Sayıştay denetimini kim tırpanladı?

Sayıştay’ın konumunu, çıkardıkları yasalarla daha da güçlendirdiklerini savunan Erdoğan, “Sivil, askeri, tüm kamu kurumlarını, kamu iktisadi teşekküllerini, belediye şirketleri dahil kamu kaynağı kullanan her kuruluşu Sayıştay denetimi kapsamına aldık” dedi. Erdoğan, “Sayıştay’ı hak ettiği konuma yine biz getirdik” diye konuştu.

Buna karşın AKP döneminde Sayıştay’ın yetkilerini sınırlandıran birçok düzenleme yaşama geçirildi. AKP’nin, 2012’de yaptığı büyük tepki çeken değişiklik ile Sayıştay denetimi sınırlandırıldı. O dönemde Sayıştay Yasası’nın “denetim ve denetim sürecini” düzenleyen bölümünde kapsamlı değişiklikler yapılmıştı. “Düzenlilik denetimi” sınırlandırılmıştı. Bu düzenlemelerden bir bölümü daha sonra Anayasa Mahkemesi tarafından anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edildi. Ancak raporları sınırlandıran bazı düzenlemeler halen yürürlükte. Örneğin, “Denetim raporlarında, kamu idaresinin yerine geçerek belirli bir iş ve işlemin yapılmasını veya belirli bir politikanın uygulanmasını zorunlu kılacak, kamu idaresinin takdir yetkisini sınırlayacak veya ortadan kaldıracak görüş ve talep içeren rapor düzenlenemez” hükmü aynen duruyor. “Yerindelik denetimi” (üst bir birimin altta bulunan bir birimin yapmış olduğu eylem ve işlemlerin yerinde olup olmadığına karar vermesi) sayılabilecek denetim raporu düzenlenemiyor. Hazırlanan taslak denetim raporlarının başkanlığa sunulmadan önce üç uzman denetçiden oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonları tarafından incelenmesini öngören hüküm de duruyor. AKP 2016’da Sayıştay Yasası’nda değişiklik yapmıştı.

ŞİRKETLERE SINIRLAMA

Bu kez de kamu payı yüzde 50’den az olan şirketlerde Sayıştay denetimi sınırlandırılmıştı. Kamu payı yüzde 50’den az olup bağımsız denetime tabi olan şirketler, bunların iştirakleri ve bağlı ortaklıklarının denetiminde, ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenen ve Sayıştay’a gönderilecek olan bağımsız denetim raporları esas alınarak denetim yapılması öngörülmüştü. AKP bunların dışında yıllar içinde yaptığı birçok düzenlemede Sayıştay denetimini devre dışı bıraktı. Son olarak görüşmeleri süren dışişleri vakfı da Sayıştay’ın denetim kapsamı dışında bulunuyor.