Zeytinyağında 20 Cent’lik fon kesintisi kalktı: Yeni pazarları zorluyoruz

Dünya zeytinyağı piyasası 2024’te keyifli. Bunun nedeni geçen yılın neredeyse iki katı seviyesinde rekolte artışı beklenmesi. Kuraklık nedeniyle hasadı makûs giden en büyük oyunculardan İspanya’nın da bu yıl düzgün bir geri dönüş sağlayacağı belirtiliyor. Türkiye’de de yağışların yeterli gitmesi nedeniyle geçen yılın iki katı rekolte bekleniyor. Bu ortamda ihracatçıyı heyecanlandıran gelişme ise evvelki akşam bir yönetmelik değişikliğiyle geldi. Zeytinyağı ihracatına uygulanan fon kesintisi kaldırıldı.

2022-2023 DÖNEMİNDE KESİNTİ GELMİŞTİ

Zeytinci için yıl kasım ayında başlıyor. Bu yıl bereketli bir döneme hazırlanan Türkiye, zeytin üretiminde dünyada üçüncü, zeytinyağı üretiminde ise beşinci sırada yer alıyor. Geçtiğimiz akşam Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kararda, “İhracatçıların rekabetçi dönem kurallarına ahenk sağlayabilmeleri, mevcut ihraç pazarlarının koruma edilmesi ve yeni pazar entegrasyonunun kolaylaştırılması maksadıyla dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına uygulanan fon kesintisi kaldırıldı” denildi. Ayrıyeten 2022/2023 döneminde katma bedelli eser ihracatına katkı sağlanması emelinden hareketle, her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti yapılmasına dair karar da hatırlatıldı. 

‘YASAKLAR ZİYAN VERDİ’

Kesintinin kaldırılmasını Hürriyet’e kıymetlendiren kesim temsilcileri, “Geç kalınmış lakin olumlu bir gelişme” yorumunu yaptılar. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Lideri Davut Er, “Sektörün küresel imaj ve müşteri kaybı yaşadığını söylemek yanlış olmaz. Bütün dünyada rekolte geçen yılı katlayacak. Bu da fiyatları düşürüyor. Kilogram başına 9 ’lardan 7 Euro’lara gelindi. 5’lere ineceği belirtiliyor. Yağ kalitesi de bozuldu. İspanya tekrar güçlü bir oyuncu olarak bu yıl pazara döndü. Biz Türk zeytinyağı ihracatçıları olarak hem eski  hem de yeni müşteriler için pazar görüşmelerimizi sürdürdük. Bu kesintinin kalkması yeni dönem için umut verdi” tabirlerini kullandı.

Dünya genelinde bu yıl 3.2 milyon ila 3.4 milyon ton ortasında zeytin üretimi beklendiğini vurgulayan Er, Türkiye’nin ise 1.2 milyon ila 1.4 milyon ton ortasında eserle dönemi kapatacağını tabir etti. Er, “Sektör olarak her türlü yasağa karşıyız. 20 cent’lik fonun kaldırılması yararlı. Bundan bu türlü yine kısıtlama olmaması temenni ediyorum” diye konuştu.

AMBALAJLI ESER ALAN DÖKME DE ALIYOR

Türk zeytinyağı ihracatıyla ilgili olarak, “Ambalajlı değil dökme zeytinyağı dünyaya satılıyor, Türk eserleri öbür ülkelerin etiketleriyle ihraç ediliyor” yargısının tam olarak gerçeği yansıtmadığını  da belirten Davut Er, şöyle konuştu: “Biz bu periyotta Avustralya’ya, Amerika’ya heyet ziyaretleri yaptık. Yeterli dönüşler aldık. Fakat bir sefer daha gördük ki dökme zeytinyağı siparişi veren birebir vakitte ambalajlı eser siparişi de veriyor. Ambalajlı eseri pazarında satıyor lakin öbür yandan katering bölümünde, örneğin ton balığı paketlerken muhtaçlığı olan zeytinyağını da yeniden birebir firmaya sipariş veriyor. Birini Türkiye’den başkasını Yunanistan’dan almıyor. İkisini de birebir firmadan istiyor. Hasebiyle biz bu iki satışı birbirinden ayırmıyoruz.”

İspanya’nın ihracatının yüzde 50’sinin dökme zeytinyağı olduğunu anlatan Er, Türkiye’de bu oranın yüzde 60 olduğunu vurguladı.

FİYAT TUTTURMA MESELESİ

Davut Er, “Bu yıl Türkiye zeytinyağında fiyat tutturabilecek mi” sorusunu ise şöyle yanıtladı: “İspanya’da oluşacak fiyatlara bağlı. Geçen yıl kadar kolay satamayacağız. İstediğimiz kadar kolay olmayacak. Ancak yeni pazarlardan umutluyuz. Çok âlâ sonuçlar aldık. ABD’ye ticaret heyeti düşünüyoruz. Öteki yandan eski müşterileri harekete geçirmeye çalışıyoruz. Türk ihracatçısının elinden hiçbir şey kurtulmaz. Kâfi ki yeni yasaklar olmasın.”

‘İLK HABERİ JAPONYA’YA VERDİK’

Asiltane markasıyla zeytinyağı üretimi yapan Hasan İstikbal, yasakların kaldırılmasının ihracatı harekete geçireceğini belirtti.

İstikbal, yeni yönetmelikle ilgili resmi yazıyı birinci olarak Japonya’daki müşterilerine gönderdiklerini söyleyerek, şöyle devam etti: “Yasaklar gelmeden evvel Mitsubishi’nin iştiraki bir firmayla 10 milyon dolarlık mutabakat yapmıştık. Yaklaşık beş yıl içinde 5 kat daha büyüyebilecek mutabakattı. Daha evvel Türkiye’den hiç alım yapmamış bir şirketi bir buçuk yılda ikna etmiştik. Lakin yasaklar devreye girince bizi bir müddet bekleyip tekrar Yunanistan ve İspanya’ya yöneldiler. Yasak evvelki gece kalktı. Sonraki sabah çabucak resmi yazıyı Japonya’ya gönderdik. Yine bağlantılarımızı oturtmak istiyoruz. Belirsizlik büyük ziyan veriyor.”