İstanbul 9°C
Az Bulutlu
İstanbul
9°C
Az Bulutlu
Sal
11°C
Çar
13°C
Per
14°C
Cum
13°C
Kapalı alanda sigara yasağı | Yeşilay: Tütün endüstrisinin mekanlara camekan yapılması için mali katkı vermesi önlenmeli
Kapalı alanlarda sigara yasağı 15 yıldır hayatımızda. Kafe ve restoranların açık kısımları ise sigara içme bölümüne dönmüş durumda. Yeşilay cezaların bir hayli yüksek olduğunu ancak bu yasağa uymayan çok sayıda işletme olduğunu ifade ediyor. Dumana maruz kalanlar ise hem açık hem kapalı alanda bunu solumaktan şikayetçi.
Türkiye’de kapalı alanda sigara içmek yasak. Hem içen kişiye hem de işletmeye ağır cezası var. Ancak sigara yasağının tam manasıyla uygulandığını söylemek zor. Sputnik Türkiye’ye açıklamalarda bulunan Yeşilay, yasağın büyük ölçüde uygulandığını ancak bazı işletmelerin cezayı ödemelerine rağmen ihlale devam ettiğini belirtti. Yasak olmasına rağmen kapalı mekanda sigara dumanına maruz kalanlar ise hem sağlığından endişeli, hem de “Eve döndüğüm zaman saçımdan iç çamaşırlarıma kadar sigara kokmak istemiyorum” diyor.
1-7 Mart Yeşilay Haftası
1-7 Mart Yeşilay Haftası tütün, alkol, uyuşturucu madde, teknoloji, kumar vb. bağımlılıklarla mücadeleyi anlatıyor. Sputnik Türkiye de Yeşilay kurumu ile konuştu ve kapalı alanda sigara yasağı uygulamalarını masaya yatırdı.
Sigara yasağı ne zaman başladı?
Tütünle mücadelede 4207 sayılı “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun” kapsamında, 19 Mayıs 2008 tarihinde kamuya açık tüm kapalı alanlarda tütün ürünlerinin tüketimi yasaklandı. 19 Temmuz 2009 tarihinde ise, özel kişilere ait olan lokanta, kahvehane, kafeterya gibi işletmelerde de bu yasak yürürlüğe girdi. Yasa, ikamete mahsus konutlar hariç tüm kapalı alanlarda tütün ürünü kullanımını yasakladı.
Kapalı alanda sigara içme yasağı hangi alanlarda geçerli? Nerede sigara içmek yasak?
“Yasa kapsamında, kamu hizmet binalarının kapalı alanları (koridorlar dâhil), her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor ve eğlence amaçlı binaların kapalı alanları (ikamete mahsus konutlar hariç), hususi araçların sürücü koltukları (taksi hizmeti veren araçlar dâhil) ile karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçları, okul öncesi eğitim kurumları, dershaneler ve özel eğitim ve öğretim kurumları dâhil ilk ve ortaöğretim kurumlarının kapalı ve açık alanları, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanları, özel hukuk kişilerine ait lokantalar ile kahvehane, kafeterya ve birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde şu anda fiilen tütün ürünleri tüketimi yasaktır.”
Kapalı alanda sigara içmenin cezası ne kadar?
İlgili kurumlar tarafından kapalı alanda sigara içen kişilere ve bu yasağa uymayan işletmelere idari para cezası uygulanıyor. Tespit edilmesi durumunda 2025 yılı itibarıyla, sigara içen kişilere bin 406 TL, kurallara uymayan işletmelere ise 19.476 TL’den 97.745 TL’ye kadar idari para cezası kesiliyor ve cezalar her yıl caydırıcılığını koruyabilmesi adına güncelleniyor.
Yasaktan sonra sigara kullanımı azaldı mı?
