Minimum fiyata bu yıl orta artırım yapmayan iktisat idaresi artık de 2025 artırımına göz dikti: Maaşlara tırpan hazırlığı

Enflasyonun rekorlar kırdığı Türkiye’de uygulamaya konulan yeni iktisat programıyla yanılgıların faturası işçiye çıkarılıyor. Orta artırım alamayan milyonlarca minimum ücretlinin gözü şimdiden ocak ayında yapılacak artırıma çevrildi. Lakin yeni bir tartışma gündemde. İktisat etraflarında gerçekleşen değil beklenen enflasyona nazaran artırım argümanları ağırlaştı. Bu türlü bir uygulama ise çalışanların maaşında yeni bir tırpan manasına geliyor. 

Konu birinci sefer Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, maaşlara yapılacak artırımın beklenen enflasyona nazaran yapılması açıklamaları ile gündeme gelmişti. Türkiye’nin kredi notunu artıran Moody’s de yayımladığı bilgi notunda maaş artışlarının beklenen enflasyona nazaran yapılması gereğinden kelam etti. Son olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “2024 yılında emekli maaşlarında yüzde 78-86 ortasında artırım yaptık. Yaptığımız bu artış enflasyon beklentisinin epeyce üstündedir” dedi. 

2025 yılı için Merkez Bankası’nın beklenen enflasyonu yüzde 14. Ocak ayında yapılacak artırımda ekonomistlere nazaran sistem değişirse artış en fazla yüzde 20 olacak. Bu da minimum fiyatın 20 bin 402 TL olacağı manasına geliyor. Gerçekleşen enflasyon oranında yahut bunun üstünde bir artırım uygulaması devam edecek olursa bu oranın yüzde 43-50 ortasında olması bekleniyor. 

‘YASAL MAHZUR YOK’

Çalışma iktisat uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, Şimşek’in programında bu türlü bir maksat olduğunu belirtti. Aralık ayında bu tartışmanın açılabileceğini söyleyen Çelik, “Memur maaş artışında bunun için yasa değişmesi gerekir. Minimum fiyatta ise yasal bir mani yok” dedi. Prof. Dr. Selva Demiralp ise Türkiye’de enflasyon beklentilerinin gerçekleşmediğini bu nedenle beklentiye nazaran artırım yapılmasını hakikat bulmadığını belirterek şunları söyledi: 

“Beklentinin gerçekçi bir beklenti olması gerek. 2025 yılı için enflasyon beklentisi epeyce güç bir maksat. Türkiye üzere fiyat istikrarına şimdi ulaşamamış belirsizliklerin çok yüksek olduğu bir ülkede revizyon ihtimalini hayli yüksek.” 

Önümüzdeki periyot işsizliğin daha da artacağını hatırlatan Prof. Dr. Ali Çufadar da bu türlü bir ortamda hükümet ve patron bölümünün masaya “beklenen enflasyon oranında zam” talebiyle oturacağını söyleyenlerden. Yüzde 20 civarı bir artırım beklediğini aktaran Çufadar, “İşçi tarafı da bunu kabul edecektir” dedi. 

ÜCRET SİSTEMİ DEĞİŞMELİ

TEPAV’ın yayımladığı iktisatçı Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu’nun araştırmasına nazaran 2001’de taban fiyatın 3.9 katı düzeyinde bulunan ortalama memur maaşı 2023’te 1.4 katına, imalat endüstrisindeki ortalama fiyat ise 4.7 katından 2022’de 1.8 kata geriledi. Prof. Kibritçioğlu, asgari ücret sisteminin ıslahata tabi tutulmasını, “çoklu taban fiyat sistemi” üzere siyasetlere geçilmesini önerdi.