Tezkere kabul edildi: TSK 2 yıl Somali’de misyon yapacak

TBMM Genel Konseyi’nde Türkiye ile Somali ortasındaki savunma işbirliği mutabakatı çerçevesinde TSK’nın Somali’nin deniz yetki alanları dahil olmak üzere iki ülke tarafından ortaklaşa belirlenecek bölgelerinde 2 yıl müddetle görevlendirilmesine ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi görüşüldü.

CHP ve DEM Parti’nin ‘hayır’ oyu kullandığı tezkere kabul edildi.

Tezkerede şu sözler yer aldı:

“Somali, kökleri tarihten gelen yakın bağlantılara sahip olduğumuz dost ve kardeş bir ülkedir. Hint Okyanusu’na ve Aden Körfezi’ne kıyısı bulunan stratejik pozisyondaki Somali’nin güvenliği ve istikrarı tüm bölge için değer arz etmektedir.

Somali Federal Hükûmeti ülkesinin egemenliğini ve bağımsızlığını güçlendirmek, iç ve dış güvenliğini sağlamak ve ulusal bütünlüğünü temin edebilmek amacıyla bir yandan savunma ve güvenlik kuvvetlerinin tekrar yapılandırma çalışmalarına devam ederken öbür yandan terörle uğraş operasyonlarını sürdürmektedir.

Ülkemiz 2011 yılından bu yana Somali Federal Hükûmetiyle iki ülke halkının yararına olacak formda, teşebbüsçü ve insani dış siyasetimiz çerçevesinde, siyasi, toplumsal, ekonomik ve güvenlik alanlarında çok yönlü iş birliği tesis etmiştir. Ülkemizin Somali halkı nezdinde sahip olduğu prestij ve yıllar içerisinde ülkemize yönelik oluşan inanç iş birliğimizin kesintisiz biçimde sürdürülmesine kıymetli bir etken olmuştur.

İki ülke ortasında yürürlükte bulunan Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Mutabakatı, Askeri Eğitim İşbirliği Muahedesi, Savunma Sanayi İşbirliği Muahedesi ve Askeri Mali İşbirliği Mutabakatı kapsamında Somali’de güvenlik ve istikrarın sağlanmasına yönelik eğitim, yardım ve danışmanlık faaliyetlerimiz sürdürülmekte, Somali savunma ve güvenlik kuvvetlerinin yine yapılandırılması ve terörle çaba edebilecek kapasiteye ulaşabilmesini teminen milletlerarası toplumla birlikte on yılı aşkın müddettir takviye sağlamaya devam edilmektedir.

Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögeleri, Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Aksiyonların Önlenmesine Dair Mukavele ve 16 Aralık 2008 tarihli 1851 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu Kararı temelinde milletlerarası toplumca Aden Körfezi, Somali açıkları (Somali Karasuları hariç), Arap Denizi ve mücavir bölgelerde yürütülen deniz haydutluğu ve silahlı soygun hareketleri ve denizde terörizmle uğraşa ait eforları Türkiye Büyük Millet Meclisi 2009 yılından bu yana verdiği ve son olarak 17 Ocak 2024 tarihli ve 1401 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararıyla süreyi bir yıl uzatılan müsaade çerçevesinde aktif bir biçimde dayanak vererek Somali açıklarında seyrüsefer emniyetinin sağlanmasında katkıda bulunmakta olup 2024 yılının Temmuz ayından itibaren bu maksada matuf faaliyet gösteren Birleşmiş Birleşik Vazife Kuvveti-151’e (CTF-151) yedinci defa komuta edecektir.

Yapılan bu faaliyetlerle bölgede seyreden Türk bayraklı ve Türkiye temaslı ticari gemilerin emniyetinin aktif halde koruma edilmesi, anılan bölgelere yapılan insani yardım faaliyetlerine dayanak verilmesi, Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögelerinin harekât aktifliği ve bölgeye ait deneyiminin artırılması, Birleşmiş Milletler sistemi içinde bölgesel ve global ölçekte oynadığımız rolün ve görünürlüğümüzün pekiştirilmesi sağlanmaktadır.