Yeşilay, kapalı alan sigara yasağının ilk etapta sigara içme oranlarında düşüş sağladığına dikkat çekti. Ancak son yıllarda bu durum değişti:
Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye’yi, altı önemli stratejinin tamamını uygulamaya geçiren “ilk ülke” olarak ilan etti. On yedi yıldır yürürlükte olan mevcut kanunun ne yazık ki, son zamanlarda fiilen uygulanmasında kısmen aksaklıklar yaşandığını gözlemliyoruz. Ülkemiz, uzun yıllardır tütün ürünleri kullanımı ile ilgili çok önemli bir yol kat etmiş ve insan sağlığı açısından büyük kazanımlar elde etmiştir. Ancak son yıllarda bir geri dönüş de söz konusudur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tütün ürünleri kullanımına yönelik uzun yıllardır başarıyla yürütülen çalışmalar neticesinde oluşturduğu “Desteklenecek Ülkeler” listesine Türkiye’yi on yıl sonra yeniden dâhil etmiştir. Ülke olarak bugüne kadar elde ettiğimiz kazanımları koruyabilmek için kamu vicdanını tekrar harekete geçirerek, yeni bir motivasyonla tütün kullanımının zararlarına yönelik farkındalık çalışmalarını yoğunlaştırmalı ve kanunun kararlılıkla uygulanmaya devam edilmesini topyekûn mücadele ile sağlamalıyız. Çünkü ülkemizde sağlıklı nesillerin yetişebilmesi adına hepimizin en önemli vatandaşlık ödevlerinden biri de budur
‘Mekanlardaki yarı açık alanlar sigara içme bölümü gibi sunuluyor’
Kapalı alanda sigara içmek yasağı mekanlarda bu kez de üstü zaman zaman açılan kısımların duman altında kalmasına neden oluyor. Yeşilay konuya şu şekilde açıklık getirdi:
2009 Temmuz’undan itibaren uygulanan yasayla birlikte, kafe ve restoranlar önlerinde yarı açık veya camekânlı alanlar oluşturulmaya başlandı. Ne yazık ki, bu alanlar genellikle sigara içme bölümleri olarak sunuluyor. Son yıllarda, böyle bir alanı olmayan işletme sayısı neredeyse yok denecek kadar az. Sonuç olarak Türkiye’de tütün kullanımıyla mücadele yasaları oldukça güçlü ve kapsamlıdır; esas olan, bu yasalara daha iyi uyulmasını sağlamak ve etkin bir şekilde uygulanmasını garanti altına almaktır. Çocukların ve erişkinlerin birlikte olduğu kafe ve restoranlar gibi sosyal alanlar, bir yandan çocuklar için dumana maruz kalmalarına, diğer yandan sigaraya özenmelerine sebep oluyor.
‘Ciddi para cezaları uygulanıyor’
Peki yasaklar caydırıcı değil mi? Yeşilay bu konuda herkese görev düştüğünü vurguladı ve ‘ticari kaygıları’ hatırlattı.
“Kurala uymayan işletmelere ciddi idari para cezaları uygulanıyor. Ancak bazı işletmeler, ticari kaygılarla bu yasağı ihlal edebiliyor. Oysa gerçek başarı, yasaklardan korkmakla değil, sağlıklı bir yaşamı toplumsal bir duruş hâline getirmekle mümkün olur. Burada hepimize düşen önemli sorumluluklar var.
‘Bu mekanları tercih eden bizleriz’
Mücadelenin yalnızca yasal düzenlemeyle olmayacağını ifade eden Yeşilay, “Bu mücadelede yalnızca yasal düzenlemelere değil, bireysel bilinçlenmeye ve toplumsal farkındalığa da ihtiyaç var. Çünkü bu mekânları tercih eden, popüler hâle getiren maalesef bizleriz. Tütün ürünlerini kullanmayan bireylerin haklarını bilmesi ve araması, bu mücadelede büyük bir fark yaratacaktır. Sağlıklı bir toplum ve güçlü bir gelecek için hep birlikte sorumluluk alalım” diye çağrıda bulundu.
‘Tütün endüstrisinin eğlence yerlerine camekan yapılması için mali katkı vermesi önlenmeli’
Yeşilay’dan bir çağrı da tütün endüstrisinin adımlarına yönelik:
Para cezalarının oranı, caydırıcı olması açısından elbette çok önemli. Bu kapsamdaki cezalar da hafife alınır düzeyde değil ancak elbette kanun uygulanırsa. Para cezaları uygulansa dahi bu yasağı her gün ihlal eden yüzlerce işletme bulunuyor. Maalesef cezalar artık tek başına caydırıcı bir etken değil. Tütün endüstrisinin ikram ve eğlence yerlerinde dekorasyon, yenileme, özel bölme, camekân, tente, güneşlik yapılması için mali katkı vermesinin önlenmesi gerekli.
Sigara yasağı ihbarı nasıl yapılır?
