Patronların bir dediklerini ikiletmeyen iktidar emekçi ve işçiye TES dayatıyor

Emekliye, işçiye temmuzda ek-ara artırımı çok gören iktidar, işverenlerin istemlerini karşılamak için işverenlerin istediği tamamlayıcı emeklilik sistemini (TES) dayatıyor. Patronlar yaz başından itibaren ek maliyet getireceği gerekçesiyle “enflasyon düzeltmesine” karşı çıkıyordu. Bunun için iktidarla da görüşmeler yürütüldü. Sanayi ve ticaret odalarından gelen ağır talepler üzerine iktidar geri adım attı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 29 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, iş dünyasının talepleri üzerine uygulamaya başladıkları “enflasyon muhasebesinde” küçük işletmelere kolaylık sağlamak gayesiyle yeni kararları devreye alacaklarını belirterek “Yaklaşık 1.5 milyon gelir ve kurumlar vergisi mükellefini süreksiz vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesi kapsamından çıkarıyoruz” dedi. Vergi Usul Kanunu Genel Bildirisi 31 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna nazaran, “enflasyon düzeltmesi” kapsamında olup 31 Aralık 2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışlar toplamı 50 milyon liranın altında olan mükelleflerin 2024 hesap devrinin ikinci ve üçüncü süreksiz vergi periyotları prestijiyle düzeltme yapmaları gerekmeyecek. Şimşek’in açıklamalarının akabinde birinci teşekkür de TOBB’dan geldi.

Patronların istemini karşılayan iktidar yaklaşık 16 milyon emeklinin “ek artırım taleplerini” görmezden geldiği üzere “TES” ismi altında bir sistemi yaşama geçirmeye çalışıyor. Orta vadeli programda (OVP) bir kere daha bu mevzuya yer verildi. OVP’ye nazaran, “Otomatik İştirak Sistemi’nin (OKS) patronların de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi” kurulacak. Münasebet olarak da “tasarrufların artırılması” gösterildi. TES için yasal düzenlemenin gelecek yılın son çeyreğinde yaşama geçirilmesi hedefleniyor. İktidar, açlık sonunun altındaki 17 bin 2 lira ile geçinmeye çalışan yaklaşık 8 milyon taban fiyatlı personel ile bunun biraz üzerinde fiyat alan milyonlarca emekçiden bir de “tasarruf yapmasını” bekliyor.

‘KIDEME ÇÖKME PLANI’

Ayrıca TES ile ilgilili “kıdem tazminatını” da içine alacağı tarafında tenkitler var. Çalışma hayatı uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik’in bu mevzudaki değerlendirmesi şöyle:

“Kısa ve öz: TES kıdem tazminatına çökme planıdır. Kıdem tazminatını kişisel emeklilik fonuna dünüştürmenin hesabı yapılıyor. OVP’de yer alan TES gayesi toplumsal güvenlik sistemi ve kıdem tazminatı için önemli bir tehlike. ‘İkinci emeklilik maaşı’ üzere pazarlanmaya çalışılan bu model gerçekleşirse mevcut kamusal emeklilik sistemi ve aylıkları daha da berbatlaşabilir ve emekli aylıklarının uygunlaştırılması yerine ‘ikinci emekli maaşı’ aldatmacası öne çıkarılabilir. Toplumsal güvenlik sisteminin kişiselleşmesinin, özelleştirilmesinin önü açılabilir. TES için öngörülen prim kesintisi ile ikinci bir emekli aylığı almak mümkün değildir. Olsa olsa kıdem tazminatı aylık harçlığa dönüşür. Hala SGK’de yüzde 20 olan uzun vadeli sigorta kolları prim oranları ve kamu katkısı ile ödenen aylıklar ortada iken çok daha düşük kesinti oranlarıyla ikinci emekli aylığı argümanı tam bir aldatmacadır. Bir taşla iki kuş vurmak istiyorlar. Bir yandan yıllardır gündemde olan kıdem tazminatının tasfiye edilmesi öte yandan düşük emeklilik aylıklarına duyulan yansıyı bertaraf etmek.”

‘BİZLER BORÇLU DEĞİL ALACAKLIYIZ’

Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), 8 Eylül 1999 sonrası SGK girişlilerin durumuyla ilgili Tekirdağ’ın Çerkezköy ilçesinde açıklama yaptı. ANKA’nın haberine nazaran akranlarına nazaran mağdur edildiklerini belirten dernek üyeleri, “Bizler borçlu değil alacaklıyız” tabirlerini kullandı.