Bugün Dünya Türk Kahvesi Günü: Bir fincanının 40 yıl hatırı var

Geleneksel Türk mutfağının kültürel mirasları arasında yer alan Türk kahvesi, dünyada en çok tüketilen kahve türü. Türkiye’de Türk kahvesine yönelik bir araştırmaya göre, kahve içenlerin yüzde 69’u kahvesini ‘sade’ tercih ederken, yüzde 48’i Türk kahvesini “kendine ayırdığı en özel zaman” olarak görüyor. Katılımcıların yüzde 63’ü ise “Türk kahvesi içtiğinizde size en çok hangi his eşlik eder?” sorusuna “keyif” yanıtını veriyor. Türk kahvesi kültürü ve geleneği, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne de 2013 yılında girdi. O günden beri de 5 Aralık tüm dünyada ‘Dünya Türk Kahvesi Günü’ olarak kutlanıyor. Türk kahvesi nasıl ortaya çıktı? Türk kahvesinin tarihçesi nedir? İyi bir Türk kahvesi nasıl olmalı? Türk kahvesi nasıl pişirilir? Dünya Türk Kahvesi Günü nedir?

Türk insanının vazgeçilmezlerinden olan Türk Kahvesi tüm dünyada en çok tüketilen kahve türleri arasında yer alıyor. Bir fincanının 40 yıl hatırı olduğu söylenilen Türk Kahvesi kokusu, tadı ve sabırla pişirilmesiyle misafirliğin ve dostluğun da simgesi.

İlk Türk Kahvesi nasıl ortaya çıktı?

Türk kahvesi adını Türkler tarafından bulunan özgün pişirme yönteminden alıyor.

Kahvenin 14. yüzyılın başlarında Habeşiştan’dan tüm dünyaya yayıldığını belirtirken, çıkış yerinin de adının etimolojisi de kahve ile benzerlik gösteren Güney Habeşistan’daki Kaffa yöresi olduğunu belirtiyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nun Yemen Valisi Özdemir Paşa’nın lezzetine hayran kaldığı kahveyi İstanbul’a getirmesiyle birlikte, kahve Türkler için vazgeçilmez hale geliyor. Kanuni Sultan Süleyman’a sunulan kahve, yeni hazırlama yöntemi ile kahve, güğüm ve cezvelerle pişirilerek ‘Türk Kahvesi’ adını da alıyor. Kısa süre içerisinde de bütün şehre kahve önce kokusuyla sonra tadıyla yayıldı.

İstanbul’dan tüm dünyaya yayılan lezzet

Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’nde, İstanbul’da kahve satan esnafın sayısını 500, dükkân sayısını ise 300 olarak yazmıştır. Mısır Çarşısı’nda kahve satılan hanlar arasında Sepetçi, Kapan-ı Asel, Papasoğlu, Küçük Çukur, Arakoğlu, Laz Ahmed Ağa, Tahta Han’ın olduğu kaydedilmiştir.

İstanbul’un şehir hayatına sızan bu leziz içecek bir sokağa da adını verdi; kahve pişirilen yer anlamına gelen “Tahmis” sokağı kahvehanelerle dolu bir sokak halini aldı. İstanbul’a yolu düşen tüccarlar, seyyahlar, elçiler, yabancı diplomatlar sayesinde Türk kahvesinin ünü başka ülkelere ulaştı. İstanbul’da son halini alan Türk Kahvesi ile Venedik 1615’de, Marsilya 1644’de, Londra 1654’de, Paris 1669’da, II. Viyana kuşatmasının ardından da Viyana 1683’de tanıştı. Kahve, Yemen’den çıktığı yolculuğuna 18. yüzyılda Batı Hint Adaları, Güney Amerika ve Asya ülkeleri ile devam etmiştir.

İyi Türk kahvesi nasıl pişirilmeli?

Öncelikle her fincan için iki çay kaşığı Türk kahvesini cezveye koyun. Her fincan için yeterli miktarda su koyun, koyduğunuz suyun içme suyu olmasına dikkat edin çünkü klorlu sular kahvenin tadını bozabilir. Kahvenin bol köpüklü olması için soğuk su kullanmak önemli. İyice karıştırdıktan sonra cezveyi kısık ateşe yerleştirin ve yavaşça kaynatmaya başlayın. Kahvenizi ne kadar yavaş pişirirseniz lezzeti de bir o kadar artacak.

Dünya Türk Kahvesi Günü nedir? Ne zaman kutlanır?

Dünya Türk Kahvesi Günü, 2013 yılında Türk Kahvesi’nin UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne eklenmesiyle ortaya çıktı. O tarihten bu yana 5 Aralık, “Dünya Türk Kahvesi Günü” olarak kutlanmakta.

Kahve tiryakileri ‘sade kahve’yi seviyor

5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü kapsamında yapılan bir araştırma, Türk halkının kahvesini ‘sade’ içmeyi tercih ettiğini ortaya koydu. Kahve Dünyası tarafından yapılan ankete göre, katılımcıların yüzde 69’u sade Türk kahvesini tercih ettiğini belirtirken, yüzde 32’si kahve yanında sunulan ikramların keyfi artırdığını vurguluyor. Ayrıca, yüzde 64’ü Türk kahvesinin mükemmel lezzeti için en önemli faktörün tazelik olduğunu ifade ediyor.

