Tiyatronun acı kaybı… Genco Erkal 86 yaşında hayatını kaybetti

Acı haber, Genco Erkal’ın kurucusu olduğu Dostlar Tiyatrosu’nun sabaha karşı yaptığı paylaşımla duyuruldu.

Erkal, uzun müddettir kan kanseri tedavisi görüyordu.

CENAZE MERASİMİ CUMA GÜNÜ

Genco Erkal, cuma günü saat 14.00’te Harbiye Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nda düzenlenecek merasimin akabinde ikindi vakti kılınacak cenaze namazıyla Zincirlikuyu Mezarlığı’nda son seyahatine uğurlanacak.

GENCO ERKAL KİMDİR?

28 Mart 1938’de İstanbul’da doğdu. Babası deniz subayı Reşat Bey, annesi moda dizayncısı ve terzi Nebahat Erkal (Şerbetçi) idi. Galatasaray Lisesi İlkokulu’nda yatılı okuduktan sonra orta tahsilini Robert Kolej’de, yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesinin Psikoloji Kısmı’nda tamamladı.

Tiyatroya küçük yaştan itibaren ilgi duydu.Robert Kolej’deki öğrencilik günlerinde tiyatro ile ağır olarak ilgilendi. Ailesi tiyatroculuk yapmasını onaylamadığı için üniversitede psikoloji eğitimi aldı, tiyatro ile amatör olarak uğraştı. 1957’de amatör bir oyuncu olarak Genç Oyuncular topluluğunun kuruluşunda yer aldı.

Çöl Faresi, 1960. Müşfik Kenter, Yıldız Kenter, Sadri Alışık, Turgut Boralı, Genco Erkal.

Profesyonel tiyatroya başlaması, Muhsin Ertuğrul’dan gelen teklifle oldu. Birinci profesyonel oyunu Kenter Tiyatrosu’nda sahnelenen Çöl Faresi isimli oyundaki rolü idi. Birinci profesyonel rejisi de Kenter Tiyatrosu’nda Ionesco’nun tek perdelik “İskemleler” ve “Ders” oyunlarına yaptığı reji oldu.Oyunculuk hayatına Kenter Tiyatrosu’ndan sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda ve Ankara’da askerlik yaparken temas ettiği Ankara Sanat Tiyatrosu’nda devam etti. 1963’te Arena Tiyatrosu’nda sahnelenen Aslan Asker Şvayk oyunundaki Şvayk rolü ile periyodun tek tiyatro mükafatı İlhan İskender Ödülü’nü kazandı. Akabinde Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti.

Bir Mecnunun Hatıra Defteri, 1965

Nikolay Gogol’un Bir Meczubun Hatıra Defteri isimli hikayesini tiyatroya uyarladı ve Türkiye’de oynanan birinci tek kişilik oyun olarak 1965 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahneledi. 1969, 1992 ve 2014’te farklı yorumla sahnelediği bu eser, onunla özdeşleşti. Ankara Tiyatrosu’nda Asaf Çiğiltepe’nin sahnelediği “Arturo Ui’nin Önlenebilir Yükselişi” oyunu ile Brecht tiyatrosu ile tanıştı.

On yıl değişik tiyatrolarda oyuncu ve direktör olarak çalıştıktan sonra 1969 yılında Mehmet Akan, Şevket Altuğ, Ferit Erkal, Arif Erkin Güzelbeyoğlu ve Nurten Tunç ile birlikte devrimci bir tiyatro topluluğu olan Dostlar Tiyatrosu’nu kurdu. Genç Oyuncular’ın devamı olarak kurulan Dostlar Tiyatrosu’nun birinci oyunu 15 Ekim 1969’da sahneye konan Ha Me Ka Ha Ha Pe idi. “Durdurun Dünyayı İnecek Var”‘ın akabinde 1970’te sahnelenen “Rosenbergler Ölmemeliydi” takımın çıkış oyunu oldu.Bu oyunu “Asiye Nasıl Kurtulur” (1971), “Havana Duruşması” (1971) isimli belgesel oyun, Kafkas Tebeşir Dairesi uyarlaması “Analık Davası” (1971), “Azizname (1973) ve “Alpagut Olayı” (1974) izledi. Turhan Selçuk’un Abdülcanbaz çizgi romanının, Nâzım Hikmet’in Kerem Üzere şiirinin uyarlamalarını sahneye koydu. 1978 yılında Brecht’in oyunlarından uyarladığı “Brecht Kabare”‘yi sahneledi. Dostlar Tiyatrosu’nun takımı salonsuzluk ve bütçe problemleri sebebiyle 1980’lerde dağıldı ve Dostlar, yapım tiyatrosu olarak oyunlar sahnelemeye devam etti.

Kafkas Tebeşir Dairesi, 1980

Yaroslav Haşek’ten Aslan Asker Şvayk, Gogol’den Bir Meczubun Hatıra Defteri, Bertolt Brecht’ten Galileo, Maxwell Anderson’dan Yalınayak Sokrates, Nâzım Hikmet’ten Kerem Üzere, Can Yücel’den Can çeşitli mükafatlar kazandığı ünlü rolleri ortasında yer alır. Oyuncu ve tiyatro yönetmeni olarak birçok mükafata kıymet görüldü; çeşitli kurumlar tarafından hayat uzunluğu muvaffakiyet mükafatı ile ödüllendirildi.

1993-1998 yılları ortasında, Paris’te ve Avignon Şenliği’nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız üretiminde rol aldı: Nâzım Hikmet’ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana’dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho’nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.

Senfonik konserlerde Prokofiev’in Peter ile Kurt, Stravinski’nin Askerin Hikayesi, Fazıl Say’ın Nâzım isimli yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.

Önemli memleketler arası sinema şenliklerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hamle, Hakkâri’de Bir Mevsim, Camdan Kalp ve uzun bir ortadan sonra 2008 yılında çevrilen Pazar: Bir Ticaret Masalı, Çağan Irmak’ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği, 2010 yılında vizyona giren Prensesin Uykusu sinemasında sinemalarının başrolünde oynadı. 1982 yılında At ve 1983 yılında Faize Hamle sinemaları ile “en âlâ erkek oyuncu” kolunda Antalya Sinema Şenliği’nde iki sefer Altın Portakal’ aldı. TRT televizyonu için Haldun Taner’in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti ve oynadı.

2008 yılında Sivas’93 isimli belgesel tiyatro oyununu yazdı ve yönetti. Oyuncuların birden fazla role girdiği bir epik tiyatro örneği olan bu oyunda, 1993 yılında Sivas Madımak Oteli’nde çıkarılan bir yangın sonucu ölen otuz üç kişinin kıssasını bahis edindi. Oyun, Türkiye ve Avrupa genelinde sahnelendi.

2009 yılında, Amerikalı tarihçi ve tiyatro muharriri Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho isimli tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx’ın Dönüşü ismiyle sahneledi.