Rusya Suriye’de cihatçı kümelerin etkinliğindeki bölgelere taarruzları ağırlaştırdı

Suriye’de Devlet Başkanı Beşşar Esad yönetiminin müttefiki Rusya, son günlerde cihatçı kümelerin etkinliğindeki bölgelere taarruzları ağırlaştırıyor. Rus savaş uçakları, Suriye’nin kuzeybatısında, Türkiye’nin Hatay hududundaki El Kaide’ye kontaklı terör örgütü Heyet Tahrir eş Şam’ın (HTŞ) denetimindeki İdlib’e maksatlara hava atakları düzenliyor.

Esad karşısı Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, evvelki gün İdlib kırsalındaki Rusya ateşinde biri çocuk en az 10 kişinin öldürüldüğünü ve 32 kişinin yaralandığını kaydetti. İngiltere merkezli gözlemevi, jetlerin “bir kereste fabrikası, bir mobilya atölyesi ve bir zeytin pres makinesini” vurduğunu bildirdi.

Türkiye, Rusya ve İran, 2017’deki Astana toplantısında Suriye idaresinin denetiminde İdlib’de gerginliği azaltma kararı almış lakin bunun ihlal edilmesiyle en son Ankara-Moskova çizgisindeki temaslar sonucu Mart 2020’de bölgede tekrar ateşkes ilan edilmişti.

‘OLASI HÜCUMA ÖNLEM’

Rus savaş uçaklarının son dört günde 27’den fazla noktayı vurduğu belirtiliyor. Ayrıyeten İsrail’in Lübnan ve Suriye’ye yönelik artan hücumlarıyla birlikte taraflar bölgede gerginlik tırmanırken HTŞ’nin de Esad idaresine karşı operasyon hazırlığında olduğu tez ediliyor.

Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan Ortadoğu uzmanı Doç. Dr. Yasin Atlıoğlu, Suriye’deki farklı kümelerin hakimiyetindeki alanlardan, Esad’ın denetim ettiği bölgelere yönelik bir akın riskinin daima mevcut olduğuna dikkat çekti. Atlıoğlu, “İdlib’de HTŞ, Fırat’ın doğusunda terör örgütü PKK/PYD, bunların hepsinin Esad’ın denetim ettiği topraklara yönelik bir teşebbüsü olabilir” dedi. Atlıoğlu, geçen günlerde Suriye’nin çöl bölgesindeki askeri birliklerinin ve çalışanının “İdlib’e kaydırıldığını” söyleyerek bu bahiste iki mümkünlük bulunduğunu tabir etti. Atlıoğlu, “Birincisi, Esad’ın, Ruslarla birlikte İdlib’deki radikal yapıyı ortadan kaldırmak için çatışma ortamını bir fırsat olarak görmesi. İkincisi ise HTŞ’nin İdlib etrafına yanlışsız taaruz teşebbüsünde bulunabileceği istikametinde. Ya bir operasyon hazırlığı var ya da tedbir olarak HTŞ’nin potansiyel taarruz hareketine rağmen etraf kuşatılıyor, hareket alanı daraltılmaya çalışılıyor” sözlerini kullandı.

‘SESSİZLİĞİ TERCİH ETTİ’

Suriye’nin, İsrail’in Filistin ve Lübnan’a akınları ile bölge oluşan tansiyondaki mevcut durumuna ait de konuşan Atlıoğlu, “Esad; İran, Hizbullah ve Hamas’ın kıymetli destekçilerinden biriydi lakin 2011’deki iç savaş sonrası önemli bir egemenlik kaybına uğradı. Evvelden olduğu üzere çatışmaya direkt dahil olmadı, sessiz kalmayı tercih etti. Esad, meseleler yaşadığı Arap ülkeleri ve Türkiye ile alakalarını son bir iki yıldır olağanlaştırmaya çalışıyor. Bunları yaparken yeni bir çatışmaya direkt dahil olmak, olağanlaşma teşebbüslerinin önünde bir pürüz oluşturabilir. Ayrıyeten Esad’ın sessiz kalması kimi Arap ülkelerinde takdirle karşılandı” dedi.

İRAN’IN VARLIĞI

Atlıoğlu, “İsrail için Suriye’deki asıl tehdit, İran’ın varlığı. ABD de bu türlü düşünüyor. Çatışmanın genişleme potansiyelinin bulunduğu bir yer de Güney Suriye bölgesi. Çatışma yayılırsa Güney Suriye, Golan üzerinden, Tenef Üssü ile Fırat’ın doğusundan Irak-Ürdün hududuna olan bölgeleri, ABD-İsrail-PYD’nin denetlemeye çalışması tarafında savlar var. Bu türlü olursa Esad, kendisini çatışmanın tam ortasında bulabilir” diye konuştu.

GÖÇ DALGASI RİSKİ

Suriye’nin 14 eyaletinden birisi olan İdlib, Türkiye hududunda yer alıyor. Bölgenin ateş çizgisinde olduğu 2017-2020 ortasında akınlardan kaçan yaklaşık 2 milyon Suriyeli, Türkiye hududuna yakın bölgelere göç etti. İdlib’deki son gelişmeler, Türkiye’ye yeni bir göç baskısı riskini beraberinde getiriyor. Atlıoğlu, çatışma büyürse hududa yönelik göç hareketinin başlayabileceğini belirterek bu durumun fakat Türkiye, Rusya ve Suriye ortasındaki işbirliğiyle engellenebileceğini vurguladı.