Katılımcıların yüzde 24’ü ‘orta şekerli’ kahve içerken sadece yüzde 7’si kahvesini şekerli tercih ediyor. Türk kahvesi yapımında en önemli unsur ‘tazelik’ olarak görülürken, Türk kahvesi ‘özel zamanların vazgeçilmezi’

‘Kendime ayırdığım en özel zaman’

Anket aynı zamanda, Türk kahvesinin hayatımızdaki önemli yerini de ortaya koyuyor. Sonuçlara göre, ankete katılanların yüzde 48’i Türk kahvesini “kendine ayırdığı en özel zaman” olarak tanımlıyor. Bu oran, kahvenin kişisel ritüellerde ne kadar önemli bir rolü olduğunu gösteriyor. Katılımcıların yüzde 26’sı için ise Türk kahvesi, “olmazsa olmaz” bir öğe olarak öne çıkıyor. Bununla birlikte, yüzde 17’lik bir kesim Türk kahvesini “günün en güzel anı” olarak görüyor. Diğer yandan Katılımcıların yüzde 9’u, Türk kahvesini “en yakın arkadaşı” olarak tanımlıyor.

Katılımcıların yüzde 63’ü, “Türk kahvesi içtiğinizde size en çok hangi his eşlik eder?” sorusuna “keyif” yanıtını verirken, yüzde 27’si Türk kahvesinin kendilerine huzur verdiğini belirtiyor. Öte yandan, yüzde 8’lik bir kesim, Türk kahvesi içtiklerinde kendilerini enerjik hissettiklerini söylüyor. yüzde 2’lik bir kesim ise kahveyi kutlamalarla bağdaştırıyor.

Kahve içiminde sunum da önemli

Ankette Türk kahvesi tutkunlarının bu keyfi hangi detayların artırdığına dair görüşleri de yer alıyor. Katılımcıların yüzde 32’si, Türk kahvesinin yanında sunulan ikramların kahve keyfini önemli ölçüde artırdığını belirtiyor. Ankette sohbetin önemi de ön plana çıkıyor: Katılımcıların yüzde 28’i, Türk kahvesinin keyfini artıran en önemli unsurun, yanında yapılan sohbetler olduğunu ifade ediyor. Keyfi artıran bir diğer detay ise bol köpük. Katılımcıların yüzde 28’i, Türk kahvesinin köpüklü sunumunun keyiflerini tamamladığını söylüyor. Köpük, lezzetin ve ustalığın bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Özel fincanlar ve sunum da keyfi artıran bir diğer unsur olarak öne çıkıyor. Katılımcıların yüzde 12’si, kahve deneyimlerini özel kılan detayın fincanlar ve sunum şekilleri olduğunu belirtiyor.

Anket, katılımcıların Türk kahvesine kişisel dokunuşlar ekleme konusundaki tercihlerini de ortaya koyuyor. “Kendi Türk kahvenizi yaratacak olsanız, nasıl bir tat veya aroma eklerdiniz?” sorusu yöneltildiğinde, katılımcıların yüzde 52’si Türk kahvesine çikolata notaları eklemeyi tercih ediyor. Katılımcıların yaklaşık üçte biri ise hafif vanilya aromasını tercih ettiğini belirtiyor. Öte yandan, yüzde 10’luk bir kesim, Türk kahvesine baharat karışımı eklemeyi tercih ediyor.

Türk kahvesinin faydaları neler?

Türk kahvesi, beyindeki belirli nörolojik durumlara karşı kalkan oluşturan faydalı bileşikler içerir. Diyabet ve kalp hastalıklarından korumaya yardımcı olur. Depresyon, karaciğer sirozu gibi hastalıkların riskini de azaltabilir.

Kahve içerisinde yer alan kafein, tüketildiğinde kana karışarak, beyne ulaşır. Burada, yer alan ve uykuya sebep olan nöronları bloke ederek uyanıklık durumunu artırır ve enerjiyi yükseltir. Türk kahvesi, depresyon, Parkinson, Alzheimer gibi ruhsal hastalıklara karşı etkilidir ve hafızanın da güçlenmesini sağlar. Zihni açmasının yanında ruhsal sorunlara yakalanma şansının büyük ölçüde azalmasında etkilidir. Bunların yanında Türk kahvesi migren gibi baş ağrılarının azalmasına yardımcı olur. Bu nedenle ağrı kesicilerin etkisini de önemli düzeyde artırır.

Türk kahvesinin faydalarından biri de sindirim sisteminin çalışmasında etkili olması olarak sıralanabilir. İçerisindeki kafeinden dolayı adrenalin hormonu salgılanarak, kalp ve dolaşım uyarır. Bunun yanında metabolizma hızını artırır, vücutta yağ yakımına yardımcı olur. Türk kahvesi, içerdiği antioksidan sayesinde cildi ve vücudu hastalıklardan koruyarak yaşlanmayı geciktirmesiyle bilinir.