Müzakereler çoktan başladı: Rusya ve HTŞ ortasında zımnî görüşmeler.. Masada neler var, Moskova ne teklif etti?

Esad rejiminin devrilmesi sonrası Rusya’nın yavaş yavaş Suriye’den çekildiği sav edilirken, The Economist Moskova ve HTŞ ortasında müzakerelerin çoktan başladığını duyurdu. HTŞ’den bir kaynak yeni idarenin Rusya’nın üslerinin bir kısmını yahut tamamını elinde tutmasına müsaade vereceğini tez etti. Ayrıyeten Tartus limanındaki kira mukavelesinin devam etmesi de mümkün.Bu Rusya’nın Akdeniz’deki tek derin su donanma tesisine erişimini sürdürmesi manasına geliyor.

HTS ayrıyeten, Esad’ın iade edilme mümkünlüğünün düşük olduğunu kabul ediyor (Henüz resmi bir talepte bulunulmadı). Gazeteye konuşan kaynak “Kırmızı çizgiler yok” derken görüşmelerin ideolojiye değil çıkarlara dayandığını vurguladı.

Rusya, Tartus limanına ve Hmeymim hava üssüne erişimin devam etmesi karşılığında Suriye’ye insani takviye kelamı verdi fakat yeni idare bunun kâfi olmayacağını söylüyor.Çünkü Rusya ile diplomatik ve ekonomik bağlar kurmak istiyorlar.

HTŞ kaynağı “Şu anda müzakerelerin birinci adımındayız. Beşerler yeni bir hayat kurmak istiyorlar. Münasebetleri onarmak zorundayız, ülke ölmüş durumda, beşerler çok fakir.” derken The Economist de HTŞ’nin Suriyeliler ortasındaki yaygın nefrete karşın Rusya’dan intikam almaya niyetli görünmediğini belirtiyor.

Mısır Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ve Bahreyn Hükümdarı Al Halife telefon görüşmesi yaptı.Görüşmede iki ülke lideri, Suriye ve Lübnan’da son günlerdeki gelişmeleri ele aldı ve iki ülkenin istikrarı ve toprak bütünlüğünün korunması konusunda birebir hassasiyetleri paylaştıklarını lisana getirdi.İsrail’in Gazze Şeridi’nde yaptığı soykırımın da ele alındığı görüşmede, derhal ateşkes ve esir takasının yapılmasının yanında bölgeye şartsız bir formda insani yardım sağlanması gerektiği vurgulandı.

Rusya’nın, Beşşar Esed rejiminin devrilmesiyle Suriye’den büyük ölçekte asker ve teçhizat çekmeye başladığı tez edildi.CNN’nin ABD’li yetkililer ile bir istihbarat kaynağına dayandırdığı haberinde, Rusya’nın Hmeimim hava ve Tartus deniz üslerinin gündemde olduğu belirtildi.

Tartus’un jeopolitik kıymetini vurgulayan yetkililer, Libya’da bir liman olmaksızın Suriye’den çıkılmasının Rusları güç durumda bırakabileceğini savundu.Yetkililer, bu türlü bir durumda Rusların, “NATO’nun güney kanadında güçlerini yansıtacak bir Akdeniz limanı olmadan kalacağını” ileri sürdü.

Rus güçleri ile Rusya’ya ilişkin askeri teçhizatların, Suriye’den büyük ölçekte çekilmeye başlandığını lakin bunun kalıcılığının sorgulandığını aktaran yetkililer, Rus güçlerinin, Doğu Akdeniz ülkesi Suriye’den, Kuzey Afrika ülkesi Libya’ya deniz kuvvetlerini taşımaya başladığını kaydetti.

ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM), Suriye’deki DEAŞ gayelerine yönelik hassas hava taarruzları gerçekleştirildiğini açıkladı. Daha evvelden Esad rejimi ve Rusya’nın denetiminde olan bölgeleri amaç alan taarruzlarda 12 DEAŞ’lı teröristin öldürüldüğü bildirildi. Akınların DEAŞ’ın Suriye’de tekrar yapılanmasını önlemeyi ve DEAŞ üzerindeki baskıyı sürdürmeyi amaçladığı kaydedilirken, birinci belirlemelere nazaran sivil kayıp yaşanmadığı aktarıldı. CENTCOM Kumandanı General Michael Erik Kurilla ise, ataklarla ilgili olarak “Bölgedeki müttefikler ve ortaklarla birlikte çalışan CENTCOM, DEAŞ’ın yine yapılanmasına ve Suriye’deki mevcut durumdan yararlanmasına müsaade vermeyecek” açıklamasında bulundu.

ABD ordusu bir sefer daha Yemen’deki İran dayanaklı Husileri maksat aldı. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’ndan (CENTCOM) yapılan açıklamada, Yemen’in başşehri Sana’da bulunan Husilere ilişkin bir komuta ve denetim merkezine hassas hava saldırısı gerçekleştirildiği bildirildi.

“Hedef alınan tesis, Güney Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ndeki ABD savaş gemilerine ve ticari gemilere yönelik ataklar üzere Husi operasyonlarının koordine edildiği bir merkezdi” denilen açıklamada, “Gerçekleştirilen akın, CENTCOM’un ABD ve koalisyon çalışanını, bölgesel ortaklarını ve milletlerarası deniz nakliyatını muhafazaya yönelik süregelen kararlılığını yansıtmaktadır” tabirlerine yer verildi.

Yedioth Ahronoth gazetesinin üst seviye İsrailli yetkililere dayandırdığı haberde, Gazze’de tutulan İsrailli esirler için Hamas’la muahedenin “yakında” olabileceği söz edildi.İsrail’in aralık ayı sonu gelmeden evvel Hamas’la esir takası mutabakatına varmayı hedeflediği tezinde bulunulan haberde, “Anlaşmanın tüm ayrıntıları nettir. Uyuşmazlığın temeli ise mutabakatın birinci basamağında hür kalacak esirlerin sayısıyla ilgilidir.” denildi.

Anlaşmayla salıverilecek esirlerin sayısına dair uyuşmazlığın “büyük olduğu” savunulan haberde, Hamas’ın esirlerden az sayıda kişiyi özgür bırakmaya yanaştığı, İsrail’in ise kelam konusu sayının 2 katını talep ettiği kaydedildi.Haberde, esir takası müzakerelerinin halihazırda salıverilecek esirlerin sayısı üzerinde yürütüldüğü aktarıldı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, günlük basın brifinginde, AA muhabirinin terör örgütü PKK/YPG konusundaki sorularını yanıtladı.Miller, ABD’nin Suriye’de SDG ismini kullanan terör örgütü PKK/YPG’ye olan dayanağının iki ülke ortasındaki temel uyuşmazlık noktalarından biri olduğu ve bu mevzudaki sürecin nasıl ilerlediği sorusuna, Suriye’deki hassas geçiş sürecine atıfta bulunarak karşılık verdi.

ABD’li sözcü, Suriye’deki PKK/YPG varlığına ait, “Bu husus, Türk muhataplarımızla üzerinde çalışmaya devam ettiğimiz son derece hassas ve epey sıkıntı bir mevzu. Bu başlık, (Dışişleri) Bakan (Antony) Blinken ile Türk muhatapları ortasındaki görüşmelerin büyük bir kısmını oluşturdu.” dedi.

Miller, Türkiye’nin PKK ile uğraşının Suriye’deki PKK/YPG’yi de kapsadığı tarafındaki soruya karşılık verirken “Türkiye’nin, ABD’nin de terör örgütü olarak tanımladığı bir terör örgütüne, yani PKK’ya, karşı yasal harekete geçme hakkını tanıyoruz.” sözünü kullandı lakin PKK/YPG konusunda daha fazla yorum yapmadı.

Terör örgütü PKK/YPG’nin durumunun Suriye’deki bu hassas süreçte nasıl konumlandırılacağına ait ayrıntılara girmeyen Miller, “Bu hususta NATO müttefikimizle görüşmeler yapıyoruz ve en güzel yolun ne olacağına karar vermeye çalışıyoruz.” diye konuştu.