, bu misyon farklı bir şey vadediyor:

“Kâr emeli güdülmüyor. Bu vazife, keşif ve merakla ilgili, dünyamız hakkındaki bilgimizin sonlarını zorlamakla ilgili.”

• Mars’ın kayalıklarının derinliklerinde sıvı su rezervuarı bulundu
• Ayda keşfedilen mağara, insanların yerleşmesi için uygun kaideleri sağlayabilir
• James Webb teleskobu, bilinen en eski ve en uzak galaksiyi keşfetti
• Uzayın ‘en parlak’ cismi keşfedildi: Güneş’ten 500 trilyon kat daha parlak