Türkiye bir güne daha yasak ve sansürle uyandı, BTK kararıyla Instagram engellendi

Sosyal medya uygulaması Instagram, dün rastgele bir açıklama yapılmadan erişime kapatıldı. Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu’nun (BTK) sitesinde, Instagram’ın mahkeme kararı olmadan “katalog suçlar” nedeniyle kapatıldığı belirtildi. Kararın; İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un, Hamas İdari Ofis Şefi İsmail Haniye’nin Tahran’da öldürülmesinin akabinde Instagram’da yayımlanan taziye iletilerinin “gerekçe gösterilmeden” kaldırılması nedeniyle “Bu çok açık ve net bir sansür girişimidir” yansısını göstermesinin akabinde alınması ise dikkat çekti.

Konuya ait avukat Doç. Dr. İsmail Yüksel, demokrasinin olmazsa olmazı söz özgürlüğüne ziyan verildiğinin altını çizerek “İfade ve haber alma özgürlükleri elbette sınırsız değildir fakat bu özgürlüklerin nasıl sonlandırılacağı hem Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi hem anayasamız hem de kanunlarımız tarafından çok sıkı kaidelere bağlanmıştır” dedi. Yüksel, kelamlarına şöyle devam etti: “Anayasa Mahkemesi’nin de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin de bir platformun erişime büsbütün kapatılmasının söz özgürlüğüne ölçüsüz bir müdahale olduğunu gösteren çok sayıda kararı var. Münasebetiyle bu süreç Anayasamıza ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne karşıt bir süreç. BTK’ye tanınmış olan yetkilerin kapsamı dahilinde bir platformun gerekçesiz tümüyle erişime engellenmesi yok. Bu kararının alınması hukuka karşıt, bu türlü sınırsız yetki tanıyan bir kanun unsurumuz bulunmuyor. Kanunun verdiği yetkiyi aşarak yapılan bir süreç birebir vakitte yapan şahıslar hakkında cezai sorumluluğu da doğurabilir.”

‘MADDİ ZİYAN YARATIYOR’

Erişim mahzurunun birçok açıdan kıymetlendirilmesi gerektiğini kaydeden Yüksel, “Instagram’ı işleri için kullanan da birçok kişi var. Sırf haber alma ve söz özgürlüğüne değil, şahısların çalışma hürriyetlerine de direkt maddi ziyan yaratan bir müdahale oluşturuyor” diye konuştu.

Yüksel, “Anladığım kadarıyla Instagram’ın muhakkak içeriklere müsaade vermemesine misilleme olarak bu türlü bir süreç yapılmış. Aslına bakarsanız içerik kontrolü de tabir hürriyeti için bir tehdit. Tabir özgürlüğüne yalnızca devletler müdahale etmiyor, META üzere büyük şirketler de müdahale ediyor. Vakit zaman da bizim hukukumuzun müsaade vermediği ölçüde müdahaleler oluyor lakin doğal ki buna karşı yaptırım Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının haklarını sınırlayacak biçimde olmamalı” sözlerini kullandı.

LİSTEDE 5 ÜLKE VAR

Instagram’a erişimin engellendiği beş ülke bulunuyor. Listenin başında yer alan Çin, 2014 yılında Hong Kong’da gerçekleşen demokrasi yanlısı protestolardan sonra platformu erişime kapattı. Instagram’ın Çin’de yasaklanma nedenlerinin başında ise Çin hükümetinin denetimsiz bilgi yayılımını engelleme isteği geldiği öne sürüldü. İran’da ise 2022’de dünya çapında büyük bir ses getiren Mahsa Amini protestolarını bastırmak için erişim manisi getirmiş. Platformun engelli olduğu bir öteki ülke ise neredeyse tüm interneti yasaklayan Kuzey Kore. Listedeki dördüncü ülke ise Rusya. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Moskova hükümeti pek çok Batılı şirket tarafından ambargo cezasına çarptırıldı. Bu bağlamda Instagram’ın çatı şirketi olarak hizmet veren META, Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşı destekleyen Rus hesaplarını sonlandırmaya başladı. Birebir vakitte nefret söylemi siyasetlerinde esnekliğe giden META, Rusya aykırısı tabirleri süreksiz bir formda tolere etmeye başlamıştı. Putin idaresi ise şirketin “ikiyüzlü bir tutum” sergilediğini lisana getirerek şirket çatısı altında bulunan platformlara erişim mahzuru getirdi. Instagram’ın yasaklı olduğu son ülke ise dün prestijiyle Türkiye.

ERDOĞAN’A YASAK İŞLEMİYOR

Instagram pürüzüne rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan, resmi Instagram hesabından “Hayırlı cumalar” paylaşımı yaptı. Erdoğan’ın paylaşımı kısa müddette kaldırılırken birtakım AKP’li isimler paylaşım yapmayı sürdürdü. Paylaşım yapan isimler ortasında yer alan eski AKP milletvekili Fatma Betül Sayan Kaya, AKP Genel Lider Yardımcısı Nihat Zeybekci, yediği ıstakoz ile gündeme gelen AKP milletvekili Şebnem Bursalı bulunuyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan platformun Türkiye’nin talep ettiği şartları yerine getirmediğini, ikili standart uygulandığını savunarak “Temiz ve inançlı bir toplumsal medya için ne gerekiyorsa yapacağız” diye konuştu.