Türkiye ve Fransa ortasındaki okul krizinin temelinde hangi sıkıntılar var?

@LotiLycee Türkiye ve Fransa, İstanbul’daki Pierre Loti ve Ankara’daki Charles de Gaulle okullarının statüsü ile ilgili uyuşmazlık yaşıyor

Türkiye’de Fransa Büyükelçiliği’ne bağlı iki okulla ilgili yaşanan krizin temelinde bu kurumların tüzel statüsü ve müfredat ile ilgili uyuşmazlıklar yatıyor.

Türkiye’nin Fransa’da okul açma talebinin reddedilmiş olması da tahlili zorlaştırıyor.

Diplomatik kaynaklar okullarla ilgili uyuşmazlığı Ankara-Paris ortasındaki siyasi bağların olumsuz gidişatının bir yansıması olarak yorumluyor.

TARTIŞMANIN ODAĞINDA İKİ OKUL VAR

İki ülke ortasındaki eğitim krizinin temelinde iki okulla ilgili uyuşmazlık yatıyor: Ankara’da konuşlu Charles de Gaulle Lisesi ve İstanbul’da bulunan Pierre Loti Lisesi.

Her iki okul da Fransa Yurtdışı Eğitim Ajansı’na (AEFE) kayıtlı ve Türkiye’deki Fransa Büyükelçiliği’ne bağlı olarak faaliyet gösteriyor.

Anaokulundan lise sona kadar eğitim veren okullara, Fransız vatandaşlarının yanı sıra Türkiye’de yaşayan yabancılar ve ebeveynlerden birisinin Fransızca bilmesi şartıyla Türk ailelerinin çocukları da kayıt yaptırabiliyor.

Charles de Gaulle Lisesi’nin tarihi 1950’lere dayanıyor. Okulun web sitesinde yer alan bilgilere nazaran 2023-2024 eğitim yılında 36 farklı ülkeden 1040 öğrenci burada eğitim gördü. Sitede bu öğrencilerin ne kadarının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğu belirtilmiyor.

Pierre Loti Lisesi’nde ise 1300’den fazla öğrenci eğitim alıyor.

Tam sayı bilinmiyor fakat Pierre Loti’deki öğrencilerin büyük çoğunluğunun Türk olduğu kaydediliyor. Bilhassa Türk diplomat, akademisyen, siyasetçi ve öteki üst seviye bürokratların çocukları için Fransız okulunu tercih ettikleri belirtiliyor.

MÜZAKERELER SONUÇSUZ KALDI

İki ülkeyi karşı karşıya getiren uyuşmazlığın temelinde iki okulun da Türkiye’de yasal bir statüsünün bulunmaması yatıyor.

Fransa Büyükelçiliği’nin okullar için vergi muafiyeti istemesinin de görüşmelerde aşılamayan noktalardan biri olduğu tabir ediliyor.

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin geçen ay bir açıklama yaparak Fransa ile Aralık 2023’ten itibaren devam eden görüşmelerde sonuç alınamadığını duyurdu.

Fransa Büyükelçiliği’ni kendilerini oyalamakla suçlayan Tekin, elçiliğe Türk öğrencilerin bu okullara alınamayacağını belirten bir notanın iletildiğini kaydetti.

12 Temmuz’da okullardan velilere yapılan duyuruda, 2024-2025 devri için yeni Türk öğrenci alınmayacağı, mevcut Türk öğrencilerin durumunun da meçhul olduğu vurgulandı.

Velilerin beklentisi, mevcut öğrencilerin eğitim tertiplerinin bozulmamasına dönük bir formülün işletilmesi.

Bu açıklamadan sonra Türk ve Fransız eğitim bakanlıkları ortasında yeni görüşmelerin yapıldığı lakin sürecin kısa vadede sonuçlanmasının beklenmediği kaydedildi.

Fransa’da 30 Haziran ve 7 Temmuz’da yapılan son erken genel seçimin akabinde yaşanan belirsizlik tahlili zorlaştıran etkenler ortasında bedellendiriliyor.

Geçmiş süreçlerden farklı olarak Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın bu müzakerelerde faal rol oynamaması da dikkat çeken bir öge.

Konuyu 2013’te atandığı Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarlığı döneminden itibaren yakından takip eden Yusuf Tekin’in mevcut süreci kendi denetiminde götürdüğü bedellendiriliyor.

TÜRKİYE’NİN OKUL AÇMA TALEBİ REDDEDİLMİŞTİ

Bakan Tekin kamuoyuna yaptığı açıklamalarda birkaç ögenin üzerinde durdu.

İki okulun statüsünün netleşmesi için Fransa ile milletlerarası bir mukavele imzalamak istediklerini kaydeden Tekin, bu okullardaki müfredatla ilgili de talepleri olduğuna işaret etti.

Tekin, “Amacımız, Türk vatandaşlarının çocuklarının kendi kültürlerini öğrenebileceği formda eğitim almasını sağlamaktır” dedi.

