‘Yeni Düzen’, yeniden kaos

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 7 Ekim’in akabinde “sınırlar değişecek” dedi. Birçok tahlil, bu hudutların Gazze Şeridi olduğunu işaret ederken İsrail-Lübnan çizgisini da kapsadığı pek düşünülmemişti. Lakin 8 Ekim’de de çatışmanın Lübnan’a uzanacağına ve bölgesel bir savaşı ateşleyebileceğine dair göstergeler aslında çok açıktı.

Hizbullah’ın şok olduğu akınlarda öldürülen Nasrallah, 2000’de Güney Lübnan’ın kurtarılması, 2006 Temmuz Savaşı’ndaki başarısı ile hem askeri ve siyasi başkan hem de karizmatik bir ikon olarak yeni bir “Nasır” olarak tanımlanıyordu. Nasrallah’ın karizması ve askeri kumandan, siyasi başkan ve kültürel ikon rollerini birleştirme hüneri onu farklı kıldı. Hizbullah, İran tarafından dayanak gören lakin Lübnan’da alanda inşa edilen bir taban hareketi ama Nasrallah, onu İsrail’e meydan okuyabilecek bir örgüt haline getirdi.

HATA NEREDEYDİ?

Hizbullah, İsrail ile hudutlu çatışmalarla denetimli gerginlik oyununu oynama yeteneğini yanlış hesapladı. Gazze’deki çatışmaları sonlandırmayı hedeflediğini ilan eden Hizbullah, İsrail’i kuzey hududu boyunca yeni bir cephe açmaya zorladı. Bunu yaparken kendince hudutlar çizip çatışmaları aşikâr bir çerçevede ve sivillerden uzak tutmayı planlayan Hizbullah. İsrail’in de kendisiyle bir istikrara ulaşıp bu cepheyi kapatmayı amaçlamasını bekliyordu. İsrail için vakitle daha barizleşen ise kuzeyinde Hizbullah varlığının kendisi açısından bir bataklık olduğuydu. Görünen o ki İsrail, Hizbullah ile karşılıklı çatışma oyununu oynamak yerine örgütü yok etme gayesine yönelik bir planı yürürlüğe koymuştu. Nasrallah’ın bilhassa 2006 savaşından bu yana geliştirdiği dikkatli çatışma istikrarı de İsrail’in lehine kıymetli ölçüde değişti.

‘DİRENİŞ EKSENİ’ KIRILDI MI?

Beyrut üzerinde gece gündüz uçan insansız hava araçlarının vızıldaması, İsrail’in Lübnan’ın her hareketini izlediği hatırlatıyor. İsrail, birkaç gün içinde Beyrut’un güneyindeki Dahiye semtinde Hizbullah’ın üst seviye komutasının neredeyse tamamını suikastlerle saf dışı bırakmayı başardı.

Hizbullah önderinin vefatı, örgüt mensuplarını ve genel olarak Şiileri sarsmış olsa da mezhep aidiyetinin güçlü olduğu Lübnanlıları birleştirmiş görünüyor. Nasrallah’ın akabinde Hıristiyandan Dürzisine hatta Sünnisine kadar Lübnanlılar, yas tutuyor ve başarılarından bahsediyor.

İran’ın başını çektiği İsrail zıddı “Direniş Ekseni”nin en değerli aktörlerinden olan Hizbullah, aldığı ağır darbelerle sarsılmasına karşın şimdi müttefiklerinden kayda kıymet bir takviye görmedi. Başkanını ve idare takımının tümünü kaybeden Hizbullah, milletlerarası arenada yalnız bırakılmasına aldırmadan direnişi devam ettirmeye çalışacaktır. Hizbullah’ın medya yüzü olarak bilinen Genel Sekreter Yardımcısı Naim Kasım’ın yeni başkan olması gerekir. Fakat Haşim Seyfettin de Nasrallah’tan sonra Hizbullah genel sekreteri olması için yıllardır yetiştirildi. Nasrallah’ın kuzeni olması itibariyle fizikî olarak benziyorlar. Ancak Nasrallah, liderliği boyunca direniş hareketi bağlamında ölçülü olarak kabul edildi. Tarihi bir figür olarak tesiri ve statüsü yadsınamazken yaklaşımı çoklukla pragmatizmle karakterize edildi.

NETANYAHU PİŞMAN OLABİLİR

Seyfettin, Nasrallah’ın tüm entelektüel ve idare niteliklerine sahip lakin muhtemelen daha saldırgan bir duruş benimseyecek ve Nasrallah’ın diplomasi odaklı liderliğinden daha militan bir duruşa geçecektir. Bu hiçbir formda İsrail’in güvenlik çıkarlarına uygun değil. Netanyahu, Nasrallah’ı öldürdüğü için pişman olabilir. Kesin olan, İsrail ataklarından sonra Ortadoğu’da “alışılan kaostan” yeni bir kaosa hakikat süratle yol alındığı.