Trump Suriye’de ne karar verecek

Suriye’de Esad rejiminin devrilmesi, ABD’de gelecek ay misyona başlayacak Donald Trump idaresinin kısa vadede çözmesi gereken problemlere bir yenisini ekledi. Heyet Tahrir eş Şam (HTŞ) öncülüğündeki muhalif kümelerin Suriye’de idaresi ele geçirmesinin akabinde gerek Türkiye gerek HTŞ dahil olmak üzere muhalif kümelerin terör örgütü PKK/YPG’nin bu ülkenin kuzeydoğusunda işgal ettiği toprakları boşaltması tarafındaki baskı artıyor. Amerikan Washington Post gazetesine nazaran, terör örgütü DEAŞ’a karşı gayret gerekçesiyle yıllardır PKK/YPG’ye dayanak veren ABD’de ise Suriye konusunda verilecek kararla ilgili belirsizlik hâkim. Trump’ın “Ortadoğu’da savaşlara müdahil olmayacağız” söylemi yeni idarenin buradaki Amerikan varlığını sonlandırabileceğine işaret etse de ABD’nin PKK/YPG’ye verdiği takviyesi çekmesinin Washington açısından sonuçları olabileceği yorumları yapılıyor.

‘NEDEN KALALIM Kİ’

Son devirdeki gelişmeler ışığında Suriye’deki asker sayısını 900’den 2000 dolaylarına çıkaran ABD için buradaki varlığıyla ilgili vereceği kararın birkaç farklı tarafı var. Birinci devrinden bu yana lisana getirdiği “gereksiz savaşlara girmeyeceğiz” siyasetini, ikinci periyodunda daha net biçimde uygulaması beklenen Trump, kısa müddet evvel de bu ülkedeki ABD askerlerini geri çekmek istediğini yinelemişti. Trump’ın birinci devrinde Suriye özel temsilcisi olan James Jeffrey gazeteye verdiği demecinde buradaki ABD varlığının öncelikli gayesinin DEAŞ terör örgütü ile gayret olduğunu hatırlatırken, HTŞ’nin de DEAŞ’la çabada daha evvel muvaffakiyet sağlaması ve ABD’nin bölgedeki askeri faaliyetlerinin hava ataklarıyla hudutlu olması üzere faktörlerin “Bu askerleri neden Suriye’de tutmak zorundayız” sorusunu gündeme getireceğini belirtiyor.

YİNE DE BELİRSİZ

Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı olarak atadığı Michael Waltz da bölgedeki önceliklerinin DEAŞ’ın bitirilmesini olduğunu vurgulayıp, geçtiğimiz günlerde verdiği bir röportajda Trump’ın “Ortadoğu savaşlarına karışmayacağız” kelamlarını hatırlatarak Suriye’den çekilebilecekleri sinyalini verdi. ABD’nin bölgedeki varlığını sonlandırmasına karşı çıkanlar ise Washington’ın terör örgütü PKK/YPG’ye verdiği takviyesi sonlandırmasının farklı bölgelerdeki ortaklarıyla alakaları için olumsuz sonuçlar doğurabileceğini savunuyor.

RUSYA VE İRAN ETKİSİ

ABD’nin bu denklemi çözerken bölgesel aktörlerle ilgilerini muhafazası gerekiyor. Moskova ve Tahran’ın bölgede yeni stratejiler geliştirme potansiyeli, İsrail’e karşı muhtemel risk durumu Washington’un alacağı kararı daha karmaşık hale getiriyor. ABD’nin buradaki varlığı bir tarafıyla de İran’ın bölgedeki vekil güçlerinin hareketlerini yakından izleme fonksiyonu görüyordu. Rusya’nın Suriye’deki varlığını sürdürüp sürdürmeyeceği de ülkedeki Moskova tesirini bitirmek isteyen Washington açısından karar alma sürecinde kıymetli bir öge olabilir.

?

Panama Kanalı

KANADA, PANAMA VE GRÖNLAND: TRUMP ORALARA EL Mİ KOYACAK

Dört yıllık ortadan sonra, Ocak 2025’te Oval Ofis’te işbaşı yapacak olan Donald Trump’ın Kanada’dan sonra Panama ve Grönland’ı “almaya” yönelik açıklamaları önemli tartışma yaratıyor. Trump’ın ‘Önce Amerika’ siyasetinin bu defa yayılmacılığı da kapsayabileceği, bu bölgelerin doğal kaynakları ve stratejik pozisyonları nedeniyle eski Başkan’ın kelamlarının ciddiye alınması gerektiği yorumları yapılıyor.

– KANADA: Eski Başkan’ın birinci çattığı ülke Kanada’ydı. Sondan gelen “düzensiz göçmenler ve uyuşturucuyu” engellememeleri halinde, ABD’nin en büyük ticari ortağı olan ülkeye ağır gümrük vergileri uygulamakla tehdit etti. Gümrük sorununu görüşmek için Kasım ayında ziyaretine gelen Kanada Başbakanı Justin Trudeau’dan “Kanada Valisi” diye bahseden Trump, ülkenin “ABD’nin 51’nci eyaleti” olabileceğini argüman etti. Trump’ın atılımları, yeni devirde de dış siyasetini ticari muahedeler üzerinden sürdüreceği sinyali veriyor.

Grönland

– PANAMA: Kanada’nın akabinde Trump’ın radarına, bir öteki mali problem olan Panama Kanalı’nın geçiş fiyatları girdi. Amerikan gemilerinden yüksek fiyat alındığını belirten eski Lider, bu durum değişmezse kanalın “eskiden olduğu üzere ABD idaresine girmesi gerektiğini” söyleyerek Panama Devlet Başkanı’nın yansısını çekti. 2023’te orta Amerika’da yaşanan kuraklık yüzünden kanalı kullanan gemi sayısı azaldığından, yöneticiler geçiş fiyatlarını artırmak zorunda kalmıştı. Kanaldan gerçekleştirilen kargo nakliyeciliğinde birinci sırada ABD bulunuyor.

– GRÖNLAND: Eski Başkan’ın son çıkışı ise, evvelki idaresi sırasında söz ettiği Grönland’ın mülkiyeti hakkında oldu. Danimarka’ya bağlı özerk adanın “dünya çapında ulusal güvenlik ve özgürlük” için Amerikan mülkiyetine dönmesini mecburilik olarak niteledi. Yüzde 80’i buz katmanıyla kaplı adada, “stratejik önemde” bir ABD uzay üssü bulunuyor. Ayrıyeten petrol ve Rusya ve Çin’den ithal edilen neodimyum ve disprozyum üzere az toprak mineralleri rezervlerine mesken sahipliği yapıyor. Buzulların erimesiyle kıymetli ticaret yolları üzerinde bulunacağı öngörülüyor.

BİLGİ NOTU

82 km uzunluğundaki Panama Kanalı, 1881-1914 yılları ortasında ABD tarafından inşa edilmiş 1977 yılında ABD Başkanı Jimmy Carter’ın Panama ile yaptığı mutabakat sonrasında idaresi 31 Aralık 1999’da Panama’ya devredilmişti.