Yapay zekâda tüketici değil üretici olmalıyız

Daha evvel ‘internet’in ve Google’ın icadı sonrası sorulan ‘bu teknolojiyi eğitimde nasıl kullanacağız?’ sorusu artık ‘yapay zekâ tabanlı web 3.0 araçları için soruluyor. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden Prof. Dr. Ahmet Benzer, “Geçmişte bildiğimiz internete dayalı Web 2.0 araçları, kodlama içeren STEM üzere dalgalar yaşadık. 2000’lerin başında ‘internet çağına giriyoruz, her yerde bilgi var’ dedik lakin daima tüketici olarak kaldık. Bunlar bizim ‘üretici’ olabileceğimiz fırsatlarken biz daima ‘satın aldık’” dedi. “Yapay zekanın süratle hayatımıza girdiği bu günlerde bu yeni dalgayı kaçırmamamız gerekiyor” diyen Misal, “İyi bilişim uzmanlarından dayanak alarak üretici konumunda olmalı ve yeni teknolojiye uygun eğitim araçları geliştirmeliyiz” diye konuştu.

‘TRENİ KAÇIRMAYALIM’

“Yapay zekâya dair eğitimde yapılacak çalışmalarda öncelik, yerli ve ulusal uygulamaların hayata geçirilmesi olmalı. Misal süreci WEB 2.0 araçlarında yaşadık. Dünün ücretsizleri süratlice fiyatlı oldu ve birçoklarının da Türkçe takviyesi yoktu. Bu sefer yapay zekâ trenini kaçırmamamız lazım” diyor. Prof. Dr. Benzer, ‘Peki ancak, yapay zekâ trenine atlamak için geç kalmadık mı ve onu nasıl yakalayabiliriz’ sorusunu ise “Gençlerin yazılıma olan ilgisi ve bu mevzudaki mümkün gelişmeler umut verici” diye yanıtlıyor.

3 BOYUTLU YAZICI VAR ANAHTARLIK

“‘Yapay zekayı eğitimde kullanalım’ deyince olağan ki şunu kastetmiyoruz;  öğretmen hazır soruları veriyor, öğrenci tıpkı yerden hazır karşılıkları bulabiliyor. Noldu, yeniden tüketici olduk” diyen Benzeri, şöyle devam etti: “Oysa, yapay zekayı çocuklarımızın üst seviye marifetlerini ölçmek için kullanmalıyız. Türkiye’de pek çok okulda artık 3 boyutlu yazıcı var. Üretimlerine baktığımızda ‘anahtarlık’ yapıp çıkıyorlar. Fonksiyonu bu mu, değil. Diğer ülkelerdeki çalışmalara baktığımda ise mesela sıkıntılı bir köprüyü sağlamlaştırmak için ‘ayak’ modülü yapıyorlar. Yani sorun çözüyorlar. Yapay zekâ ile de öğrenci maharetlerini geliştirmeye yönelik araçlar tasarlamak lazım. Yoksa 3 boyutlu yazıcıyla anahtarlık üretenler yapay zekayla da benzeri uygulamalar yapacaklar.”

AKLA BİRİNCİ ‘EĞİTİM’ GELSE DE…

Gazi Üniversitesi Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi öğretim üyesi Prof. Dr. Tolga Güyer, “Bilişim dünyasında bir yenilik varsa akla birinci gelen soru ‘bunu neden eğitime uygulamıyoruz’ oluyor. Açıkçası kolay uygulanamıyor” tabirlerine yer verdi.

“Bu tıp yenilikleri, kullanıcı davranışlarının tahlili sonrası şahsileştirilmiş reklamlar sunulmasıyla birinci evvel pazarlama dalında görüyoruz” diyen Güyer, “Savunma ile sıhhat dalında de  süratli dönüş alabildiğiniz için motivasyon yüksek oluyor. Herkesin öğrenme suratına ve tipine nazaran eğitim ortamı tasarlanması üzere mevzular gündemde lakin bu daha ‘emekleme’ periyodunda. Bu doğal zira ‘eğitim’, çalışma sonucunu süratlice vermez. Natürel buradan ‘üzerine çalışmayalım, gerek yok’ üzere bir sonuç çıkmamalı” diye konuştu.

ÖZEL DERS GEREKSİNİMİNİ AZALTABİLİR’

ODTÜ’DE Türkiye’nin birinci internet kontağını 1993’te kuran takımın içinde yer alan ve şu anda Sabancı Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde öğretim üyesi olan  Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, şöyle diyor:

“Dışa bağımlı olmadan kullanılabilecek bize ilişkin araçların geliştirilmesi faydalı olur. Bunun için öğrenci çalışmalarından çok profesyonel gruplar tarafından çıkarılmış eserler gerekli. Yapay zekâ, ‘özel ders’ muhtaçlığını azaltabilir, eğitimi demokratikleştirebilir. Lakin bu türlü bir araç üretmek için yapay zekaya nereden ulaşacaksınız?

‘KASITLARI YALNIZCA CHATGPT’

Mesela Türkiye’de birtakım firmalar ‘yapay zekayı kullanıyoruz’ diyorlar fakat geride tekrar ChatGPT üzere uygulamaları kullanıyorlar. Tüm internet datalarının yapay zeka formatına getirildiği çalışmalar yurt dışında. Elinizde büyük datalar olmadığı sürece yapay zekâ dayanaklı uygulamalar çok başarılı olmaz. Üniversiteler, sanal gerçeklik araçları geliştiren çalışmalar yapıyor ve sanal yerleşkeler görüyoruz. Bunlara ‘deneysel çalışmalar’ diyebiliriz. Lakin geniş alanda uygulama yok. Tarihi figürlerin derse gireceği projeler yapılıyor. Bunlar da geniş kitlelere yayılmıyor. Örneğin Milli Savunma Bakanlığı firmalara ‘sen şunu üret’ der ve satın alır. Eğitim yazılımlarını da birtakım firmalar üretiyor fakat MEB bunları satın almıyor.”