“Kapalı alanlarda sigara içilmesi yasağının ihlali durumunda, vatandaşlar Sağlık Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir. Yeşilay’ın “Yeşil Dedektör” mobil uygulaması veya “ALO 184” hattı üzerinden talepte bulunabilir. Bu şikâyetler, denetim ekipleri tarafından değerlendirilerek gerekli işlemler yapılıyor ve yapılacak.”
‘Sigara içen 30 saniyede bitiriyor, geri kalan duman 12 dakika pasif içicilere kalıyor’
“Eğer pasif içiciyseniz; yanan bir sigaradan çevreye yayılan duman, 50’si kansere yol açan 4.000 farklı kimyasal madde ve toksine maruz kalmanız anlamına gelir. Bir sigaranın yaklaşık 12 dakikada yandığını ancak sigara içen bir kişinin sigarayı yalnızca 30 saniye içine çektiğini söyleyebiliriz. Geri kalan dumanı ise ne yazık ki çevredekiler solur. “
‘Sigaradan yayılan dumanda sigaradan 3 kat fazla nikotin var’
“Çevreye yayılan sigara dumanı, içilenden daha zararlıdır. Çevreye yayılan sigara dumanı, normal olarak içilen sigaradan üç kat daha fazla nikotin, yüzde 70 oranında daha fazla katran ve 2,5 kat fazla karbon monoksit içerir. Pasif içiciler, bu ürünleri kullanan bireylerden çok daha fazla risk altındadır. “
‘Duman solumamak için dışarı çıkmak istemiyorum’
Sigara yasağı bir yandan denetimlerle bir yandan da ihbarlarla ayakta tutulsa da mekanların bir kısmı bunu delebiliyor. Sigara dumanına maruz kalanlar ise bir hayli şikayetçi:
Sigara dumanından dolayı restoran ve cafelerin bahçelerinde bile nefes alamaz hale gelmiş durumdayız. Hatta artık birçoğunun iç mekanlarında da sigara içmek serbest. İşletmeciler cezaları ödeyip hayatlarına devam ediyor, olan bizlere oluyor. İç mekanda sigara içmek halihazırda yasak olduğu için havalandırma sistemine ilişkin bir yönetmelik olduğunu da düşünmüyorum. Sigara içmeyen, astımı, alerjisi olan insanlar için bu bir zulüm. Duman solumamak, sigara kokmamak için artık dışarı çıkmak istemiyorum. Kanunların bu kadar aleni delinmesi ve bir yaptırım olmaması beni korkutuyor.
‘Eve döndüğümde saçımdan çamaşırıma kadar sigara kokuyorum’
Sigara kullanmayanların bir diğer şikayeti ise çocuklarıyla sosyalleştiklerinde yaşadıkları tedirginlik:
“Sigara içmeyen birey olarak gittiğim kafelerde restoranlarda kapalı alanlarda sigara içilmesi serbest bırakılmasına tahammül edemiyorum, o zaman dumansız hava sahasının hiçbir anlamı kalmıyor. Biz sigara içmeyenler bazen sigara içenlerden çok daha fazla dumana ve kokuya maruz kalıyoruz. Eve döndüğüm zaman saçımdan iç çamaşırlarıma kadar sigara kokmak istemiyorum. Sigara içmemek benim tercihim ve ben tercihime saygı duyulmasını istiyorum. Bir anne olarak da çocuğumla bir yere gittiğim zaman orada sigara içiliyor mu, yan masamızda arka masamızda duman masamıza gelecek mi endişesi yaşamak istemiyorum. Eğer kapalı alanlarda sigara içmek yasaksa bu kanunun keyfi uygulamalarla sürmesini istemiyorum hatta gerekli yaptırımların daha sıkı şekilde uygulanmasını istiyorum”
BENZER KONULAR
6 Temmuz 2024 5:24 AM
Kadın Cinayetlerini Duruduracağız Platformu’nun verilerine göre 2024’ün ilk yarısında yaşanan...
25 Ağustos 2024 2:21 AM
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), 25 Ağustos Pazar gününe ait hava...
11 Aralık 2024 7:24 PM
Pentagon, ABD güçlerinin Suriye'deki varlığının yasal dayanağına ilişkin sorulara yanıt...
11 Şubat 2025 4:33 PM
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump geçen hafta ortaya attığı...
22 Ekim 2024 6:22 PM
Isparta'da, öğrenci yurdunda çakmak gazı tüplerinin patlaması sonucu bir öğrenci...
Cumhurbaşkanlığı Kabine toplantısı sona erdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2,5...
YORUMLAR