Milli Eğitim Bakanı, basındaki, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri verilmediği için bu okulların kapatılmasının istendiğine ait haberlerin gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Bakan Tekin, “Gelin bu okulları yasal hale getirelim. Bunun karşılığında da sizden Fransa’daki Türk vatandaşları için birtakım taleplerimiz olacak” sözleriyle Türkiye’nin asıl değerli talebini kamuoyuna duyurmuş oldu.

Türkiye, 2019 yılında karşılıklılık prensibi doğrultusunca Fransa’da Türk okulları açmak istediğini iletmiş lakin bu kabul görmemişti.

Dönemin Fransa Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer, Türkiye’yi laikliğe sırtını dönmüş, İslamcı bir ülke olarak tanımlamış ve bu teşebbüse onay vermeyeceğini kaydetmişti.

Blanquer’e yanıt veren Dışişleri Bakanlığı ise “Türkiye’de Büyükelçilik dayanaklı Fransız okulları bulunduğunu hatırlatmak isteriz. Türkiye’nin, Fransız eğitim sistemiyle uyumlu olarak açmayı öngördüğü okullar için müzakereler esasen Türkiye’deki bu okullarla mütekabiliyet çerçevesinde yürütülmektedir” tabirlerini kullanmıştı.

Fransa Büyükelçiliği’nden Temmuz ayında yapılan açıklamada Türkiye’nin bu iki temel talebinin dışında yeni birtakım ögeleri da gündeme getirdiği kaydedildi fakat detay verilmedi.

Getty Images Diplomatik kaynaklara nazaran okullarla ilgili uyuşmazlık Ankara ve Paris ortasındaki güvensizliğin bir yansıması

OLUMSUZ SİYASİ MÜNASEBETLERİN YANSIMASI MI?

Ankara ve Paris’teki diplomatik kaynaklara nazaran, Charles de Gaulle ve Pierre Loti liseleri üzerinden yaşanan sorun, iki başşehir ortasındaki olumsuz siyasi alakaların ve güvensizliğin bir yansıması.

Türkiye ile Fransa, başta Libya, Afrika, Kafkasya üzere çatışma noktalarında zıt konumda yer alıyorlar ve karşılıklı suçlamalarda bulunuyorlar.

Fransa, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetini İslamcı anlayışı Avrupa’daki Türk nüfusu aracılığıyla Avrupa kıtasına yaymakla da itham ediyor.

Türkiye ise Fransa’nın katı laik anlayışının ülkede yaşayan Müslüman topluluğun inanç özgürlüğünü ihlal ettiğini savunuyor ve bu çeşit teşebbüslerin İslamofobik eğilimleri güçlendirdiğini argüman ediyor.

Siyasi alanda yaşanan olumsuzluğun Ankara-Paris ortasında manalı ve kapsamlı bir diyaloğa da mahzur olduğu belirtiliyor. Bilhassa Fransa’dan Türkiye’ye dönük temas teşebbüslerinin çok az olması büyük bir sorun olarak bedellendiriliyor.

ALMANYA VE PAKİSTAN OKULLARI DA MERCEK ALTINDA

Ankara’da Pakistan, İngiltere ve Almanya büyükelçiliklerine bağlı okullar da bulunuyor. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın, Fransa ile yaşanan sorun devam ederken başka büyükelçilik okullarını da mercek altına aldığı ve gerekli adımları attığı kaydediliyor.

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin geçen hafta Pakistan Büyükelçiliği Memleketler arası Çalışma Kümesi ismiyle 1965’ten bu yana büsbütün İngilizce eğitim veren okulun da Türkiye’de hukuksal statüsü olmadığını, Pakistan ile bu sorunun tahlili için görüşme yapıldığını açıkladı.

Türkiye ile Almanya ortasında 1957 Kültür Muahedesi çerçevesinde altı okul faaliyet gösteriyor. Bunlardan üçü Ankara, İstanbul ve İzmir’de eğitim veren Almanya Büyükelçiliği Özel Okulları. Öbür üçü ise İstanbul’da konuşlu Özel Alman Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi (Almanca Bölümü) ve İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı Lisesi.

Dışişleri Bakanlığı’ndan Almanya Büyükelçiliği’ne gönderilen notayla, 2024-2025 eğitim yılından itibaren Ankara, İstanbul ve İzmir’deki büyükelçilik okullarına Türk öğrenci kaydının yasaklandığı bildirildi. Okullardan 22 Temmuz’da yapılan açıklamada mevcut öğrencilerin eğitime devam edeceği belirtildi.

İngiltere Büyükelçiliği içinde eğitim veren ve The British Embassy School olarak bilinen okulla ilgili ise bir gelişme basına yansımadı. 1964’ten bu yana eğitim veren okulun çoğunlukla İngiliz ve yabancı diplomat ailelerinin çocuklarına hitap ettiği biliniyor.