NASA, Ay’daki depremleri ölçmek istiyor

Ay Ortamı İzleme İstasyonu (Lunar Environment Monitoring Station / LEMS), 2026’da gerçekleşmesi planlanan Artemis 3 görevinde astronotların Ay’a götüreceği ilk üç yük arasında yer almaya aday. Kendi kendine çalışan bu kompakt sismograf, Ay’ın güney kutbunda depremlerin yol açtığı yer hareketlerini durmadan izleyecek.

İLK DEPREMLER YERLEŞTİRİLEN CİHAZLARLA TESPİT EDİLMİŞTİ

Independent Türkçe’de yer alan bilgilere göre insanların Dünya’nın uydusuna en son ayak bastığı Apollo görevlerinde Ay’ın yüzeyine sismograflar yerleştirilmiş ve buradaki ilk depremler böyle tespit edilmişti. Fakat 1969-1972 döneminde düzenlenen bu görevler, Ay’ın ekvatoruna yakın ve Dünya’ya bakan yüzündeki verileri toplamıştı. NASA’nın yeni göreviyle Ay’ın güney kutbundaki sismik verilere ulaşmak, bu bölgenin insan yaşamına uygun olup olmadığını öğrenmek açısından önem taşıyor.

Ay yüzeyinde üç aydan iki yıla kadar çalışması planlanan LEMS’in, Ay’ın jeofiziksel faaliyetlerini uzun süre boyunca tek başına ölçmesi bekleniyor. Artemis 3 astronotlarına eşlik etmeye aday diğer araçlar ise Ay’ın Tarımsal Bitki Örtüsü Üzerindeki Etkileri Aracı (Lunar Effects on Agricultural Flora Instrument) ve Ay Yalıtkanlığı Analiz Aracı (Lunar Dielectric Analyser).

Ay’daki depremlere temelde Dünya ve uydusu arasındaki kütleçekimsel kuvvet yol açarken, bu çekim gücü gelgitlere de neden oluyor. Diğer nedense Ay yüzeyinin gündüzleri 121 dereceden geceleri eksi 133 dereceye kadar düşebilmesi. Bu büyük sıcaklık değişimleri Ay’ın genleşip büzülmesine yol açarak sarsıntı yaratıyor.

Bu nedenle sismik veriler, Ay yüzeyinin altında neler yaşandığını anlamaya da katkı sağlayacak.