Kritik müzakerelerde belirsizlik sürüyor: Gazze için gözler

Gazze’de 10 aydır devam eden savaşta son umut olarak görülen ateşkes ve rehine takası görüşmeleri Katar’ın başşehri Doha’da başladı. İsrail, toplantıya Mossad ve iç istihbarat teşkilatı Şin Bet’in üst seviye temsilcilerinden oluşan ve Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından “yetki alanı genişletilen” bir heyet gönderdi. Müzakerelere CIA Yöneticisi William Burns, ABD Başkanı Joe Biden’ın Ortadoğu Danışmanı Brett McGurk, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman El Sani ve Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil de katılıyor.

HAMAS TEMAS HALİNDE

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İrtibat Danışmanı John Kirby dün yaptığı açıklamada, birinci günkü görüşmeden somut bir sonuç beklemediklerini, lakin görüşmelerin bugün de devam edeceğini söyledi. Gazze’de ateşkesin bir an evvel sağlanmasının tüm tarafların faydasına olacağını ve bu nedenle Doha’daki görüşmeleri çok önemsediklerini söyleyen Kirby, ABD, İsrail, Mısır ve Katar heyetlerinin görüşmelerde hazır bulunduğunu ve görüşmelere direkt katılmayan Hamas’ın ise Katar ve Mısır temsilcileri üzerinden irtibatta olduğunu belirtti.

48 SAATLİK KRİTİK BEKLEYİŞ

Haaretz gazetesine Doha’daki müzakerelere ait kıymetlendirme yapan ismi açıklanmayan bir yetkili, dünkü görüşmelerin uygun geçtiğini belirtti. Yetkili, görüşmelerde 48 saat içinde ilerleme kaydedileceğini umut ettiğini tabir etti. İsrail basını da, İsrailli müzakere heyetinin görüşmelere bugün de devam etmek için Doha’da kaldığını yazdı.

BÖLGESEL SAVAŞ KORKUSU

Associated Press haber ajansına konuşan üst seviye Hamas yetkilisi Osama Hamdan, toplantılara heyet göndermeyeceklerini söyleyerek, İsrail’in daha evvelki müzakerelere oy hakkı olmayan heyet gönderdiğini ya da heyetleri bir cinsten başkasına değiştirdiğini, böylelikle görüşmeleri çıkmaza soktuğunu savunmuştu. Bir müzakere çeşidi sırasında Hamas’ın muahedeye Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler’i “garantör” olarak eklemeye çalıştığını lakin İsrail’in bunu kabul etmediğini de anlatmıştı.

Arabulucular ABD, Katar ve Mısır; 8 Ağustos’ta ortak bir davetle savaşı sona erdirmek için İsrail ve Hamas’ı Doha’ya davet etmişti. Savaşı bitirme yönündeki baskı, Hamas lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da uğradığı suikastın akabinde bölgesel tansiyonun büyük çaplı bir çatışmaya dönme kaygısını takip etti.

ABD basınında çıkan haberlere nazaran İsrailli müzakere heyeti Netanyahu’ya bir muahedeye varmak için vaktin tükendiğini ve müzakereleri çıkmaza sokmanın rehinelerin hayatına mal olabileceğini söz etti. Görüşmelerin ana çerçevesini, ABD Başkanı Biden’ın mayıs ayında Beyaz Saray’da duyurduğu üç basamaklı plan oluşturuyor.  Plan, haziranda BM Güvenlik Konseyi’nde de kabul edilmişti. Temmuz ayında Kahire, Doha ve Roma’da devam eden müzakerelerden sonuç alınamadı. İsrail, Gazze Şeridi’nde asker bulundurmakta ısrar ederken Hamas kalıcı bir barış için ordunun büsbütün çekilmesini talep ediyor.

ABD İSRAİL’E BASKIYI ARTTIRIYOR

ABD’de Joe Biden idaresi Gazze’de ateşkes sağlanması için diplomatik eforlarını ağırlaştırırken, güvenlik kaynakları İsrail’in Hamas’ı bitirmek maksadıyla Gazze’de atabileceği askeri bir adım kalmadığı görüşünde. The New York Times gazetesine konuşan kaynaklar, İsrail güçlerinin Gazze içinde rahatlıkla hareket edebildiğine, Hamas’ın Mısır’dan Gazze’ye giren tedarik yollarının kesildiğine ve Kassam Tugayları’nın başkan takımının yarısının öldürüldüğüne dikkat çekti. Ortadoğu’da çalışan eski bir CIA yetkilisi olan Ralph Goff, 10 aydır süren savaşta Hamas’ın gücünün büyük ölçüde tükendiğini ve devam eden akınların artık sırf sivil kayıplarını arttırdığını belirtti. Öte yandan İsrailli Haaretz gazetesinde yer alan bir tahlilde, İsrail hükümeti Doha’da devam eden görüşmeleri çıkmaza sokarsa Beyaz Saray’ın açıktan Başbakan Netanyahu’yu suçlayabileceği kaydedildi. Gazetenin analisti Amos Harel’e nazaran, Netanyahu ateşkese hayır derse, ABD lideri Biden, kamuoyu önünde onu “alenen sorumlu” tutacak. Harel, Biden’ın İsrail üzerindeki baskıyı arttırmak için mutabakata karşı çıkan çok sağcı bakanlara karşı “adımlar atabileceğini” de belirtti.