Uzmanından ailelere beslenme teklifleri

Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Muhammed Talha Karadoğan, “Beslenmenin kâfi ve yanlışsız bir biçimde olmaması durumunda bedende birçok sistemi etkileyebilen malnütrisyon olarak isimlendirdiğimiz tablolar meydana gelebilmektedir. Bu tablolar beslenmenin içerik yahut ölçü olarak yetersiz yahut tam tersine çok olması nedeniyle ortaya çıkan sorunları kapsar.

Sağlıklı bir ömür sürdürmek için beslenmenin yaş, cinsiyet ve kişinin muhtaçlığına nazaran kâfi ve istikrarlı olması gerekmektedir. Dünyada ve ülkemizde yapılan birçok çalışmada farklı beslenme sıkıntıları olduğu görülmektedir. Bunlardan kimileri zayıflık, uzunluk kısalığı, temel birtakım vitamin ve mineral yetersizlikleri, obezite, kalp damar hastalıkları ve diyabet üzere kronik sistemik hastalıklar, enfeksiyoz hastalıklar olarak sayılabilir.

Beslenmedeki istikrarın ehemmiyetine bir örnek olarak da; Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı bilgilerde Türkiye’de çocuk ve ergenlerde obezite sıklığının arttığını gösteren raporları gösterilebilir. Çocuklar için sağlıklı beslenme her yaş kümesi için ölçü, içerik, çeşitlilik olarak farklılıklar göstermektedir” diye konuştu.

Okul çağındaki çocukların beslenmesine yönelik bilgiler veren Dr. Öğretim Üyesi Muhammed Talha Karadoğan, “Okul çağı çocukluğu periyodu kabaca 6-12 yaş ortasını kapsayan periyottur. Bu devirde besinlerle alınan güç ölçüsü kadar protein alımı ölçüsü da değerlidir. Okul çağı çocukları için çalışmalar sonucunda beslenmenin beş ana kümede sınıflandırılması yapılmıştır. Bu sınıflandırma besin piramidi yahut beslenme tabağı formunda tabir edilmektedir.

Bu kümeler; ekmek, tahıl, pirinç, makarna gurubu, meyve, zerzevat kümesi, et, tavuk, balık kümesi, yumurta, peynir, süt, yoğurt kümesi ve şeker kümesi halindedir. Piramidin her kümesini kapsayacak biçimde kâfi ve istikrarlı bir biçimde beslenme kıymetlidir. Bu içerikler yaşa ve muhtaçlığa nazaran farklılık gösterir. Bu sebeple ailelerin beslenme konusunda sıhhat profesyonellerinden dayanak almaları yararlı olacaktır.

Yapılan çalışmalar ülkemizde çocuk yaş kümesinde en çok atlanan ve ihmal edilen öğünün kahvaltı olduğunu göstermektedir. Bunun yanında yapılan ayrıca çalışmalara baktığımız vakit kahvaltı yapan çocukların ders muvaffakiyetlerinin daha yüksek olduğu, daha az yorgunluk hissi yaşadıkları, daha yüksek bir özgüvene sahip oldukları, obezite sıklığının daha düşük olduğu gösterilmiştir. Sayabildiğimiz bu sebepler ve sayamadığımız daha birçok sebeple çocuklarda kahvaltı atlanmaması gereken değerli bir öğün olarak karşımızda durmaktadır.

Okul çağı çocukları günün kıymetli bir kısmını tatil periyotları dışında okulda geçirmektedir. Okulda geçirilen vakit boyunca ebeveyn denetiminden uzakta kalan çocuklar sağlıklı beslenme kaidelerini taşımayan besinlerle karınlarını doyurabilmekte yahut yapmaları gereken öğünü atlayabilmektedirler. Ayrıyeten almaları gereken kâfi çeşitlilikte ve kalori ölçüsünde besini tüketmekten uzak kalabilmektedirler.

Ebeveynlerin bir kısmı bu vakit diliminde çocuklarının kâfi ve istikrarlı beslenebilmesi için yemekhanesi olan okulları tercih edebilmekte, konuttan okula yemek götürmesini sağlamakta yahut ulaşım ve vakit sorunu olmayan lokasyonlarda konutu bulunuyorsa konutta yemeğini yemesini sağlayabilmektedir. Bunun yanında hatırı sayılır ölçüde okul çocuğu da okul kantinlerinde tost, ayran, çikolata vs üzere eserlerle yahut yakın marketlerden temin ettikleri ambalajlı eserlerle öğünlerini sıhhatsiz bir biçimde geçirebilmektedir. Her ne kadar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okul kantinlerinde birtakım eserlerin satışı engellenmiş olsa da ailelerin çocuklarının okulda geçirdikleri mühlet boyunca beslenmelerini takip edip yönetmeleri değerlidir.” dedi.

Dr. Öğretim Üyesi Karadoğan, ergenlik periyodunda beslenmeye bağlantında şöyle konuştu:

“Ergenlik periyodu farklı sınıflandırmalar yapılsa da Dünya Sıhhat Örgütü tarafından 10-19 yaşlar ortasını kapsayan bir devir olarak kabul edilir. Bu periyot çocuğun hayatında büyük değişimleri ve gelişimleri yaşadığı kıymetli devirlerden biri olarak kabul edilir.

Fiziksel, ruhsal, toplumsal gelişimlerin yaşanmasının yanında hayatı boyunca sürecek kimi alışkanlıkları da çocuk bu devirde edinir. Bu alışkanlıklardan kıymetli birisi de beslenme alışkanlıklarıdır. Sonucu malnütrisyonla nihayetlenecek yanlışlı beslenme alışkanlıkları da yeniden bu periyotta edinilebilmektedir.

Arkadaş ortamlarında edinilen yahut ergenler ortasında izlenen birtakım dizi/filmlerdeki özenilen yanlışlı beslenme üslupları da en çok tekrar ergenlik devrinde görülebilmektedir. Ayrıyeten bu yaş kümesinde en çok görülen yanılgılı beslenme alışkanlıklarından birisi de biz tabiplerin çok değer verdiği kahvaltının atlanmasıdır.

Farklı çocukluk kümelerinde sağlıklı beslenmenin içeriği, ölçüsü, çeşitliliği farklılık göstermektedir. Yaş, cinsiyet ve gereksinime nazaran çocuklara bir beslenme sistemi ve alışkanlığı kazandırmak değerlidir. Bunun yanında ziyanlı besinlerden, abur cubur olarak nitelendirilen besinlerin fazlaca tüketilmesinden de çocuklar sakındırılmalıdır. Aileler çocuklarının beslenmesi ve sağlıklı gelişimi konusunda bir kuşkuda ise kesinlikle bir sıhhat profesyonelinden dayanak almalıdır.”