Kanun teklifi komisyonda kabul edildi: Genel Sağlık Sigortası prim borçları silinecek

TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edildi.

Kabul edilen teklife göre, emeklilik haklarının sağlanmasında sigortacılık ilkelerinin esas alınması ve sigortalılar arasında eşitlik sağlanması hedefleniyor. Ekim 2008’den önce sigortalı olan engelliler için vergi indirimi belgesi esas alınarak yapılan emeklilik işlemleri, çalışma gücü kaybına göre belirlenecek ve tüm işlemler Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yönetilecek.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararına göre, Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu‘na kişisel veri toplama, işleme ve paylaşma yetkisini düzenleyen yeni bir madde ekleniyor. Bu düzenleme ise sağlık hizmeti sunan kamu ve özel kuruluşlarla sağlık çalışanlarının, hastaların sağlık hizmeti almak için verdikleri kişisel verileri işleyebilmesini sağlıyor. Ayrıyeten bu veriler, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygun olarak işlenecek ve üçüncü kişilerle paylaşılamayacak.

İşsizlik Sigortası Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, Esnaf Ahilik Sandığı‘nın yürürlük tarihi 31 Aralık 2024’ten 1 Ocak 2028’e ertelendi.

Yurtdışından ilaç temini

Kamu İhale Kanunu’nda yapılan değişiklikle ise, Genel Sağlık Sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için yurt içinde temin edilemeyen beşeri tıbbi ürünler, Sağlık Bakanlığı onayıyla SGK tarafından yurt dışından temin edilerek hastalara ulaştırılacak.

Aile hekimliklerine ilişkin düzenlemeler yapıldı

Aile Hekimliği Kanunu’nda yapılan değişiklikle, yabancılara sunulan hizmetler, mesai dışında verilen geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile özel amaçlı raporlar dışında, aile hekimliği hizmetleri ücretsiz hale getirildi.

Aile hekimliği hizmetleri, acil durumlar hariç, haftada 40 saatten az olmamak kaydıyla, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği kurallar doğrultusunda, aile hekiminin talebi ve yerel sağlık idaresinin onayıyla çalışma saatleri içinde gerçekleştirilecek.

Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hizmet tarifelerinden elde edilecek gelirler, il sağlık müdürlüklerinin döner sermaye işletmelerine açılacak özel bir hesaba yatırılacak. Bu hesapta biriken gelirlerin nasıl kullanılacağı, sağlık hizmetlerinin sunumu, aile sağlığı merkezi giderleri ve çalışanlara dağıtılacak ödemelerle ilgili kurallar, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü doğrultusunda Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenecek.

SGK ile bankaların, sigorta ve reasürans şirketlerinin, ticaret odalarının, sanayi odalarının, borsaların veya bunların teşkil ettikleri birliklerin personeli için kurulmuş bulunan sandıklarla veri paylaşımı yapılabilecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık durumlarında verilecek ödeneklerin hesaplanmasında dikkate alınacak günlük kazanç, ilgili olaydan önceki 12 aylık dönemdeki kazançlara dayalı olarak belirlenecek. İş kazası veya doğum durumunda, kazanç hesaplaması, olaydan önceki 12 aydaki toplam kazanç üzerinden yapılacak. İş kazası ve meslek hastalığında ise, hesaplama, son 3 aydaki kazançların toplamının, bu kazançlara dayalı prim ödeme gün sayısına bölünmesiyle yapılacak.

Eğer önceki 12 ay içinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi ödenmişse, bu kişilerin geçici iş göremezlik ödeneği hesaplanırken, günlük kazançları, iş göremezliğin başladığı tarihteki prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemeyecek. Bu düzenleme, 21 Aralık 2024’ten itibaren geçerli olacak ve kanun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecek.