Somali savunma ve güvenlik kuvvetleri, çalışanı ve başka kaynak karşısında kâfi potansiyele sahip olmasına karşın ekonomik zorluklar sebebiyle misyonlarını yerine getirmede istenen düzeye ulaşamamıştır. Somali Federal, Hükûmeti, terörle Gayret ve güvenlik kuvvetleri ile öbür devlet kurumlarının kapasite teşebbüsünün bir sonraki etabına geçebilmek gayesiyle, hâlihazırda ekonomik açıdan değerlendirilemeyen deniz yetki alanlarında denetimi sağlanmasını ve deniz kaynaklarının Somali iktisadına kazandırılmasını hedeflemektedir. Bu amaç, 12 Aralık 2023 tarihinde New York’ta ülkemizin ortak konut sahipliğinde düzenlenen Somali’nin Güvenliği Konferansında kabul edilen ve Somali’nin güvenlik sorumluluğunu yakın gelecekte tek başına üstlenmesine yönelik Somali Güvenlik Dalı Kalkınma Planı’yla da uyumludur.

Bu gayelere uygun biçimde Türkiye Cumhuriyeti ile Somali Federal Cumhuriyeti ortasında 8 Şubat 2024 tarihinde Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Muahedesi imzalanmıştır. Bahse bahis mutabakat, iki ülke ortasındaki bağların geliştirilmesi ve birebir hedefle savunma iş birliğinin güçlendirilmesi, bu suretle Somali’nin ekonomik kaynaklarının daha faal ve verimli biçimde kullanılmasına yönelik yapılacak faaliyetlerin ayrıntılarını kapsamakta olup her ülke tarafından da onaylanmıştır.

Müteakiben, Somali Federal Hükûmeti, Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması’nda mutabık kalınan emeller doğrultusunda terörizm, deniz haydutluğu, yasa dışı balıkçılık, her türlü kaçakçılık ve öbür tehditlere karşı Türkiye Cumhuriyeti’nde Silahlı Kuvvetlerimizin vereceği dayanak dâhil olmak üzere yardım talep etmiştir.

Bu prestijle, mezkûr muahedede mutabık kalınan gayeler ile Somali’nin terörle çabasına dair Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun 1 Aralık 2023 tarihli ve 2713 sayılı Karar’ı kapsamında, Somali’nin istikrar ve refahına yönelik bütüncül yaklaşımımız temelinde, Somali’nin ekonomik kaynaklarının korunmasına yardım edilerek kendi kaynaklarından faal bir halde istifade etmesi ve bu sayede savunma ve güvenlik kuvvetlerini ülkenin güvenliğini temin ve idame edecek düzeye getirmesi öngörülmektedir.

Somali’yle gerçekleştirilecek bu iş birliği sayesinde, Somali’nin ekonomik kaynaklarının garanti altına alınması ve dış ticaretimizde ile deniz taşımacılığımız açısından kilit değerdeki bölgede istikrara ve güvenliğe katkıda bulunulması ve Somali’yle dostluğumuzun tahkim edilmesi, ayrıyeten milletlerarası barış ve istikrarı tehlikeye düşüren ve ulusal menfaatlerimizi de olumsuz istikamette etkileyebilen Aden Körfezi, Arap Denizi ve mücavir bölgelerdeki terörizm, deniz haydutluğu ve silahlı soygun aksiyonlarına karşı yürütülen eforlara ülkemizin dayanağının pekiştirilmesi sağlanacaktır.

Bu mülahazalarla, hudut, şümul, ölçü ve vakti Cumhurbaşkanlığınca takdir ve tayin olunacak halde, 2713 (2023) sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu Kararına ve milletlerarası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerimize uygun bir biçimde, gerektiğinde üçüncü ülkeler ve uluslararası örgütlerle iş birliği imkânları da kullanılarak, Somali ile ülkemiz ortasında akdedilen milletlerarası mutabakatların uygulanması kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri ögelerinin, Somali’nin terörizm, deniz haydutluğu, yasa dışı balıkçılık, her türlü kaçakçılık ve tehditlere karşı güvenliğinin sağlanması faaliyetlerine dayanak verilmesi emeliyle Somali’nin deniz yetki alanları dâhil olmak üzere iki ülke tarafından ortaklaşa belirlenecek bölgelerinde ve münhasıran tespit edilecek kurallarla görevlendirilmesi ve bununla ilgili gerekli düzenlemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek asıllara nazaran yapılması için Anayasa’nın 92’nci unsuru uyarınca iki yıl mühletle müsaade verilmesi konusunda gereğini bilgilerinize sunarım.”