Dünyanın merak ettiği soru: Esad ne yapacak

Suriye’nin başşehri Şam kuzeyden HTŞ ve muhalifler, güneyden ise Dürzi ve mahallî güçlerin kıskacı altına alınıyor. 2011 yılında patlak veren iç savaştan bu yana birçok badire atlatan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 1 Aralık’tan beri ortalarda görünmedi. Esad nerede, bu krizden de çıkış yolu bulabilecek mi? Dünyanın merak ettiği soruların başında geliyor.

İRANLI BAKAN İLE GÖRÜŞTÜ

Suriyeli muhalif kümeler 27 Kasım’da kuzeyden Halep, Hama ve Humus’a yönelik harekât başlattığında kimse Suriye’de rejim güçlerinin bu kadar çabuk mevzi kaybedeceğini öngörmüyordu. Esad, 1 Aralık’ta en son İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile Şam’da bir ortaya gelmişti. Serinkanlı tavrını sürdüren Esad, İsrail başta olmak üzere İslam ülkelerinin düşmanlarına yarar sağlayan terörizmin ortadan kaldırılması için ortak ve sorumlu bir halde efor sarfedilmesi gerektiğini ve tüm güçleriyle karşı duracaklarını söylüyordu. Arakçi sonraki gün Türkiye’yi ziyaret ederken Beşar Esad bir daha basın önünde görünmedi. HTŞ ve muhalifler, evvelki gün Hama’dan sonra Suriye’de değerli bir kavşak sayılan, Şam’ın kapısı üzere görülen Humus’u da kuşatmaya başlarken Esad ve ailesi hakkında birçok söylenti çıktı.

MOSKOVA’YA GİTTİ DENDİ

Arakçi’nin ziyareti öncesinde Esad’ın yeniden en yakın müttefiklerinden Rusya’nın başşehri Moskova’ya gittiği tezleri çıkmıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, 29 Kasım günü “Suriye lideri Beşar Esad’ın Rusya’ya geldiği ve Putin ile görüşmeyi bekleyip beklemediği sorusunu karşılıksız bırakıyorum” diye açıklama yaptı. Evvelki gün de Amerikan Wall Street Journal gazetesi, cuma günü prestijiyle Esad’ın Suriye’de olmaya devam ettiğini, fakat eşi Esma Esad ve çocuklarının geçen hafta Rusya’ya gittiğini, kayınbiraderlerinin ise Birleşik Arap Emirlikleri’ne geçtiğini yazdı. Kaynak olarak da Suriyeli güvenlik yetkilileriyle Arap yetkilileri gösterdi. Ayrıyeten Mısır ve Ürdünlü yetkililerin Esad’a ülkeyi terkedip yurtdışında muhalefeti de kapsayan süreksiz bir idare kurmayı önerdiği de argüman edildi. WSJ’ye açıklama yapan Ürdün’ün ABD Büyükelçiliği ise bu iddiayı doğrulamadı.

DOSTLARI TERK EDİYOR

Suriye’de iç savaşı kaybetmek üzereyken Rusya’nın devreye girmesiyle 2016’da Halep’i alan muhalifleri ülkenin kuzeyine hapsetmeyi başaran Esad, rejim denetimindeki bölgelerde yasal olmayan seçimlerle iktidardaki varlığını sürdürürken muhalefeti kapsayacak uzlaşmacı bir siyasi ortam yaratılmasında tesirli olmazken, Türkiye üzere değerli bir komşunun ‘normalleşme’ ve muhalefetle bir tahlil bulunması tekliflerini reddetti. Artık ise Ukrayna’da zorda olan Rusya’dan alanda umduğu takviyesi bulamıyor, yeniden Batı basını İran’ın askeri kumandanları ve çalışanını Suriye’den tahliye etmeye başladığını yazıyor. İsrail’in rejimin destekçileri sayılan İran’ın vekil güçleri Hizbullah ve Hamas’a büyük darbe vurmuş olması Esad rejiminin akibetini daha da zora sokuyor.

EY DOKTOR SIRA SENDE

Suriye’de ayaklanma 2011 yılında güneydeki Deraa’da öğrencilerin okul duvarına göz hekimi olan Esad için ‘Ey doktor sıra sende’ diye yazmasıyla başlamıştı. Arap baharında başkan koltuklarının devrildiği günlerdi. Sonrasında çocukların tutuklanması, ailelerin ayaklanması, hareketlerin bastırılması için ordunun devreye girmesi derken 2011’den beri koca ülke büyük bir girdabın içinde. Bu kere Esad’ı da içine çekiyor üzere.

ESAD ABD’YE TEKLİFTE BULUNDU İDDİASI

Öte yandan Esad’ın iktidarda kalmak için ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’a yönelik diplomatik teşebbüslerde bulunduğu sav ediliyor. BNN Bloomberg’in haberine nazaran, Esad, Birleşik Arap Emirlikleri aracılığıyla ABD’ye teklifte bulundu. Buna nazaran Batılı güçler çatışmayı durdurmak için takviyede bulunursa, Suriye, Hizbullah ile bağını sonlandıracak. Başka yandan Esad, Trump ile âlâ ilgiler içerisinde olan Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile görüşmesi için Hristiyan bir yetkili gönderdi. Bu kapsamda muhalif kümeler çatışmalarda galip gelirse Esad, Suriye’deki Hristiyan azınlığın tehdit altında olacağına inanıyor. Haber kaynakları, Hristiyan yetkilinin Orban’a bu mevzuyu aktaracağını iletiyor.

ŞAM: ESAD MİSYONUNUN BAŞINDA

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ülkeyi terkettiği haberlerini Şam rejimi yalanladı. Suriye Devlet Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada Esad’ın Şam’da işinin başında olduğu belirtildi. Öte yandan İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komitesi üyesi Yakup Rızazade, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanı Ali Laricani’nin evvelki gün Şam’da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüştüğünü belirterek, “Esad ve ailesinin Suriye’den ayrıldıkları tarafındaki savlar yanlışsız değil” dedi. Rızazade, “Ali Laricani’nin Şam ziyareti ve Doha’daki Astana görüşmeleri ile Suriye’de bir siyasi tahlil bulunacağını umut ediyorum” tabirlerini kullandı.