Yabancı öğrenciler genel sağlık sigortasından yararlanabilecek

Yabancı uyruklu öğrenciler, eğitim öğretim yılının başlangıcından itibaren 3 ay içinde başvuru yapmaları koşuluyla genel sağlık sigortasından yararlanabilecek. Ayrıca, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı veya Uluslararası Öğrenciler Değerlendirme Kurulu tarafından burs verilen uluslararası öğrenciler, burs aldıkları süre boyunca genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu öğrenciler için ödenecek sigorta primleri, belirlenen asgari kazancın yüzde 4’ü kadar olacak.

Klinik araştırmalar artırılacak

Teklif ile klinik araştırmaların artırılması hedefleniyor. Buna göre, Sağlık Bakanlığı’nın onay verdiği kamu hastaneleri ve devlet üniversitelerinde gerçekleştirilen klinik araştırmalara katılan hastaların, Anayasa ile güvence altına alınan sosyal güvenlik ve sağlık hakları, araştırmalar süresince de devam edecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan bir diğer değişikliğe göre, ayakta tedavilerde hekim ve diş hekimi muayenesi için katılım payı 20 lira olarak belirlendi. Ayrıca, SGK, birinci basamak sağlık hizmeti sunucularından sevk edilen hastalar için bu katılım payını yarısına kadar düşürme yetkisine sahip olacak.

Özel sektör işverenlerine, SGK’ya ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi için sağlanan 5 puanlık indirim yerine 4 puanlık indirim uygulanacak. Bu düzenleme, kanunun yayımlandığı ayın başından itibaren geçerli olacak.

Teklif ile, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı veya Uluslararası Öğrenciler Değerlendirme Kurulu kararıyla burs verilen yabancı uyruklu öğrenciler, avukatlık stajyerleri ve Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezlerinde hizmet öncesi eğitime alınanların genel sağlık sigortası primlerinin ödeme süreleri belirlenecek.

TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’nda kabul edilen, “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile mevzuatta bazı değişiklikler yapılıyor. Buna göre, hizmet akdiyle bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalıların, 2008 yılı Ekim ayı öncesine ait aylık hesaplamalarında mevcut uygulama aynen devam edecek.

Astsubay meslek yüksekokulları ve astsubay olabilmek için temel askerlik eğitimi gören adaylar, polis meslek eğitim merkezlerinde polislik eğitimi alan adaylar, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda subay ve astsubaylık eğitimi gören adaylar, artık yetim aylığı almaya hak kazanacak. Ayrıca, bu kişilerin aldıkları yetim aylıkları kesilmeyecek. Yeni düzenlemeye göre, hem mevcut aylık alan hem de bu düzenlemenin yürürlüğe girmesinin ardından aylığa hak kazanan erkek çocuklarına, ikinci lisans ve yüksek lisans eğitimlerine kayıt olduklarında aylık ödenecek.

31 Aralık 2008 (dahil) tarihinden önce sigortalı olmuş ve bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalılara yönelik yeni düzenleme yürürlüğe girdi. Buna göre, çalışma gücü kayıp oranı yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olanlar, 18 yıl sigortalılık süresi ve 4.100 gün prim ödeme şartıyla yaşlılık aylığı alabilecek. Çalışma gücü kaybı yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olanlar ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3.700 gün prim ödeme şartıyla aynı haktan yararlanacak.

2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı olan engellilerin emeklilik işlemleri, artık vergi indirim belgesi yerine çalışma gücü kaybı oranına göre belirlenecek ve tüm işlemler Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılacak. Yürürlük tarihinden önce vergi indiriminden faydalanan engellilere mevcut aylıkları ödenmeye devam edilecek. Ancak, bu kişilerin kontrol muayenesi sonrası sağlık kurulu raporları SGK tarafından değerlendirilecek ve tıbbi mevzuat dikkate alınarak çalışma gücü kayıp oranları belirlenecek.

