Yurttaşın yaşadığı ekonomik darboğaz, kentsel dönüşümün önünde büyük mahzur

17 Ağustos’ta meydana gelen zelzelenin üzerinden 25 yıl geçti. Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesinin olduğu 7.4 büyüklüğündeki sarsıntıda en az 18 bin 700 kişi ömrünü yitirdi, 48 bin yurttaş ise yaralandı. Geçtiğimiz yıl 6 Şubat’ta yaşadığımız Kahramanmaraş zelzelelerinin sonuçları ise zelzeleye ait hazırlıkların yetersizliğini gözler önüne serdi. 

6 Şubat sarsıntıları sonrası mümkün İstanbul sarsıntısı tekrar gündeme geldi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanı Murat Yün, yapılanları, yapılamayanları ve yapılması gerekenleri gazetemize anlattı. İstanbul’un, içinde 7 milyon bağımsız ünite bulunan 1.2 milyon binadan oluşan yapı stokunun 800 bininin 2000 yılı öncesi yapılan binalardan oluştuğuna dikkat çeken Yün, muhtemel bir İstanbul sarsıntısında en az 200 bin binanın büyük risk altında olduğunu tabir etti.  

HER AN YIKILABİLECEK 6857 BİNA VAR

‘ANLAYIŞ DEĞİŞMELİ’

“Depreme dirençli İstanbul” için süratli bir dönüşümün zorunluluğuna dikkat çeken Yün, hususa ait şunları söyledi: En temel sorun, ülkemizin konut siyasetinin olmaması. Toplumsal devlet, yurttaşın ‘Nasıl barınacağız?’ sorusuna karşılık vermek zorunda. Sırf İstanbul için değil, ülke genelinde geçerli olacak konut yasası gerekiyor. Bu yasa, barınma hakkı merkezli olmalı. Şu an taban fiyatla geçinen yurttaşlar, bir aylık maaşları ile 1 m2 inşaat masrafını bile karşılayamıyor. Konutu yatırım gören anlayışı terk etmek zorundayız. 

‘AVRUPA’DAKİ ÖRNEKLERDEN FAYDALANILMALI’

Avrupa’da bunun örnekleri var. Barselona’da iki yıldan uzun müddet satış gayesi ile boş bırakılan konutların mahallî idare tarafından satın alınıp düşük maliyetli kiralık toplumsal konut olarak kiralanması düzenlemesi mevcuttur. Fransa’da iki yıldan uzun müddet boş kalan konutların vergisi kira kıymetinin yüzde 12,5’inden başlayarak, her geçen yıl bu oranda artırılmaktadır. İskoçya’da ise lokal idareler, 1 yıldan uzun mühlet boş kalan konutların emlak vergisini yüzde 200 oranında ihtiyari olarak artırma yetkisine sahiptir. Türkiye’de belirttiğim yasa kapsamında ikinci ve üçüncü konutlar için bu üzere vergilendirme yapılmalı ve buradan elde edilecek gelir, alım gücü düşük yurttaşların barınma gereksiniminin karşılanmasında kullanılmalı.”

‘270 BİN ÖĞRENCİYE AFET EĞİTİMİ VERDİK’

AFAD’ın Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bünyesindeki Afet İşleri Genel Müdürlüğü ile İçişleri Bakanlığı bünyesindeki Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ünitelerinin birleştirilmesinden oluştuğunu söyleyen Yün, “Afet İşleri Genel Müdürlüğünün çok kıymetli fonksiyonu vardı. Sakınım planlarını onaylardı. AFAD, İçişleri Bakanlığı bünyesindeki sivil savunma boyutuyla ve kısıtlı kaldı. Yaşanan süreç, arama kurtarma konusunda da gönüllüler ordusuna muhtaçlık olduğunu gösterdi. Bu kapsamda anaokulundan üniversite öğrencilerine kadar 270 bin şahsa afet eğitimi verdik. Bu mevzudaki çalışmalarımızı da sürdüreceğiz.”