OECD raporuna nazaran ilkokul kademesinde kamu harcamaları hissesinin en düşük olduğu ülkeyiz

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından üye ülkelerin eğitim sistemlerini sayısal bilgilerle ortaya koyan “Bir Bakışta Eğitim 2024” raporu açıklandı. Rapora nazaran, Türkiye, tüm egitim kademelerinde öğrenci başına en düşük harcama yapan OECD ülkelerinden biri. İlköğretimden yükseköğretime kadar öğrenci başına yapılan yıllık harcama ortalama 5 bin 425 dolar. OECD ülkeleri ortalaması ise 14 bin 209 dolar. Rapordaki Türkiye ile ilgili bilgiler şöyle:

• 25-64 yaş aralığındaki her iki yetişkinden biri en fazla lise mezunu.
• 25-34 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin yüzde 30’u lise mezunu bile değil.
• En az bir ebeveyni üniversite mezunu olan 25-64 yaş aralığındaki yetişkinlerin yüzde 81’i üniversite mezunu. Anne babası lise mezunu olmayan 25-64 yaş aralığındaki yetişkinlerin ise sadece yüze 18’i üniversite mezunu.
• 18-24 yaş aralığında yaklaşık her üç gençten biri (yüzde 31.1) ne eğitimde ne istihdamda. OECD ülkeleri ortalamasında bu oran yüzde 13.7.
• 18-24 yaş aralığında ne eğitimde ne istihdamda olan bayanların oranı yüzde 41.4 iken erkeklerde bu oran yüzde 21.4. OECD ortalamasında bayanların oranı yüzde 14.4, erkeklerin ise yüzde 13.1. Güzel eğitim almayan yetişkinlerin ömürleri boyunca hem toplumsal hem çalışma hayatı açılarından risk altında oldukları vurgulanan rapordaki birtakım öteki tespitler şöyle:
• Türkiye, hem 25-64 yaş aralığındaki lise mezunları (yüzde 62) için hem de üniversite mezunları (yüzde 74) için en düşük istihdam oranına sahip OECD ülkesi. OECD ortalamaları sırasıyla yüzde 77 ve yüzde 87.
• Türkiye’de her dört üniversite mezunu yetişkinden biri istihdamda yok.
• 6-14 yaş aralığında okullaşma oranı yüzde 98.8.
• Türkiye yüzde 48 ile 3-5 yaş kümesi çocuklar için okullaşma oranının en düşük olduğu OECD ülkesi.
• 15-19 yaş aralığında eğitime iştirak oranı yüzde 73. Bu oran bölgelere nazaran farklılıklar gösteriyor. Bu yaş aralığında eğitime iştirak oranının en düşük olduğu bölgeler yüzde 60.5 ile Kuzeydoğu Anadolu-Doğu ve yüzde 61.1 ile Güneydoğu Anadolu.

EĞİTİM HARCAMALARI

• Türkiye’de GSYH’nin yüzde 4,2’si eğitim kurumlarına harcanırken, OECD ülkeleri ortalamasında bu oran yüzde 4,9.
• Türkiye, ilkokul kademesinde kamu harcamalarının hissesinin en düşük, özel harcamaların hissesinin en yüksek olduğu ülke. İlkokul kademesinde özel harcamaların hissesi yüzde 23, OECD ortalamasında yüzde 6.
• Türkiye’de ilkokul kademesinde hane halkının yaptığı egitim harcamalarının hissesi OECD ülkeleri ortalamasının yaklaşık dört katı. (Türkiye: yüzde 19, OECD: yüzde 5).

‘KADINLAR DAHA BAŞARILI LAKİN DAHA GERİDE’

“Eğitimde eşitlik ve işgücü piyasası” kısmındaki kimi tespitler şöyle:

• Eğitimdeki eşitsizlikler çok küçük yaşlarda başlıyor. En kıymetli eşitsizlikler ailelerin sosyoekonomik geçmişleriyle ilişkili.
• Kadınlar, bilhassa de göçmen kökenli olanlar, erkeklerden daha uygun performans göstermelerine karşın emek piyasasında geride kalıyor.

‘NİCELİK VAR NİTELİK YOK’

Türk Eğitim Derneği fikir kuruluşu TEDMEM tarafından OECD raporuna ait yapılan tahlilde, “Bir Bakışta Eğitim 2024 raporunda yer alan göstergeler, Türkiye’nin eğitimde nicel açıdan kıymetli bir uzaklık katettiğini açıkça ortaya koymaktadır. Lakin, bu kazanımların sürdürülebilirliği ve eğitim sisteminin daha ileri taşınabilmesi için siyasetlerin odak noktasının niteliğe yönelmesi gerekmektedir” tabirleri kullanıldı. Açıklamada, niteliğin artırılmasına yönelik siyasetlerin, öbür ülkelerle rekabet edebilirlik ve kalkınma gayeleri bakımından hayati ehemmiyet taşıdığına vurgu yapıldı.

ZOR BİR KIŞ BİZİ BEKLİYOR: KALİTE DÜŞTÜ, MASRAFLAR ARTTI

Ipsos’un 2024 Eğitim Monitörü araştırmasına nazaran ülkeler ortalamasında toplumun eğitim kalitesinden memnun olmadığı görüldü. 30 ülkede yapılan araştırmada Singapur bu yıl da eğitimin kalitesi konusunda en memnun olan ülke olurken Türkiye’de bireylerin yalnızca yüzde 13’ü eğitim kalitesinden mutlu. Bu oranın geçen yıl yüzde 18 olduğu belirtildi. Türkiye’de bugünkü eğitimin daha berbat olduğunu düşünenlerin oranı ülkeler ortalamasının üzerinde, hem de geçen seneye nazaran beş puan daha yüksek. Üniversite eğitiminin gençleri gelecekteki mesleklerine hazırlama konusunda Türkiye’den yüzde 65’i olumsuz görüş bildirdi.

Araştırmada her on şahıstan dokuzu, okul masrafları yüzünden zorlandığını lisana getirdi. Bütçeyi en çok zorlayan harcama kalemleri ise kırtasiye masrafları ve okul için kıyafet, ayakkabı. Araştırmayı pahalandıran Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik şöyle konuştu: “En yüksek sarfiyat kalemleri ortasında kırtasiye, okul kıyafetleri ve ayakkabı harcamaları öne çıkıyor. Her 10 ebeveynden altısı geçtiğimiz sene olduğu üzere bu sene de okul masraflarında kısıtlama yapmak zorunda kaldığını belirtiyor. Bir evvelki yılın kıyafetlerini kullanmak ve kırtasiye masraflarını azaltmak yapılan kısıtlamaların başında geliyor. Bu yıl, giysi ve mutfak masraflarından geçtiğimiz yıla nazaran daha fazla kısıtlama yapıldığı dikkat çekiyor. Isınma masraflarıyla birlikte, zorlayıcı bir kış bizleri bekliyor.”