Ziraat odalarının bildirim yükümlülükleri güncellendi

Teklif, tarımsal faaliyetlerde bulunan sigortalıların sigortalılık başlangıç ve bitiş işlemlerinde yaşanan zorlukları çözmeyi amaçlıyor. Geçmişte ziraat odalarının üye kayıtlarını kağıt ortamında tutup bildirimleri fiziki olarak yapması, takip ve denetimde sıkıntılara yol açıyordu. Yeni düzenlemeyle, tarımsal faaliyetlerin başlangıç ve bitişine dair bildirim yükümlülükleri, ilgili meslek kuruluşlarının daha önce yerine getirmediği bildiriler için 6 ay içinde yapılması durumunda idari para cezası uygulanmayacak. Ayrıca, bu tür bildirim yükümlülükleri nedeniyle geçmişte verilen para cezaları iptal edilecek, ancak daha önce tahsil edilen cezalar geri ödenmeyecek.

GSS prim borçlarını ödeyemeyen sigortalılara yönelik önemli bir düzenleme yapılıyor. Buna göre, 1 Ocak 2015 öncesine ait ödenmemiş GSS primleri ile bunlara bağlı gecikme cezası ve zammı gibi ek borçlardan vazgeçilecek. Ancak, bu süreler için daha önce ödenmiş primler geri verilmeyecek veya başka bir şekilde iade edilmeyecek.

Ayrıca, 2024 yılı itibariyle kamu üniversite hastaneleriyle yapılan götürü bedel sözleşmelerine yönelik bir düzenleme de bulunuyor. SGK, 31 Aralık 2024’e kadar bu sözleşmeler çerçevesinde verilen tedavi hizmetlerinin toplam bedelinin, sözleşmede belirlenen tutardan düşük olması durumunda aradaki farkı terkin edecek. Bu terkin edilen tutar, ilgili Bakanlık bütçesinden karşılanacak.

İmalat sektöründeki işletmelere, belirli şartları yerine getirdikleri takdirde sigorta primlerinde indirim yapılacak. Şartlar arasında, aylık muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal sürede verilmesi, primlerin yasal süresinde ödenmesi, SGK’ya prim borcunun bulunmaması ya da varsa yapılandırılmış olması, düzenli ödeme yapılması, kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması ve sahte sigortalı bildirimi yapılmaması yer alıyor. Bu şartları sağlayan işletmeler, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerinde 5 puanlık bir indirimden faydalanacak. Uygulama 31 Aralık 2026’ya kadar devam edecek ve Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2027’ye kadar uzatma yetkisine sahip olacak. Bu düzenleme, kanunun yayımlandığı ayın başından itibaren geçerli olacak.

Çalışan Sağlığı Merkezlerine yönelik düzenlemeler

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yapılan değişiklikle, eğitim kurumu tanımı genişletilecek ve bu alanda yetkilendirilecek diğer kurum ve kuruluşların yetkilendirilme ve denetim süreçleri de düzenlenecek. Ayrıca, kanun kapsamındaki ancak henüz tanımlanmayan sağlık personeli, kamu adına iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan Çalışan Sağlığı Merkezleri (ÇASMER) ve ekipmanların güvenli kullanımını sağlamak için bakım, muayene, test ve kontrol yapan ekipman muayene kuruluşları da kanuna dahil edilecek.

Çalışan Sağlığı Merkezleri (ÇASMER) ile ilgili yapılan düzenleme ile bu merkezlerin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki rolü daha net bir şekilde tanımlanacak. Böylece, özel sağlık ve güvenlik birimlerinin bulunmadığı bölgelerde, kamu tarafından profesyonel hizmet sunulması amaçlanıyor. Ayrıca, 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından hizmet alarak iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini alabilecek.

Yeni düzenlemeye göre, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ciddi eksiklikler ve tehlikeler (yangın, patlama, kimyasal sızıntı gibi acil durumlar) varsa ve işveren gerekli önlemleri almazsa, iş yeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya ortak sağlık ve güvenlik birimi yetkilileri durumu Bakanlık’a bildirecek. Ayrıca, durumu bildirmeyen sağlık birimlerinin yetki belgeleri 6 ay süreyle askıya alınacak ve bu durumun tekrar etmesi halinde bu süre bir yıla çıkacak.

Ayrıca, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli iş yerlerinde sağlık raporları, aile hekimlerinin yanı sıra ÇASMER’lerden de alınabilecek.